Franciszek Bażyński
Franciszek Bażyński, właśc. Józef F. Bażyński[1] (ur. 1 marca 1801 w Poznaniu, zm. 12 marca 1876 tamże) – polski duchowny katolicki, działacz społeczny i oświatowy, wydawca.
.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1 marca 1801 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
12 marca 1876 |
| Miejsce pochówku | |
| Proboszcz parafii św. Wojciecha w Poznaniu | |
| Okres sprawowania |
1849–1876 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
1824 |
Życiorys edytuj
Franciszek Bażyński był synem bednarza Jana Nepomucena i Marianny z Burzyńskich[2]. Dzięki staraniom ks. Piotra Mantheja, spowiednika zakonnic benedyktynek, oddany został w roku 1811 do szkoły istniejącej przy seminarium duchownym, po czym ukończył Gimnazjum św. Marii Magdaleny[3]. W wieku 20 lat wstąpił do seminarium duchownego w Poznaniu[4][2], następnie studiował teologię we Wrocławiu, gdzie w roku 1824 otrzymał święcenia kapłańskie[5][2]. W tym samym roku wrócił do Poznania gdzie w październiku 1824 r. objął wikariat przy poznańskim kościele św. Wojciecha. W roku 1826 został proboszczem parafii w Ceradzu Kościelnym[2].
Po 1831 roku nawiązał kontakty z emisariuszem Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, za co w dniu 26 stycznia 1836 r. został uwięziony w Hausvoigtei w Berlinie za rzekome przynależenie do tajnej organizacji[6]. Po 2–letnim procesie wyrokiem sądu skazany na 15 lat twierdzy w Magdeburgu[2]. Zwolniony na mocy amnestii w 1840, a w 1841 został proboszczem w Niepruszewie, a od roku 1845 w Lwówku[7]. W 1848 został posłem na sejm i był nim również w latach 1850–1852[8].
W roku 1849 powołany na proboszcza parafii św. Wojciecha w Poznaniu, a w 1850 został mianowany radcą konsystorskim[7]. Jesienią 1863 roku założył w Poznaniu Wydawnictwo Dobrych i Tanich Książek dla ludu, lecz w 1873 roku władze pruskie nakazały likwidację tej oficyny, a Bażyński został skazany na 2 tygodnie więzienia. Własnym sumptem zaopatrywał biblioteki ludowe, a w 1874 roku wraz z Franciszkiem Chłapowskim założył w Bytomiu bibliotekę „Czytelnia Bytomska”[7].
Zmarł w 1876 roku w Poznaniu. Trumna z jego prochami spoczęła w krypcie Zasłużonych w podziemiach kościoła św. Wojciecha w Poznaniu[7].
Działalność społeczno-polityczna edytuj
Ks. Bażyński prowadził ożywioną działalność społeczną, oświatową i polityczną. Był m.in. założycielem Towarzystwa Wstrzemięźliwości w Lwówku, członkiem wielu organizacji (m.in. Towarzystwa Pomocy naukowej, Ligi Polskiej) oraz posłem na sejm w latach 1848 i w latach 1850-52, wybranym z powiatów bukowskiego, odolanowskiego i ostrzeszowskiego. Złożył mandat w 1852 roku i odtąd głównie oddał się pracy około krzewienia oświaty pomiędzy ludem. Był prezesem Towarzystwa Nauk Pomocy dla Młodzieży, prezesem Ligi w Poznaniu i członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Był to kapłan gorąco do Ojczyzny przywiązany i stąd poważany i czczony przez wszystkich, czego najwymowniejszym dowodem hołdy jakich doznał od wszystkich warstw polskiego społeczeństwa w dniu 50 lecia kapłańskiego jubileuszu.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Bażyński Franciszek, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2013-11-16].
- ↑ a b c d e Gąsiorowski, Topolski 1981 ↓, s. 42.
- ↑ Parafia św. Wojciecha w Poznaniu – Chronologiczny spis proboszczów kościoła św. Wojciecha – www.swietywojciech.archpoznan.pl
- ↑ Ks. Franciszek Bażyński (1801 – 1876) – faramogilno.pl. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Ks. Franciszek Bażyński – www.swietywojciech.archpoznan.pl
- ↑ Ks. Franciszek Bażyński -www.swietywojciech.archpoznan.pl
- ↑ a b c d Gąsiorowski, Topolski 1981 ↓, s. 43.
- ↑ Roman Kromierowski, Koło Polskie w Berlinie 1847-1860, Poznań 1910, s. 71-72
Bibliografia edytuj
- Warta. Książka zbiorowa ofiarowana księdzu Franciszkowi Bażyńskiemu, proboszczowi przy kościele św. Wojciecha w Poznaniu, na jubileusz 50-letniego kapłaństwa w dniu 23 kwietnia 1874 od jego przyjaciół i wielbicieli, Poznań 1874 (Scan)
- Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 42-43. ISBN 83-01-02722-3.