Forst (Lausitz)
Forst (Lausitz)[1] (pol. hist. Barszcz[2], Barść[3]; dolnołuż. Baršć (Łužyca)[4], wym. [ˈbarʃt͡ɕ]) – miasto we wschodniej części Niemiec, w kraju związkowym Brandenburgia, siedziba powiatu Spree-Neiße. Leży nad Nysą Łużycką, środkiem której przebiega granica z Polską. Naprzeciwko miasta po polskiej stronie rzeki znajduje się wieś Zasieki, która przed 1945 r. była częścią Forst (Lausitz) zwaną Berge. Ludność miasta wynosi ponad 19 tys. mieszkańców (2013).
| |||||
 Kamienice przy Rynku | |||||
| |||||
| Państwo |  Niemcy
| ||||
| Kraj związkowy | Brandenburgia | ||||
| Powierzchnia | 109,91 km² | ||||
| Wysokość | 72 m n.p.m. | ||||
| Populacja (31 grudnia 2013) • liczba ludności • gęstość |
19 053 173 os./km² | ||||
| Nr kierunkowy | 03562 | ||||
| Kod pocztowy | 03149 | ||||
| Tablice rejestracyjne | SPN | ||||
Położenie na mapie Brandenburgii   Forst (Lausitz) Baršć (Łužyca) | |||||
Położenie na mapie Niemiec  Forst (Lausitz) Baršć (Łužyca) | |||||
 51°44′N 14°38′E/51,733333 14,633333
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Portal  Niemcy
| |||||
.svg)
.svg)
HistoriaEdytuj
W XIII w. istniały tutaj zamek i osada, która w 1265 r.[2] otrzymała prawa miejskie. Odkąd miasto uzyskało przywilej wyrobu sukna w 1418 r.[2], rozwinął się tutaj przemysł tkacki. W 1589 miał miejsce pierwszy pożar kościoła św. Mikołaja (kościół płonął jeszcze kilkakrotnie w XVII i XVIII w.)[5]. Od 1628 w mieście osiedlali się sukiennicy z Wielkopolski (z Leszna, Międzyrzecza i Wschowy)[6] i Niderlandów. Byli oni protestantami.
Miasto poniosło ciężkie straty w wyniku wojny trzydziestoletniej. W 1626 było okupowane przez wojska Albrechta von Wallensteina[6], a w 1642 przez Szwedów, którzy splądrowali miasto, rabując m.in. organy z kościoła św. Mikołaja w celu ich przetopienia na amunicję[5]. W 1635, wraz z całymi niemal Łużycami, zostało na mocy pokoju praskiego utracone przez Królestwo Czech na rzecz Elektoratu Saksonii. W latach 1697–1706 i 1709–1763 leżało w granicach unijnego państwa polsko-saskiego. W 1746 miasto nabył Henryk Brühl, wszechwładny minister króla Polski Augusta III[6]. W nocy z 11 na 12 lipca 1748 miał miejsce wielki pożar miasta[7]. Po kilku dniach informacja dotarła do Warszawy, po czym minister zdecydował o odbudowie miasta w stylu barokowym, powierzając to zadanie architektowi Janowi Krzysztofowi Knöffelowi[6][7]. W 1749 r. przez miasto poprowadzono trakt pocztowy łączący Warszawę i Drezno[8]. Minister spoczął w miejscowym kościele św. Mikołaja w 1763[7]. W latach 1807–1815 wraz z utworzonym w 1806 r. Królestwem Saksonii miasto było połączone unią z Księstwem Warszawskim. W 1815 r. Królestwo Saksonii zostało ukarane przez kongres wiedeński za sojusz z Napoleonem utratą Łużyc Dolnych na rzecz Prus. W tych okolicznościach miasto zostało przyłączone do Królestwa Prus.
W 1871 r. Forst zostało częścią zjednoczonych Niemiec. Od 1886 r. należy do rejencji rejencji frankfurckiej w prowincji Brandenburgia. W 1897 ucierpiało w wyniku powodzi[6]. Podczas II wojny światowej miasto zostało zniszczone w 80%[2]. Z tego też powodu nie zachowało się tutaj zbyt wiele pamiątek z przeszłości. W 1945 r. miasto znalazło się w radzieckiej strefie okupacyjnej Niemiec, z której w 1949 r. utworzono Niemiecką Republikę Demokratyczną. Funkcjonowało tu polsko-niemieckie drogowe przejście graniczne Forst-Zasieki i przejście graniczne Forst-Olszyna oraz kolejowe przejście graniczne Forst-Zasieki, które zostały zlikwidowane 21 grudnia 2007 r. po przystąpieniu Polski do układu z Schengen.
W latach 2012–2013 przeprowadzono renowację sarkofagu Henryka Brühla oraz krypty kościelnej, po czym w 250. rocznicę pierwszego pochówku, 4 listopada 2013, uroczyście ponownie złożono trumnę w krypcie[5].
ZabytkiEdytuj
Z zabytków w Forst (Lausitz) pozostały:
- kościół św. Mikołaja, późnogotycki z XV w.,
- budynek starostwa z końca XVII w.,
- kościół Serca Jezusa, katolicki z XIX w.,
- ruiny zamku z ogrodem różanym,
- wieża ciśnień.
TransportEdytuj
Niedaleko na południe od miasta przebiega autostrada A15.
W 1872 r. przez miasto zbudowano linię kolejową z Chociebuża do Żagania. Wpłynęło to na rozwój miejscowego przemysłu.
WspółpracaEdytuj
Miejscowości partnerskie:
GaleriaEdytuj
Kościół Serca Jezusa
Kaplica katolicka
Ogród różany
Wieża ciśnień
Dwujęzyczny niemiecki i dolnołużycki napis z nazwą stacji kolejowej Forst-Baršć
Kościół św. Mikołaja
.JPG)
PrzypisyEdytuj
- ↑ Urzędowa forma nazwy jest dwuczłonowa, przy czym drugi wyraz zapisywany jest w nawiasie; potocznie nazwę skraca się do samego Forst.
- ↑ a b c d Krzysztof R. Mazurski, Andrzej Zieliński: Łużyce, Warszawa 1984, s. 44.
- ↑ J. Szaflarski: Polska, mapa fizyczna 1:2,500.000 z ok. 1946 r. (z nazwami miast na Ziemiach Odzyskanych podanych wg uchwał Komisji Ustalania Nazw Miejscowości przy Ministerstwie Administracji Publicznej).
- ↑ Urzędowa forma nazwy jest dwuczłonowa, przy czym drugi wyraz zapisywany jest w nawiasie; potocznie nazwę skraca się do samego Baršć.
- ↑ a b c Evangelische Kirchengemeinde Forst, www.kirche-forst.de [dostęp 2019-12-11].
- ↑ a b c d e Stadt Forst (Lausitz) | Stadtinformation | Zahlen & Fakten | Chronik |, www.forst-lausitz.de [dostęp 2019-12-11].
- ↑ a b c Heinrich Graf von Brühl und die Herrschaft Forst-Pförten.
- ↑ Szkice z historii poczty / usługi pocztowe, www.pocztowokurierski.pl [dostęp 2017-11-23] (pol.).
BibliografiaEdytuj
- Krzysztof Radosław Mazurski, Andrzej Zieliński, Łużyce, Warszawa: KAW, 1984, ISBN 83-03-00772-6, OCLC 76329792.