Franciszek Perl
Franciszek Perl (ur. 4 października 1897 w Toruniu, zm. 20 lutego 1957 w Białej Podlaskiej) – major piechoty Wojska Polskiego i Polskich Sił Zbrojnych, powstaniec wielkopolski, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej, kawaler Orderu Virtuti Militari.
 Franciszek Perl (przed 1934) | |
 major piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
4 października 1897 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
20 lutego 1957 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1916–1940 |
| Siły zbrojne |
|
| Formacja | |
| Jednostki |
58 Pułk Piechoty, |
| Stanowiska |
dowódca batalionu |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
          
| |
Życiorys edytuj
Urodził się w rodzinie brukarza Juliana i Walerii ze Skowrońskich. W 1905 jego rodzina przeniosła się z Torunia do Gniezna, gdzie brał udział w strajku szkolnym, a później został wydalony z gimnazjum za przynależność do tajnej organizacji niepodległościowej[1].
W 1916 został powołany do armii pruskiej i wysłany na front zachodni. Walczył także na froncie wschodnim w Rumunii i we Włoszech. Był czterokrotnie ranny i został awansowany do stopnia sierżanta[1].
W listopadzie 1918 wrócił jako rekonwalescent do Gniezna i wkrótce potem włączył się do powstania wielkopolskiego[1]. Brał udział w zdobywaniu niemieckich koszar w Gnieźnie, a następnie został dowódcą plutonu w kompanii gnieźnieńsko-żnińskiej, z którą walczył m.in. pod Kcynią, Szubinem, Żninem i Rynarzewem.
Następnie w składzie 58 pułku piechoty brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W sierpniu 1920 za bohaterstwo na polu walki został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[1].
Po zakończeniu wojny ukończył kurs oficerski w Grudziądzu i został awansowany na stopień podporucznika. Po przeniesieniu do 67 pułku piechoty w Brodnicy dosłużył się stopnia kapitana[1]. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 roku i 98. lokatą w korpusie oficerów piechoty[2]. W 1939 roku był dowódcą I batalionu 4 pułku strzelców podhalańskich w Cieszynie.
Na czele tego batalionu walczył w kampanii wrześniowej. Został ranny i trafił do niewoli niemieckiej, z której udało mu się uciec. Następnie wraz z synem przedostał się do Wojska Polskiego we Francji. W czasie kampanii francuskiej 1940 walczył jako dowódca III batalionu 3 Pułku Grenadierów Śląskich. Po klęsce Francji został internowany w Szwajcarii. W 1944 uciekł ze Szwajcarii i ponownie włączył się do walki z Niemcami, tym razem jako żołnierz francuskich oddziałów ruchu oporu.
W grudniu 1947 wrócił do kraju i osiedlił się w Białej Podlaskiej. W 1948 wyjechał na Pomorze Zachodnie, gdzie dwa lata później został aresztowany przez UB w Pyrzycach. Niesłusznie oskarżony, został skazany na sześć lat więzienia. Po uwolnieniu powrócił do Białej Podlaskiej, gdzie w 1957 zmarł. Spoczywa na miejscowym cmentarzu rzymskokatolickim[3].
Franciszek Perl był żonaty z Praksedą Ciemnoczołowską, z którą miał troje dzieci: Zbigniewa (ur. 1923), Danutę (ur. 1924) i Janusza (ur. 1931). Z drugiego małżeństwa – z Jadwigą Reszelewską (zm. 1972) – miał syna Jerzego (ur. 1949).
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 2182
- Krzyż Walecznych (siedmiokrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi (25 maja 1939)[4]
- Medal Niepodległości (19 grudnia 1933)[5]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Medal 3 Maja
- Odznaka za Rany i Kontuzje (dwukrotnie)
- Krzyż Wojenny (Francja)
- Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania)
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 29.
- ↑ Nieobecni.com.pl - polskie cmentarze i groby [online], nieobecni.com.pl [dostęp 2022-01-25].
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 292, poz. 318 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
Bibliografia edytuj
- Perl Franciszek. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.58-4899 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-02-15].
- Bogusław Polak: Powstańcy Wielkopolscy-tom III. Poznań: Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918–1919, 2007. ISBN 978-83-920103-8-8. (pol.).
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.