Fotergilla
Fotergilla (Fothergilla L.) – rodzaj roślin należący do rodziny oczarowatych (Hamamelidaceae R. Br. in Abel). Obejmuje dwa gatunki[4][5][6] występujące naturalnie we wschodniej części Ameryki Północnej[7].
_Shrub_In_Flower_Hampshire_UK.jpg) Fothergilla major | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
fotergilla |
| Nazwa systematyczna | |
| Fothergilla L. J. A. Murray, Syst. Veg. ed. 13. 418. Apr-Jun 1774[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
F. gardenii L.[3] | |
Fotergilla Gardena rośnie na mokradłach wzdłuż wschodniego wybrzeża USA, a fotergilla większa wzdłuż dolin rzecznych, w suchych lasach i na terenach skalistych, zwykle w krajobrazie wyżynnym i górskim. Kwiaty tych roślin zapylane są przez owady[8].
Oba gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne[5]. Ich walorem są efektowne kwiaty i intensywne barwy jesienne liści[8].
Nazwa rodzajowa upamiętnia londyńskiego lekarza wspierającego badania botaniczne Ameryki Północnej Johna Fothergilla (1712–1780)[5].
Morfologia edytuj
- Pokrój
- Krzewy, często wielopniowe, rozrastające się za pomocą krótkich rozłogów w gęste zarośla[5], osiągające zwykle do 1 m (fotergilla Gardena) lub 6,5 m wysokości (fotergilla większa)[5][8]. Pędy (także liście i pąki) pokryte są gwiazdkowatymi włoskami[5].
- Liście
- Ulistnienie skrętoległe, opadające zimą, silnie przebarwiające się jesienią[8]. Blaszki krótkoogonkowe, eliptyczne do jajowatych, czasem zaokrąglone, pierzasto użyłkowane[5], z nielicznymi, ale wyraźnymi żyłkami, o brzegach płytko ząbkowanych[8], na wierzchołku zaokrąglone do zaostrzonych[5].
- Kwiaty
- Rozwijają się przed liśćmi, są wonne i obupłciowe, choć dolne kwiaty w kwiatostanach są tylko męskie. Kwiatostany wyrastają na końcach pędów i są gęste, kłosokształtne[5]. Działki kielicha w liczbie 5–7 są drobne i wzniesione. Płatków korony brak. Pręcików jest od 12 do 32 i są okazałe. Ich nitki są białe, osiągają do 17 mm długości[5], pylniki są żółtawe[8]. Zalążnia dwukomorowa, z dwiema szyjkami słupka[5].
- Owoc
- Zdrewniała torebka, po dojrzeniu gwałtownie pękająca dwiema klapami wyrzucając nasiona na odległość do kilku metrów.
Systematyka edytuj
- Pozycja systematyczna
Rodzaj ten należy do podrodziny Hamamelidoideae w obrębie rodziny oczarowatych (Hamamelidaceae)[2].
- Wykaz gatunków[4]
- Fothergilla gardenii L. – fotergilla Gardena, f. olszolistna, f. karolińska[9]
- Fothergilla major Lodd. – fotergilla większa, f. amerykańska[9]
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-04-02] (ang.).
- ↑ a b Index Nominum Genericorum (ING): Fothergilla. botany.si.edu. [dostęp 2014-10-08]. (ang.).
- ↑ a b Fothergilla. The Plant List. [dostęp 2014-10-08]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Fothergilla Murray. [w:] Flora of North America [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2021-04-26].
- ↑ Fothergilla L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-01-24].
- ↑ Klaus Kubitzki, Jens G. Rohwer, Volker Bittrich: Flowering Plants · Dicotyledons: Magnoliid, Hamamelid and Caryophyllid Families. Springer Science & Business Media, 1993, s. 328. ISBN 978-3-662-02899-5. (ang.).
- ↑ a b c d e f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 107. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ a b Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste D-H. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 181. ISBN 83-01-12029-0.