Fort Binġemma – fort na Malcie, zbudowany w latach 1875–1878, będący częścią dwunastokilometrowego ciągu umocnień obronnych zwanych pierwotnie North West Front, a w 1897 roku z okazji sześćdziesiątych urodzin królowej Wiktorii nazwanych Victoria Lines[1]. Fort Binġemma należy do ciągu fortyfikacji połączonych murem ze stanowiskami strzelniczymi rozciągających się od wschodu od wsi Baħar iċ-Ċagħaq koło Swieqi do zachodnich wybrzeży wyspy w okolicach zatoki Fomm ir-Riħ[1]. Przebiega on wzdłuż naturalnej bariery, jaką stanowi Great Fault.

Fort Binġemma
Ilustracja
Państwo

 Malta

Typ budynku

militarny

Rozpoczęcie budowy

1875

Ukończenie budowy

1878

Właściciel

Rząd Malty

Położenie na mapie Malty
Mapa konturowa Malty, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Fort Binġemma”
Położenie na mapie Morza Śródziemnego
Mapa konturowa Morza Śródziemnego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Fort Binġemma”
Ziemia35°54′12,4″N 14°21′45,0″E/35,903444 14,362500
Jeden z fragmentów fortu

Naturalne cechy obronne uskoku Great Fault, które zostały docenione już w 1722 roku za panowania wielkiego mistrza kawalerów maltańskich Marca Zondadariego. Za panowania jego następcy Antonia Manoela de Vilheny zbudowano kilka kamiennych budynków i umocnień umiejscowionych w kluczowych miejscach Great Fault. Miały one na celu obronę ówczesnej stolicy przed atakiem od bardziej przystępnej strony północnej wyspy[2][3].

W drugiej połowie XIX w. w czasie szczytu brytyjskiej potęgi wojskowej i ze względu na kluczowe znaczenie Malty po oddaniu do użytkowania w 1869 roku Kanału Sueskiego, zapadła decyzja o budowie systemu obronnego wzdłuż uskoku Great Fault. Linia obrony złożona jest z różnych rodzajów fortyfikacji: fortów, baterii, murów obronnych, umocnionych stanowisk piechoty, reflektorów[4].

Fort był budowany w latach 1875–1878 jako pierwszy z trzech fortów w ciągu fortyfikacji Victoria Lines, dwa pozostałe to Fort Madliena i Fort Mosta. Fort, o kształcie pięciokąta, został zbudowany na wzgórzu ponad wsią Tas Sabti na wysokości ponad 200 m n.p.m. stanowiącym idealne miejsce do obserwacji i obrony przed potencjalnym atakiem od strony morza w okolicach Rabatu. Wyposażenie fortu stanowiły dwa działa 6-calowe i jedno działo BL 9.2 inch gun Mk X (kal. 234 mm), zainstalowane w 1904[5] od strony morza w odpowiedzi na wyposażenie okrętów floty włoskiej w działa dalekiego zasięgu[6].

Z powodu strategicznej pozycji także po opuszczeniu przez wojska brytyjskie większości obiektów Victoria Lines w 1907 roku, razem z fortem Madliena obiekty pozostały w dalszym użytkowaniu[2].

W latach 1949–1952 obiekt był używany do szkolenia powstańców albańskich walczących z komunistycznym reżimem Hodży[7]. W latach późniejszych fort stał się miejscem stacjonowania oddziału 235 Signal Squadron (DCN) Royal Corps of Signals.

W 1981 roku obiekt został wydzierżawiony, a na jego terenie wypasano bydło. Kiedy w 1997 roku dzierżawa wygasła, przedłużano ją corocznie do 2002 roku. Od tej daty minister środowiska próbuje odzyskać nielegalnie użytkowany obiekt. Jego działania doprowadziły do rozwiązania umowy w 2009 roku, jednak mimo to dzierżawca nie opuścił terenu i broni dostępu do fortu przy pomocy metalowej bramy i psów. Nie przeszkodziło mu to jednak w otwarciu nielegalnej restauracji[7].

W 1998 roku rząd Malty zgłosił wniosek o wpisanie Victoria Lines na listę światowego dziedzictwa UNESCO[2].

Przypisy edytuj

  1. a b Leslie Vella: The Great Wall of Malta. maltainsideout. [dostęp 2015-04-03]. (ang.).
  2. a b c Victoria Lines Fortifications. UNESCO Tentative Lists. [dostęp 2015-04-03]. (ang.).
  3. Bingemma Fort to Bingemma Gap Victoria Lines Malta map and walk. Victoria Lines Malta. [dostęp 2015-06-13]. (ang.).
  4. Dr. Stephen C Spiteri: The Victoria Lines. MilitaryArchitecture.com. [dostęp 2015-04-03]. (ang.).
  5. Dag Schmidtke: 9.2inch B.L.. [w:] Victorian Forts and Artillery [on-line]. [dostęp 2015-06-15]. (ang.).
  6. Fortifications & Towers/Fort Madalena. visitMALTA.co0m. [dostęp 2015-04-05]. (ang.).
  7. a b John Cordina: Squatters turn Fort Binġemma into illegal restaurant, family refuses compromise. independent.com.mt, 2015-05-24. [dostęp 2015-06-29]. (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Charles Stephenson: The Fortification of Malta 1530-1945. Wyd. drugie. Oxford: Osprey Publishing, 2004. ISBN 978-1-84176-693-5.