Wikipedia

Franciszek Kornicki

polski dowódca wojskowy, pilot

Franciszek Kornicki (ur. 18 grudnia 1916[1] w Wereszynie, zm. 16 listopada 2017[2] w Worthing) – podpułkownik pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, po II wojnie światowej major (Squadron Leader) Królewskich Sił Powietrznych, był ostatnim żyjącym dowódcą polskiego dywizjonu z okresu II wojny światowej[3].

Franciszek Kornicki
Ilustracja
Franciszek Kornicki (1943)
podpułkownik pilot
Squadron Leader
Data i miejsce urodzenia

18 grudnia 1916
Wereszyn

Data i miejsce śmierci

16 listopada 2017
Worthing

Przebieg służby
Lata służby

1939–1972

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Lotnictwo Wojska Polskiego,
Armée de l’air,
RAF

Jednostki

162 eskadra myśliwska
dywizjon 307
dywizjon 303
dywizjon 315
dywizjon 308
dywizjon 317

Stanowiska

dowódca dywizjonu

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Polowa Odznaka Pilota
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (od 1941, trzykrotnie) Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Medal Lotniczy Gwiazda za Wojnę 1939–1945 (Wielka Brytania) Gwiazda Lotniczych Załóg w Europie z klamrą (Wielka Brytania) Medal Obrony (Wielka Brytania) Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania) Medal Pamiątkowy Wojny 1939–1945 (Francja)

Życiorys

edytuj
 
Klasa Kornickiego w Gimnazjum im. ks. Stanisława Staszica w Hrubieszowie. Kornicki jest w trzecim rzędzie od dołu, w lewo od kapelusza nauczyciela

Urodził się we wsi Wereszyn, w powiecie hrubieszowskim (województwo lubelskie), jako szósty syn Łukasza i Anieli[4]. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Wereszynie, a następnie do gimnazjum w Hrubieszowie. Przyjęty do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, którą ukończył z 3. lokatą wśród 173 absolwentów XII promocji[5]. W sierpniu 1939 został wcielony do 6 pułku lotniczego we Lwowie i przydzielony do 162 eskadry myśliwskiej[6].

1 września 1939 eskadra, wyposażona w myśliwce PZL P.7a, była częścią lotnictwa Armii „Łódź” i stacjonowała na lotnisku polowym Widzew. Pchr. Kornicki wykonał dwa loty bojowe, a następnie wykonywał zadania łącznikowe, w tym pilotując samolot RWD-8. 13 września przebazowano eskadrę do Litiatyna k. Brzeżan, skąd po agresji sowieckiej personel – w tym także Kornicki – ewakuował się do Rumunii.

Wraz z grupą pilotów Kornicki dotarł do Bukaresztu, gdzie w polskiej ambasadzie uzyskał fałszywe dokumenty. Następnie udał się do – wówczas rumuńskiego – portu Bałczik, skąd na pokładzie SS Patris wypłynął do Marsylii. Tak jak wielu polskich pilotów, Kornicki trafił do bazy Lyon Bron, gdzie szkolił się na myśliwcach Blériot-SPAD S.510, Caudron CR.714 Cyclone i ostatecznie Morane-Saulnier MS.406. Szkolenie ukończył tuż przed klęską Francji. Po otrzymaniu rozkazu ewakuacji udał się do Saint-Jean-de-Luz, skąd 24 czerwca 1940 na pokładzie SS Arandora Star odpłynął do Wielkiej Brytanii.

 
Franciszek Kornicki na służbie

Kornicki zaczął pobyt w Wielkiej Brytanii od intensywnej nauki języka angielskiego. We wrześniu znalazł się wśród pilotów 307 dywizjonu myśliwskiego nocnego, wyposażonego w samoloty Boulton Paul Defiant. Jako doświadczonemu pilotowi myśliwskiemu zmieniono mu przydział na zaprawiony już w boju dywizjon 303, do którego dołączył 11 października, tuż po jego przebazowaniu z Northolt do Leconfield. Odbył szkolenia na samolotach Hawker Hurricane Mk I. W styczniu 1941 został przeniesiony do nowo sformowanego dywizjonu 315, który w lipcu 1941 przeniósł się do Northolt i, po przezbrojeniu w samoloty Spitfire Mk II, dołączył do 1 Polskiego Skrzydła Myśliwskiego w zastępstwie Dywizjonu 303. 23 lipca 1941 odbył pierwszy lot bojowy nad Francją.

12 lutego 1943[7] objął dowództwo dywizjonu 308, zostając najmłodszym dowódcą dywizjonu w PSP oraz pierwszym z XII promocji z Dęblina, który uzyskał takie stanowisko. Niedługo potem zmuszony był zdać dowództwo ze względu na operację związaną z zapaleniem wyrostka robaczkowego. 7 maja 1943 wrócił do obowiązków służbowych, zostawszy dowódcą dywizjonu 317. Funkcję tę pełnił do grudnia. 1 stycznia 1944 wycofano go ze stanowisk wiążących się z lataniem. Wykonywał zadania oficera łącznikowego w 11 Grupie Myśliwskiej, a następnie 9 Grupie Myśliwskiej RAF. 15 maja 1944 rozpoczął półroczny kurs w Wyższej Szkole Lotniczej PSP w Weston-super-Mare, po ukończeniu którego pracował w Dowództwie (Tyłowym) 84 Grupy Myśliwskiej RAF w Holandii i Belgii. Przed zakończeniem wojny odbył jeszcze szkolenie na najnowszym modelu Spitfire’a Mk XVI. Za zasługi wojenne został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[8] (nr 08487) i trzykrotnie Krzyżem Walecznych.

 
Franciszek Kornicki w myśliwcu Spitfire, na którym latał w 1942 – zdjęcie z 2010. Franciszek Kornicki po 70 latach ponownie zasiadł w kokpicie samolotu, na którym latał podczas wojny. Myśliwiec Spitfire sprowadzono w tym celu do bazy Norholt (zachodni Londyn). Franciszek Kornicki był ostatnim dowódcą polskiego dywizjonu z czasów II wojny światowej[9].

Po zakończeniu II wojny światowej rozpoczął przeznaczony dla Polaków kurs na Wydziale Chemii Włókienniczej politechniki w Nottingham, który przerwał 18 grudnia 1946 wraz z wystąpieniem z Polskich Sił Powietrznych i wstąpieniem do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Po sfałszowanych wyborach w Polsce w 1947 i odrzuceniu przez rząd RP planu Marshalla ostatecznie zdecydował o pozostaniu na emigracji. Kształcił się dalej w technologii chemicznej, a ostatecznie zgłosił się na kurs zarządzania hotelem, organizowany przez PKPiR. Po ukończeniu kursu i upływie czasu kontraktu z PKPiR wziął wraz z żoną udział w programie dla młodych małżeństw Browaru Simondsa, dzięki czemu po odbyciu praktyk zostali w 1949 zarządcami pensjonatu w Wargrave-on-Thames opodal Henley-on-Thames w hrabstwie Oxfordshire.

Latem 1951 wrócił do pilotowania samolotów w RAF. Po odbyciu szkolenia w Szkole Kucharskiej RAF w Halton w lipcu 1953 został oficerem aprowizacyjnym w bazie RAF w St Athan w hrabstwie Vale of Glamorgan w południowej Walii. Później służył m.in. w bazach brytyjskich w Luqa na Malcie, Kolonii Adeńskiej (obecnie w Jemenie) i Akrotiri na Cyprze. Odszedł na emeryturę wojskową w 1972, po czym pracował w Komisji Szkolenia Gazownictwa i w Ministerstwie Obrony Zjednoczonego Królestwa.

W 1948 poślubił Patience Ceridwen Williams. Ma dwóch synów: Petera, japonistę, członka Akademii Brytyjskiej, i Richarda, m.in. przewodniczącego Komitetu Pomnika Polskich Sił Powietrznych[3]. Brał udział w uroczystościach upamiętniających wojenne losy pilotów w Wielkiej Brytanii (był m.in. gościem XV Międzynarodowego Pikniku Lotniczego w Góraszce[10] i VI Światowego Zlotu Lotników Polskich). Podczas obchodów 70. rocznicy Bitwy o Anglię zasiadł ponownie w kabinie Spitfire’a Mk Vb nr BM597, który wciąż lata w barwach Dywizjonu 317 z okresu, gdy służył w nim Kornicki[11][12].

We wrześniu 2017 podczas przygotowań do obchodów 100-lecia Królewskich Sił Powietrznych (RAF) w 2018 wygrał internetowe głosowanie „The Telegraph” i Muzeum Royal Air Force na „twarz” tych obchodów, jako jeden z ostatnich pilotów Spitfire’ów, uzyskując w internetowym głosowaniu 325 tysięcy głosów. W efekcie jego figura stanie obok tego samolotu na wystawie zorganizowanej z tej okazji[13].

Był aktywnym działaczem brytyjskiej Polonii. Za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej i za działalność kombatancką został w 2011 odznaczony przez Prezydenta RP Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[14]. Pogrzeb F. Kornickiego odbył się na cmentarzu Northwood położonym na przedmieściach Londynu.

28 września 2018 prezydent RP Andrzej Duda mianował go pośmiertnie na stopień generała brygady[15].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Twórczość

edytuj
  • Polish Air Force – Chronicle of Main Events, Stowarzyszenie Lotników Polskich (Polish Air Force Association), Londyn 1993.
  • Franciszek Kornicki, The Struggle: Biography of a Fighter Pilot, Wydawnictwo Stratus, 2008, ISBN 978-83-89450-80-7.
  • Franciszek Kornicki, Zmagania. Autobiografia pilota myśliwskiego, Wydawnictwo Stratus, Warszawa 2009, ISBN 978-83-89450-94-4 (tłumaczenie The Struggle... z większą liczbą ilustracji).

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Konferencja: Światowy Zjazd Lotników Polskich. lotniczapolska.pl, 2012-08-20. [dostęp 2012-09-01]. (pol.).
  2. ↑ Katarzyna Krzykowska: Nie żyje ppłk Franciszek Kornicki – dowódca polskiego Dywizjonu 303. dzieje.pl, 2017-11-17. [dostęp 2017-11-17].
  3. ↑ a b Iwona Kadłuczka: Baza Dywizjonu 303 pod młotek?. Wyborcza.pl, 2012-03-17. [dostęp 2012-08-16]. (pol.).
  4. ↑ Franciszek Kornicki: Zmagania. Autobiografia pilota myśliwskiego. Warszawa: Wydawnictwo Stratus, 2009, s. 15. ISBN 978-83-89450-94-4. Książka ta jest też źródłem pozostałych informacji biograficznych.
  5. ↑ Wojciech Zmyślony (za: Czyż mogli dać więcej. Dzieje 13 promocji SPL w Dęblinie, Londyn 1989): Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej – XII promocja Szkoły Podchorążych Lotnictwa – 1939 r.. [dostęp 2012-09-01]. (pol.).
  6. ↑ Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w Wojnie Obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1982, s. 94. ISBN 83-206-0281-5.
  7. ↑ Według: Wacław Król: Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii 1940–1945. Warszawa: Wydawnictwo Min. Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06745-7., cyt. za artykułem Dywizjon 308, taka sama data widnieje na stronie www.polishairforce.pl. W Zmaganiach... (s. 145) Kornicki podaje 13 lutego.
  8. ↑ Wojciech Zmyślony / Zenon Dudek: Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej – Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari. www.polishairforce.pl. [dostęp 2012-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)]. (pol.).
  9. ↑ Źródło: Gosia Prochal / Radio Star – http://web.archive.org/web/20161225214802/http://radiostar.net/podpulkownik-franciszek-kornicki-konczy-dzis-100-lat/ (dostęp 2017-09-25).
  10. ↑ za PAP: Piknik lotniczy w Góraszce znów przyciągnął tłumy widzów. Wirtualna Polska, 2010-06-12. [dostęp 2012-08-16]. (pol.).
  11. ↑ Spitfire Mk Vb BM597 (G-MKVB). Historic Aircraft Collection Ltd, 2011. [dostęp 2012-08-16]. (ang.).
  12. ↑ Battle of Britain veteran reunited with spitfire (From Times Series). [w:] Times Series [on-line]. Newsquest (London) Ltd, 2010-09-21. [dostęp 2012-08-16]. (ang.).
    Battle of Britain veteran reunited with spitfire (From Enfield Independent). [w:] Enfield Independent [on-line]. Newsquest (London) Ltd, 2010-09-21. [dostęp 2012-08-16]. (ang.).
  13. ↑ Przemysław Malinowski: Wielka Brytania: Polski pilot Franciszek Kornicki zwyciężył w plebiscycie „Telegrapha”. rp.pl, 2017-09-24. [dostęp 2017-10-17].
  14. ↑ a b M.P. z 2011 r. nr 83, poz. 848 – pkt 13.; jako Franciszek Kórnicki.
  15. ↑ M.P. z 2019 r. poz. 25.
  16. ↑ Twitt z oficjalnego konta MON. twitter.com, 2017-10-12. [dostęp 2017-10-19].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Franciszek_Kornicki&oldid=72437258”