Franciszek Aleksandrowicz
Franciszek Aleksandrowicz[1] (ur. 4 grudnia 1856 we Lwowie, zm. 3 stycznia 1927 w Krakowie) – generał dywizji Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
 generał dywizji
| |
| Data i miejsce urodzenia |
4 grudnia 1856 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 stycznia 1927 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1874–1909, 1914–1921 |
| Siły zbrojne |
|
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca dywizji |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
     
| |
.png){kind=small}
Życiorys
edytujUrodził się 4 grudnia 1856 we Lwowie, w rodzinie Józefa i Adeli z Szindlerów[2]. Ukończył pięć klas w c. k. Gimnazjum w Kołomyi[3]. 1 stycznia 1874 został asenterowany do cesarskiej i królewskiej Armii[4]. Ukończył Niższą Realną Szkołę Wojskową w Koszycach[3]. 1 listopada 1875 został mianowany kadetem, a 1 maja 1876 awansowany na zastępcę oficera[5]. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 listopada 1876 i wcielony do 24 Galicyjskiego Pułku Piechoty, który wówczas stacjonował w Budapeszcie[6]. Od 1 października 1887 dowodził kompanią, a od 6 czerwca 1897 batalionem[7]. W 1896 w Wiedniu zdał egzamin na oficera sztabowego[3]. Zakończył Akademię Sztabu Generalnego w Wiedniu. W latach 1906–1909 był komendantem 11 Pułku Piechoty Obrony Krajowej Jičín w Jičínie. 1 lipca 1909 na własne żądanie został przeniesiony w stan spoczynku[5]. 4 czerwca 1912 został mianowany tytularnym generałem majorem. Po wybuchu I wojny światowej został powołany do służby czynnej (reaktywowany) i 12 września 1914 mianowany komendantem 4 Brygady Pospolitego Ruszenia, wchodzącej w skład załogi Twierdzy Kraków[8]. 1 stycznia 1915 został członkiem i przewodniczącym Najwyższego Trybunału Wojskowego w Wiedniu[9]. Od 15 kwietnia 1917 do 20 października 1918 pełnił funkcję przewodniczacego Komisji Zażaleń w Morawskiej Ostrawie (referat metalowy)[9].
Od 5 listopada 1918 dowódca Wojsk Polskich na Śląsku. Tego samego dnia przybył do Białej i Bielska. Na polecenie Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego 17 listopada pod jego dowództwem wkroczyło polskie wojsko do Bielska, które stało w opozycji do propolskich dążeń większości mieszkańców Księstwa Cieszyńskiego. 26 listopada nakazał władzom miasta Bielska by ponownie powiesili zerwanego orła polskiego z gmachu poczty. Ze względu na skomplikowaną sytuację polityczną na terenie „bielsko-bialskiej niemieckiej wyspy językowej” sprawował militarny nadzór nad regionem do 7 grudnia 1918, kiedy to niemiecki burmistrz Bielska Edmund Eichler złożył ślubowanie na wierność rządowi polskiemu w Warszawie[10][11].
Od stycznia do kwietnia 1919 dowódca Grupy Operacyjnej. 5 marca 1919 został przyjęty z dniem 1 listopada 1918 do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia generała podporucznika ze starszeństwem od dnia 4 czerwca 1912[12]. W marcu 1919 na czele oddziałów wojskowych wyruszył z Żywca na odsiecz Lwowa. Od 25 kwietnia 1919 dowodził 4 Dywizją Piechoty na froncie małopolskim. Po początkowych sukcesach doznał niepowodzeń. 13 grudnia 1919 Naczelny Wódz zwolnił go ze stanowiska i oddał do dyspozycji Ministerstwa Spraw Wojskowych[13]. 7 kwietnia 1920 został przydzielony do Stacji Zbornej w Warszawie[14]. 1 maja 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu generała podporucznika, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej[15]. 14 października 1920 został przydzielony do Centralnej Komisji Kontroli Stanów przy MSWojsk[16]. 25 stycznia 1921 minister spraw wojskowych generał porucznik Kazimierz Sosnkowski podziękował mu za położone zasługi na zajmowanych stanowiskach i udzielił urlopu od 1 lutego do 31 marca 1921[17]. Z dniem 1 kwietnia 1921 został przeniesiony w stały stan spoczynku, w stopniu generała podporucznika[18]. 26 października 1923 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski zatwierdził go w stopniu generała dywizji[19].
Mieszkał w Krakowie przy ul. Łobzowskiej 29[2]. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim[20] (kwatera HE, rząd zach.).
Był dwukrotnie żonaty[2]. Z pierwszego związku miał córkę Irenę (ur. 2 maja 1889)[2]. Po raz drugi ożenił się z Marią z Gregorowiczów (1869–1951), z którą miał syna Karola (ur. 13 października 1902)[2].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5275[21] – 24 marca 1922[22]
- Krzyż Walecznych czterokrotnie (po raz pierwszy „za obronę Lwowa” nr 36628 w 1922[23], po raz trzeci nr 42473[24][25])
- Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi
- Krzyż za Obronę Śląska Cieszyńskiego II kl. (2 października 1919)[26],
- Krzyż Wołyński
- Odznaka Honorowa „Orlęta”[27]
- Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy – 1908
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej na czerwonej wstążce
Przypisy
edytuj- ↑ Rocznik oficerski 1924 s. 1404 figuruje jako Franciszek Alexandrowicz.
- ↑ a b c d e Kolekcja ↓, s. 94.
- ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 23.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 22, 28 (tu 23 lutego 1874).
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 29.
- ↑ Militär-Schematismus 1877 ↓, s. 220, 271.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 95.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 24, 25, 29.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 24, 25.
- ↑ Klemens Matusiak: Walki o Ziemię Cieszyńską w latach 1914-1920. Cieszyn: 1930.
- ↑ Bielsko Bialska drogi do niepodległości. patriotycznebb.blogspot.com, 2014-11-10. [dostęp 2014-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-19)].
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 29 z 15 marca 1919, poz. 912.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 52, 53.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 17 kwietnia 1920, s. 269.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 15 maja 1920, s. 352.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 27 października 1920, s. 1091.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 87.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 15 stycznia 1921, s. 96.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 70 z 7 listopada 1923, s. 737.
- ↑ Lista osób zasłużonych pochowanych na Cmentarzu Rakowickim (1803–1939). W: Karolina Grodziska–Ożóg: Cmentarz Rakowicki w Krakowie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987, s. 95. ISBN 83-08-01428-3.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 120.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 30 kwietnia 1922, s. 322.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 10 maja 1922, s. 369.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 16 czerwca 1922, s. 441.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 79, 101–107, 120.
- ↑ Franciszek Latinik: Walka o Śląsk Cieszyński w r. 1919. Cieszyn: 1934, s. 141.
- ↑ Czesław Brzoza: Kraków między wojnami: kalendarium 28 X 1918 – 6 IX 1939. Kraków: 1998. s. 183
Bibliografia
edytuj- Franciszek Aleksandrowicz. [w:] Kolekcja Generałów i Osobistości, sygn. I.480.3 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-19].
- Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1877. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1876. (niem.).
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 1 A-Ł. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-87103-55-1.