Wikipedia

Flupy z pizdy

wiersz Zbigniewa Sajnoga z 1991 roku

Flupy z pizdy – wiersz poety Zbigniewa Sajnoga opublikowany w 1991 roku w czasopiśmie literackim „Brulion”. Wiersz wywołał sprzeczne reakcje – z jednej strony falę krytyki i sprzeciw przeciwko wulgarności w poezji, a z drugiej strony podkreślano jego znaczenie i wpływ na twórców „Brulionu”.

Odbiór edytuj

Wiersz sprowokował kolejną falę krytyki skierowaną przeciwko „Brulionowi”[1] oraz gorące polemiki[2]. Wyrażano zaniepokojenie, że taki może być element przyszłości polskiej poezji[3]. Niektórzy recenzenci literaccy zarzucali autorowi, że tego typu poezja pośrednio decyduje o języku: „w ten sposób pod pretekstem walki z nijakością i obłudą roztacza się obszar zdziczenia” – pisał Tomasz Miłkowski[4]. Maciej Krassowski nazwał atmosferę tego i podobnych wierszy bagienkiem, „w którym przegląda się dramatycznie poezja poszukując swojego adresata”[5].

Utwór nazwano skandalicznym i niegodnym literatury, natomiast jego tytuł i autor funkcjonowały jako metonimie złego smaku, grafomaństwa i wulgarności[6]. Wydruk wiersza wykorzystywano ironicznie przeciwko redaktorowi czasopisma, Robertowi Tekielemu[7]. M. Moryń oceniła wiersz jako przejaw poezji wulgarnej, której autor po latach jedynie tli się w pamięciach niektórych polonistów[8].

Z drugiej strony wiersz uzyskał także status kultowego[9][10], natomiast Jan Bińczycki i Krzysztof Gajda uznali go za legendarny[11][12]. Andrzej Horubała opisując zjawisko „Brulionu” napisał, że „dzięki prowokacjom nie tylko zwrócili na siebie uwagę (…), ale i po części zbudowali własną tożsamość” oraz „terapia szokowa, atakowanie czytelniczych przyzwyczajeń (…) budować miało nową podmiotowość człowieka”[13]. Według krytyka literackiego Krzysztofa Vargi z całego, przełomowego numeru pisma, w którym został opublikowany wiersz, najlepiej zapamiętano właśnie ten utwór, a nie wiersze Świetlickiego i Podsiadły, co „zdominowało percepcję całego numeru”[14]. Według innego członka grupy Totart, Pawła Konjo Konnaka, wiersz miał „swój niemały wkład w formułowaniu estetycznego oblicza tego zasłużonego, kontrkulturowego happeningu wydawniczego, którym na przełomie lat 80. i 90. był Brulion”[15].

Był on również jedną z inspiracji dla Leszka Żulińskiego podczas tworzenia wiersza „Młodzi poeci” wydanego w tomiku „Chandra”[16]:

Młodzi poeci nie przyznają się do patriotyzmu,
wolą jeść kał Indianina[a] i konstatować flupy z pizdy
niż ocalać ludzi i narody;

Leszek Żuliński, [17]

W opracowaniach dotyczących przemian w polskiej mowie i literaturze w okresie transformacji systemowej Flupy z pizdy wymieniane są jako jeden z przykładów wulgaryzmów w mowie[18] (wiersz uważany jest za przełomowy pod względem stosowania wulgaryzmów w poezji[19]) oraz zaistnienia nurtów prowokacyjnych w literaturze[20].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Aluzja do tekstu „Kał Indianina” autorstwa Muńka Staszczyka, zamieszczonego w antologii poetyckiej Macie swoich poetów z 1996 roku.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Paweł Dunin-Wąsowicz, Elżbieta Kotkowska-Atkinson, Brulion, „Chicago Review”, 46 (3/4), 2000, s. 366–374, DOI: 10.2307/25304676, JSTOR: 25304676 [dostęp 2017-12-18].
  2. ↑ Beata Utkowska. Poeci „bruLionu"-kontestatorzy czy moraliści? Na podstawie pierwszej, tzw.” fioletowej” serii publikacji (” bibLioteka” 1992). „Napis”. XVII, s. 59-70, 2011. Uniwersytet Warszawski i Instytut Badań Literackich PAN. ISSN 1507-4153. 
  3. ↑ Jacek Ladorucki. „Brulion" jako pismo literackie i kulturalne schyłku XX wieku (zarys problematyki). „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum”. 11, s. 47-71, 2002. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. ISSN 0860-7435. 
  4. ↑ Tomasz Miłkowski. Odradzamy. „Przegląd Tygodniowy”. 16/91. (pol.). 
  5. ↑ Maciej Krassowski. Poezja i draka. „Wiadomości Kulturalne”. 11/91. (pol.). 
  6. ↑ Xawery Stańczak: Kultura alternatywna w Polsce 1978-1996. Wyobraźnia, samoorganizacja, komunikacja. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2014, s. 70. [dostęp 2017-12-19].
  7. ↑ Mentalny szkorbut. W: Jakub Mielnik: Kronika końca świata. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2013, s. 33-34. ISBN 978-837-177-815-5.
  8. ↑ Monika, Kocham, nie czytam bzdur!, „Fronda”, 64, 2012, ISSN 1231-6474 [zarchiwizowane z adresu 2017-12-18].
  9. ↑ Cezary Michalski: Lata 90. Koniec świata wariatów i przemytników. Dwutygodnik.com. [dostęp 2017-12-15]. (pol.).
  10. ↑ Marta Bratkowska. Szatańskie bruliony. Robert Tekieli i jego misja. „Gazeta Wyborcza. Magazyn Świąteczny”, 2017-05-26. (pol.). 
  11. ↑ Jan Bińczycki: Przepis na wywar z okresu formatywnego. Ha!art, 2017. [dostęp 2017-12-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-15)]. (pol.).
  12. ↑ Krzysztof Gajda: Marcin Świetlicki w piosence. W: E. Kledzik, J. Roszak. (red.): Pierwsza połowa Marcina. Szkice o twórczości Marcina Świetlickiego. Poznań: Biblioteka Czasu Kultury, 2012, s. 103-121. ISBN 978-83-914709-4-7.
  13. ↑ Andrzej Horubała. „bruLionu” przygoda z wolnością. „Znak”. 4, 1993. ISSN 0044-488X. 
  14. ↑ Krzysztof Varga. O historii pisma „bruLion” i przemianie duchowej jego redaktora Roberta Tekielego. „Gazeta Wyborcza”, 1999-06-02. (pol.). 
  15. ↑ Paweł Końjo Konnak, Tranzytoryjna formacja Totart w drodze do nieśmiertelności i wolności [online], s. 178 (pol.).
  16. ↑ Młodzi poeci. W: Leszek Żuliński: Chandra. Toruń: Adam Marszałek, 2007, s. 86. ISBN 978-83-7441-833-1.
  17. ↑ Leszek Żuliński. Młodzi Poeci. „Indeks”. 85-86 (1-2), s. 67, 2008. Uniwersytet Opolski. ISSN 1427-7506. [zarchiwizowane z adresu].  
  18. ↑ Małgorzata Warchoł-Schlottmann: Polnische Sprache nach der Wende 1989. Frankfurt nad Menem: Peter Lang GmbH, 2009, s. 231. ISBN 978-3-631-57985-5. (niem.).
  19. ↑ Anna Dwojnych: Wszystkożerność kulturowa, czyli co przydarzyło się (w) poezji. W: (Od)czytane. Wiersze mniej znane. Toruń: Instytut Literatury Polskiej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 160. ISBN 978-83-941843-0-8.
  20. ↑ Wioletta Grzegorzewska, Marek Kazimierski: A Transformation in Verse: Reconnaissance of Developments in Polish Poetry since 1989. W: Ursula Phillips (red.): Polish Literature in Transformation. Münster: LIT Verlag, 2013, s. 252. ISBN 978-3-643-90289-4. (ang.).

Bibliografia edytuj

  • „bruLion” 1991 nr 16 s. 63
  • Wiersz w Polskiej Bibliografii Literackiej
  • Przemysław Czapliński i inni, Kalendarium życia literackiego 1976–2000, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2003.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Flupy_z_pizdy&oldid=70941498”