Franciszek Smuda
Franciszek Smuda (niem. Franz Smuda, ur. 22 czerwca 1948 w Lubomi, zm. 18 sierpnia 2024 w Krakowie) – polski piłkarz i trener piłkarski.
Franciszek Smuda (2013) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Data i miejsce urodzenia |
22 czerwca 1948 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci |
18 sierpnia 2024 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Obywatelstwo |
polskie, niemieckie | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wzrost |
182 cm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pozycja | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kariera juniorska | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kariera seniorska[a] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kariera trenerska | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dorobek medalowy | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Odznaczenia | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Karierę piłkarską rozpoczynał w Unii Racibórz i Odrze Wodzisław Śląski[1]. Grał na pozycji obrońcy. Jako piłkarz w barwach Stali Mielec i Legii Warszawa występował w I lidze. W 1975 wyjechał do Stanów Zjednoczonych, występując m.in. w Los Angeles Aztecs. Karierę piłkarską zakończył na niemieckich boiskach.
Po zakończeniu kariery piłkarskiej został trenerem, obejmując drużyny z niższych lig niemieckich. W 1989 trafił do Turcji, gdzie trenował piłkarzy Altay SK oraz Konyasporu, natomiast w 1993 powrócił do Polski, obejmując pierwszoligową Stal Mielec. W 1995 został szkoleniowcem Widzewa Łódź, z którym zdobył dwa mistrzostwa, superpuchar, a także z sukcesami prowadził klub w europejskich pucharach, w tym w fazie grupowej Ligi Mistrzów UEFA (1996/1997). Do Widzewa w roli trenera powrócił jeszcze cztery razy, w tym podczas reaktywacji klubu występującego wówczas w III lidze, przyczyniając się do awansu drużyny do II ligi. Sukcesy szkoleniowe odnosił również z Wisłą Kraków, z którą zdobył mistrzostwo oraz superpuchar, a także dwukrotnie awansował do fazy pucharowej Pucharu UEFA, Lechem Poznań, z którym sięgnął po krajowy puchar, brązowy medal mistrzostw Polski i dotarł do 1/16 finału Pucharu UEFA, Zagłębiem Lubin, gdzie w sezonie 2005/2006 zajął 3. miejsce w Ekstraklasie, a także z Wieczystą Kraków, z którą awansował do III ligi oraz zdobył Puchar Polski na szczeblu małopolskim.
W latach 2009–2012 pełnił funkcję selekcjonera reprezentacji Polski w piłce nożnej, którą poprowadził na mistrzostwach Europy 2012.
W latach 1996, 1997, 1999 i 2008 był wybierany Trenerem Roku w Polsce plebiscycie Piłki Nożnej. W 2009 został wybrany Osobowością Roku w Polsce w tym samym plebiscycie.
Dzieciństwo
edytujUrodził się 22 czerwca 1948 roku w Lubomi, wsi położonej w zachodniej części powiatu wodzisławskiego na Górnym Śląsku, jako jedno z czworga dzieci Gerharda i Marty Smudów[2]. Jego ojciec pracował na kolei, matka zaś prowadziła gospodarstwo domowe. Od dwunastego roku życia w czasie wakacji pracował w miejscowym PGR[3]. Po ukończeniu szkoły podstawowej w Lubomi naukę kontynuował w technikum budowlanym w Raciborzu[4].
Kariera piłkarska
edytujJako piłkarz występował najczęściej na pozycji stopera. Jego pierwszym klubem była lokalna Unia Racibórz. Później w latach 1967–1969 już jako senior był zawodnikiem Odry Wodzisław Śląski. Franciszek Smuda w wodzisławskiej Odrze grał z numerem 5, a w sezonie 2009/10 został przez wodzisławski klub uhonorowany koszulką z tymże numerem[5]. W 1970 był zawodnikiem Ruchu Chorzów.
W I lidze zadebiutował, jako piłkarz Stali Mielec w sezonie 1970/1971. Następnie grał w Piaście Gliwice. W 1975 wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Zamieszkał w Linden, w stanie New Jersey gdzie występował w polonijnej Vistuli Garfield, łącząc grę w tym klubie z pracą fizyczną w rafinerii Exxona. Następnie trafił do występującego w amerykańskiej lidze NASL Hartford Bi-Centennials. W 1975 roku powrócił do Polski, by przez trzy sezony bronić barw stołecznej Legii Warszawa. W 1978 wrócił do USA i występował jeszcze w trzech innych klubach NASL; Los Angeles Aztecs, grając w jednej drużynie z George’m Bestem, Oakland Stompers i San Jose Earthquakes. W 1980 przeniósł się do RFN występując w SpVgg Greuther Furth i VfR Coburg, w barwach którego w 1982 zakończył karierę piłkarską.
Kariera trenerska
edytujPracę szkoleniową zaczął od prowadzenia drużyn występujących w niższych ligach niemieckich, co łączył z pracą fizyczną w branży budowlanej i wykończeniowej. Pod koniec lat osiemdziesiątych wyjechał do Turcji, gdzie trenował Altay Izmir i Konyaspor. W 1993 powrócił do Polski i objął posadę trenera Stali Mielec. W sezonie 1993/1994 zajął z drużyną jedenaste miejsce w lidze.
Widzew Łódź
edytujW trakcie następnego sezonu odszedł ze Stali i 30 kwietnia 1995 roku objął funkcję trenera jednej z czołowych drużyn ligi, Widzewa Łódź, z którym na koniec sezonu 1994/1995 zajął drugie miejsce w ekstraklasie, ustępując jedynie warszawskiej Legii. W następnym sezonie prowadzona przez Smudę drużyna nie przegrała ani jednego spotkania, pewnie zmierzając do mistrzowskiego tytułu, o zdobyciu którego w praktyce przesądziło zwycięstwo 2:1 odniesione w Warszawie nad Legią. Sezon 1995/1996 był również popisem strzeleckim Marka Koniarka, który zdobył tytuł króla strzelców ekstraklasy, strzelając 29 bramek. W sezonie 1996/1997 drużyna Widzewa przystąpiła do eliminacji Ligi Mistrzów, w których wyeliminowała drużynę Mistrzów Danii Brøndby IF. Widzew znalazł się w grupie, razem z Atlético Madryt, Borussią Dortmund oraz Steauą Bukareszt. Smudzie nie udało się jednak poprowadzić swojej drużyny do awansu, a Widzew zakończył udział w Lidze Mistrzów na trzecim miejscu w grupie. Łódzkim piłkarzom udało się jednak powtórzyć wyczyn sprzed roku i ponownie sięgnąć po tytuł mistrza Polski, zapewniając go 18 czerwca 1997 roku po dramatycznym meczu w Warszawie z Legią wygranym przez Widzew 3:2 (do 85. minuty przegrywali 0:2). W kolejnym sezonie zespół Widzewa odpadł w eliminacjach Ligi Mistrzów, a w lidze zajął czwarte miejsce, tracąc szansę na występy w europejskich pucharach, pomimo iż po rundzie jesiennej byli na prowadzeniu w lidze. Funkcję tę pełnił do 11 czerwca 1998 r., kończąc swoją przygodę ze średnią 2,09 punktów na mecz.[6]
Wisła Kraków
edytujSmuda po zakończeniu sezonu 1997/98 został trenerem Wisły Kraków. Jako trener krakowskiej Wisły Smuda zdobył w roku 1999 kolejny tytuł Mistrza Polski. Niestety w kolejnym sezonie Wisła została wyłączona przez UEFA z udziału w europejskich rozgrywkach w ramach kary za zranienie nożem przez kibica „Miśka” w meczu Pucharu UEFA z AC Parma włoskiego zawodnika Dino Baggio (20 października 1998 r.). We wrześniu 1999 roku, mimo udanego startu w nowym sezonie, po zaledwie jednej porażce, Smuda został zdymisjonowany ze stanowiska.
Legia Warszawa
edytujWkrótce po odejściu z Wisły we wrześniu 1999 roku Smuda został zatrudniony w Legii Warszawa jako następca trenera Dariusza Kubickiego. Smuda nie osiągnął jednak sukcesów z Legią, nie udało mu wywalczyć w lidze miejsca premiowanego grą w europejskich pucharach w sezonie 1999/2000, a w rundzie wiosennej kolejnych rozgrywek, po pucharowej porażce 0:4 z Zagłębiem Lubin w marcu 2001 roku został zwolniony ze stanowiska.
Powrót do Wisły Kraków
edytujFunkcję trenera Wisły Kraków Smuda objął ponownie w czerwcu 2001, przejmując drużynę która zdobyła Mistrzostwo Polski w sezonie 2000/2001 pod wodzą Adama Nawałki. Rywalizację o awans do Ligi Mistrzów zespół Wisły przegrał z hiszpańską Barceloną (3:4 i 0:1), zaś w Pucharze UEFA na drodze Białej Gwiazdy stanął Inter Mediolan (0:2 i 1:0). W marcu 2002 roku, po ligowych porażkach z Polonią Warszawa i Legią, Smuda został zastąpiony przez Henryka Kasperczaka.
2002–2004
edytujPo odejściu z Wisły Kraków Smuda ponownie został trenerem Widzewa Łódź, w którym zaczął sezon 2002/2003. Po rundzie jesiennej odszedł z klubu i objął posadę trenera Piotrcovii Piotrków Trybunalski. W kwietniu 2003 roku wrócił jednak do Widzewa i prowadził łódzki klub do końca sezonu 2002/2003. Przed sezonem 2003/2004 opuścił Widzew, jednak powrócił na posadę szkoleniowca tej drużyny w rundzie wiosennej rozgrywek. Widzew zajmował wtedy przedostatnie miejsce w tabeli Ekstraklasy, a na koniec sezonu uplasował się na ostatnim co oznaczało spadek do drugiej ligi. Następnie Smuda był trenerem cypryjskiej Omonii Nikozja.
Odra Wodzisław
edytujPod koniec 2004 roku objął Odrę Wodzisław Śląski. Praca w Odrze była dla trenera powrotem w rodzinne strony. Smuda przyczynił się do utrzymania zespołu w Ekstraklasie. W barażach o Ekstraklasę Odra walczyła z Widzewem Łódź, mecz ten dla trenera Smudy był szczególny, z jednej strony był on trenerem swojej „Oderki”, z drugiej prowadzona przez niego drużyna grała przeciw Widzewowi- klubowi z którym odnosił największe sukcesy. Ostatecznie prowadzona przez niego Odra wygrała dwumecz barażowy i utrzymała się w Ekstraklasie[7].
Zagłębie Lubin
edytujW sezonie 2005/2006 został trenerem Zagłębia Lubin i zajął z nim 3. miejsce w lidze, zdobywając promocję do Pucharu UEFA. Zagłębie dotarło także do finału Pucharu Polski, przegrywając w dwumeczu z Wisłą Płock.
Lech Poznań
edytujW maju 2006 roku objął funkcję trenera Lecha Poznań. W pierwszym sezonie pracy zdobył z klubem 6., a rok później 4. miejsce w lidze. Po zakończeniu sezonu 2007/2008 klub uzyskał promocję do Pucharu UEFA (dzięki rezygnacji Dyskobolii Grodzisk). Drużyna Franciszka Smudy wyeliminowała kolejno Xəzər Lenkoran, Grasshoppers Zurych oraz Austrię Wiedeń i awansowała do fazy grupowej. Tam Lech nie dał się pokonać drużynom AS Nancy (2:2) i Deportivo La Coruña (1:1), a po wygranym wyjazdowym meczu z Feyenoordem Rotterdam (1:0) zajął 3. miejsce w grupie i awansował do 1/16 finału Pucharu UEFA. Lech Poznań był pierwszą polską drużyną, która awansowała do tej fazy turnieju po wprowadzeniu rozgrywek grupowych. W 2009 roku sięgnął po swój pierwszy w karierze Puchar Polski, po zwycięstwie Lecha z Ruchem Chorzów w finale na Stadionie Śląskim (1:0). Sezon 2008/2009 Lech zakończył zajęciem trzeciego miejsca w Ekstraklasie[8]. Jednocześnie Smuda nie przedłużył kontraktu z poznańskim klubem z powodów finansowych[9].
Powrót do Zagłębia Lubin
edytuj1 września 2009 roku po 5. kolejce sezonu 2009/10 po raz drugi w karierze został trenerem KGHM Zagłębie Lubin znajdującego się wtedy na ostatnim miejscu w tabeli (5 porażek, bramki: 2-15)[10]. Po rundzie jesiennej zakończył pełnienie funkcji trenera Zagłębia Lubin, by móc skupić się na pracy jako selekcjonera reprezentacji Polski.
Reprezentacja Polski
edytuj29 października 2009 roku, po słabych występach w końcówce eliminacji mistrzostw świata RPA 2010, Smuda objął reprezentację po tymczasowym selekcjonerze Stefanie Majewskim[11]. Kiedy Smuda obejmował Reprezentację Polski, znajdowała się on na 56 miejscu w rankingu FIFA[12]. Jego celem było przygotowanie drużyny na mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012, których współorganizatorem była Polska. W związku z tym reprezentacja Polski po raz pierwszy od wielu lat nie brała udziału w eliminacjach do turnieju rangi mistrzowskiej, więc przez kolejne 2,5 roku rozgrywała jedynie spotkania towarzyskie. Przez ten czas do rozpoczęcia mistrzostw drużyna rozegrała 34 mecze, wygrywając 15, 11 remisując i 8 przegrywając. W czasie swojej pracy z drużyną narodową Smuda powołał ponad 80 piłkarzy, z czego aż 46 z nich nie zaliczyło więcej niż 5 spotkań[12], a 41 ze wszystkich powołanych było debiutantami[13].
Euro 2012
edytujNa dwa miesiące przed rozpoczęciem turnieju, Polska spadła w rankingu na 75 miejsce. Selekcjoner skwitował to słowami: To są jakieś jaja. Ten ranking to zabawa!, a weryfikacją dla naszej kadry miał być sam turniej[12]. 8 czerwca 2012 roku, w pierwszym meczu reprezentacji na Euro, będący jednocześnie meczem otwierającym turniej, Polska zremisowała 1:1 z Grecją. Gola dla Polaków strzelił głową Robert Lewandowski, zaś Polska kończyła mecz w dziesiątkę, po tym jak w 68 minucie czerwoną kartkę otrzymał Wojciech Szczęsny. 12 czerwca, w drugim meczu reprezentacji na Euro, Polska zremisowała 1:1 z Rosją. Gola dla Polaków strzelił zza pola karnego Jakub Błaszczykowski. W następnym meczu drużyna Polski przegrała z Czechami 0:1 po bramce Petra Jiráčeka i odpadła z ostatniego miejsca w grupie z mistrzostw Europy 2012. Na konferencji prasowej zwołanej po tym meczu Franciszek Smuda poinformował, że odchodzi, bo jego kontrakt wygasa po Euro 2012[14]. 10 lipca 2012 roku został zastąpiony przez Waldemara Fornalika. Po latach Smuda w wywiadzie tak wspominał turniej:
Dwa pierwsze spotkania zremisowane w bardzo dobrym stylu. Przede wszystkim pierwsza połowa z Grecją (1:1 – przyp. red.) i mecz z zespołem Rosji (1:1 – przyp. red.) przez całe 90 minut. Rosja była silna w tamtym momencie, a jednak myśmy dominowali na boisku. Niestety, ten ostatni mecz z Czechami... Mieliśmy do przerwy trzy sytuacje stuprocentowe, ale ich nie wykorzystaliśmy. Czesi nas skontrowali i z nami wygrali. Kibice różnie mówią, jedni, że to klęska, drudzy, że emocje były do końca, bo tak rzeczywiście było. Była ta szansa na awans, ale niestety jej nie wykorzystaliśmy[15].
SSV Jahn Regensburg
edytuj2 stycznia 2013 roku Smuda został trenerem klubu SSV Jahn Regensburg z siedzibą w Ratyzbonie, zajmującego ostatnie miejsce w 2. Bundeslidze. Drużyna pod wodzą polskiego trenera w dwunastu ligowych spotkaniach zdołała wygrać tylko raz, zanotowała trzy remisy oraz osiem porażek i nie zdołała na koniec sezonu poprawić swojej pozycji w tabeli[16].
Ponowny powrót do Wisły Kraków
edytuj11 czerwca 2013 roku, podpisując trzyletni kontrakt, został trenerem Wisły Kraków[17]. Tę funkcję objął już po raz trzeci.
9 marca 2015 został zwolniony z klubu[18].
Górnik Łęczna
edytujPo trwających od miesięcy spekulacjach na temat nowego pracodawcy Franciszka Smudy, 15 grudnia 2016 roku został on trenerem walczącego o utrzymanie w Ekstraklasie Górnika Łęczna[19]. Na ławce trenerskiej tego klubu zadebiutował 18 grudnia 2016 w przegranym 0:5 ligowym meczu z Legią Warszawa. Ostatecznie w sezonie 2016/17 Górnik Łęczna z 22 punktami zajął 15, przedostatnią pozycję w tabeli i tracąc 2 punkty do miejsca gwarantującego utrzymanie spadł z Ekstraklasy[20].
Karierę w Ekstraklasie zakończył z liczbą 499. meczów w roli trenera[21].
Kolejny powrót do Widzewa Łódź
edytuj9 sierpnia 2017 roku po raz piąty w karierze został trenerem III ligowego Widzewa Łódź[22]. W czerwcu 2018 roku na kolejkę przed końcem rozgrywek po bezbramkowym remisie łodzian z Lechią Tomaszów Mazowiecki został zwolniony z funkcji trenera[23]. Widzew pod wodzą następcy Smudy Radosława Mroczkowskiego w ostatniej kolejce zwyciężył na wyjeździe Sokół Ostróda zapewniając sobie tym samym awans do II ligi[24].
Powrót do Górnika Łęczna
edytuj7 listopada 2018 po raz drugi został szkoleniowcem Górnika Łęczna (II liga)[25]. Po przeciętnym rozpoczęciu rundy wiosennej (5 punktów w 5 meczach), 2 kwietnia 2019 został zwolniony z funkcji trenera Górnika[26].
Podhale Nowy Targ
edytuj6 listopada 2020 r. współpracował z akademią piłkarską klubu Podhale Nowy Targ, NKP Podhale jako koordynator drużyn młodzieżowych[27]. Współpracę z klubem zakończył 30 czerwca 2021 r.[6]
Wieczysta Kraków
edytuj3 czerwca 2021 ogłoszono, że Smuda zostanie trenerem Wieczystej Kraków, która w sezonie 2021/2022 występowała w IV lidze[28]. Pracę z drużyną rozpoczął od 1 lipca 2021 r.[6] 8 czerwca 2022 drużyna Wieczystej prowadzona przez Smudę zdobyła Puchar Polski na szczeblu Małopolskim[29]. Sezon 2021/2022 Wieczysta Kraków ukończyła na pierwszym miejscu IV ligi Małopolskiej grupy zachodniej, kwalifikując się do barażu o awans do III ligi. Baraż ten prowadzona przez Smudę drużyna wygrała, wywalczając promocję do III ligi[30]. 29 sierpnia 2022 roku kontrakt trenera został rozwiązany za porozumieniem stron[31]. Powodem takiej decyzji były słabe wyniki na początku sezonu 2022/2023, jakie notował zespół Wieczystej[32].
Styl trenerski
edytujDrużyny Franciszka Smudy cechowało dobre przygotowanie fizyczne, na które kładł największy nacisk podczas przygotowań do sezonu, a także motywacja zawodników[33]. Stawiał na pressing, preferował ofensywną grę poprzez szybkie przemieszczanie piłki z fazy obrony do pola karnego rywala[33]. Tomasz Łapiński przyrównał jego zdolności motywacyjne z najlepszego okresu z czasów prowadzenia Widzewa Łódź, do zdolności w tej dziedzinie Pepa Guradioli, ukazanych w serialu dokumentalnym Amazona All or Nothing: Manchester City[34].
To co, teraz powiem, pewnie nie wszystkim się spodoba, niektórzy nie uwierzą. Oglądałem niedawno dokument o Pepie Guardioli z czasów jego pracy w Manchesterze City (All or Nothing: Manchester City – przyp. red). Jest tam sporo scen z szatni. I jak posłuchałem tego co mówi Guardiola do piłkarzy w tej szatni, to usłyszałem Franka Smudę. Guardiola mówił słowo w słowo to, co wiele lat wcześniej mówił do nas Franek w szatni przed meczem w tym dobrym swoim okresie w Widzewie. On mówił o podejściu do meczu, o braku strachu, żeby się nie bać. Że on bierze odpowiedzialność. Że on ustawia zespół, decyduje o wszystkim. To jest podejście trenera, który daje drużynie siłę, pewność siebie, wiarę w to, że wszystko co robią jest dobre. Nawet jeśli pojawią się błędy, drużyna ma to konsekwentnie robić. I ja to wszystko słyszałem wcześniej w szatni, w której rządził Franek Smuda, w Łodzi w Widzewie. Oczywiście potem były różne etapy jego pracy, zmieniały się jego relacje także z tą szatnią, ale na początku taki był[35].
Przez niektórych ekspertów i obserwatorów był wymieniany jako prekursor gegenpressingu (jak najszybszego odbierania piłki po stracie) w latach 90. w Polsce[36]. Charakterystyczne dla jego stylu było przygotowywania taktyki w oparciu o plan gry własnego zespołu, a także nieczęsta zmiana stylu gry, związana z chęcią zdominowania każdego, nawet wyżej notowanego rywala. Jego styl trenerski bywał w XXI w. określany jako archaiczny[37]. Jego charakterystyczne wypowiedzi oraz specyficzne metody treningowe (m.in. treningowe gry taktyczne 11 vs. 11, czy intensywne interwały biegowe) wzbudzały wiele kontrowersji medialnych[38]; znany był z licznych lapsusów językowych podczas konferencji oraz wywiadów[39], a także spięć z dziennikarzami[38][40]; słynął z dobrego oka pod kątem selekcjonowania piłkarzy[41]. Smuda pozytywnie zaopiniował transfer do Lecha Poznań Roberta Lewandowskiego, a następnie prowadził go w tym klubie - jak wspominał po latach, budował jego siłę fizyczną m.in. treningami, podczas których Lewandowski odbywał indywidualne pojedynki z Manuelem Arboledą[42].
Życie prywatne
edytujPosiadał dwa obywatelstwa – polskie i niemieckie. W Niemczech posługiwał się imieniem Franz[43]. Był dwukrotnie żonaty[44]. Z pierwszą żoną Haliną miał syna Grzegorza i córkę Sabinę[44]. Jego drugą żoną do śmierci była okulistka, Małgorzata Drewniak-Smuda, z którą mieszkali w Krakowie[45]. Miał młodszego brata Jana – prezesa Zakładu Odmetanowania Kopalń w Rybniku[46], oraz dwie siostry Urszulę – ekonomistkę i Krystynę – emerytowaną nauczycielkę ZSE w Wodzisławiu Śląskim, następnie radną rady powiatu wodzisławskiego[4][3]. Był katolikiem[47]. Został członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010[48] oraz przed wyborami w 2015[49].
Chorował na białaczkę[50][51]. W 2024 otrzymał przeszczep szpiku od swojego brata[52]. Zmarł 18 sierpnia 2024 roku w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie[53]. 22 sierpnia 2024 został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie[54].
Odznaczenie i upamiętnienie
edytuj21 sierpnia 2024 prezydent RP Andrzej Duda, za wybitne zasługi w działalności na rzecz rozwoju i upowszechniania sportu, za osiągnięcia w pracy trenerskiej, pośmiertnie odznaczył go Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[55][56].
W 2022 został członkiem Galerii Legend Ekstraklasy[57]. Po śmierci trenera mecze PKO Bank Polski Ekstraklasy, Betclic I ligi i Betclic II ligi poprzedziła minuta ciszy[58][59], a przed stadionem Widzewa Łódź wystawiono portret trenera oraz księgi kondolencyjne[60]. Drużyny Wisły Kraków i Widzewa Łódź najbliższe spotkania ligowe rozegrały z czarnymi opaskami; dodatkowo 23 sierpnia 2024 przed meczem Widzew Łódź - Radomiak Radom dla uczczenia pamięci trenera odegrano Ciszę, a kibice zaprezentowali oprawę z jego podobizną[60].
Sukcesy
edytujTrenerskie
edytujDrużynowe
edytuj- Mistrzostwo Polski:1995/1996, 1996/1997
- Wicemistrzostwo Polski: 1994/1995
- Superpuchar Polski: 1996
- 1/32 finału Pucharu UEFA: 1995/1996
- Faza grupowa Ligi Mistrzów UEFA: 1996/1997
- Mistrzostwo Polski: 1998/1999
- Superpuchar Polski: 2001
- 1/16 finału Pucharu UEFA: 1998/1999
- 1/32 finału Pucharu UEFA: 2001/2002
- Puchar Polski: 2008/2009
- III miejsce w Ekstraklasie:2008/2009
- 1/16 finału Pucharu UEFA: 2008/2009
- III miejsce w Ekstraklasie: 2005/2006
- Puchar Polski MZPN: 2021/2022
- awans do III ligi[30]
Indywidualne
edytuj- Trener Roku w Polsce w plebiscycie Piłki Nożnej: 1996, 1997, 1999, 2008
- Osobowość Roku w Polsce w plebiscycie Piłki Nożnej: 2009
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Smuda trenerem Odry [online], Pilka.pl, 2 grudnia 2004 [zarchiwizowane z adresu 2013-12-12] .
- ↑ Jan Mazurek, Michał Kołkowski: Wszystkie cuda Franciszka Smudy. 2024-08-18. [dostęp 2024-08-18]. (pol.).
- ↑ a b wyborcza.pl: Smuda, Franciszek.
- ↑ a b Ciekawe przypadki Franciszka Smudy [online], Przegladsportowy.pl, 21 listopada 2009 [zarchiwizowane z adresu 2013-09-13] .
- ↑ Franciszek Smuda uhonorowany specjalną koszulką Odry Wodzisław [online], Sport.pl, 9 listopada 2009 [zarchiwizowane z adresu 2013-12-12] .
- ↑ a b c Franciszek Smuda – Profil trenera [online], transfermarkt.pl [dostęp 2023-10-26] (pol.).
- ↑ Odra Wodzisław a praca w reprezentacji Polski. [dostęp 2012-02-19].
- ↑ Sezon 2008/2009 wg Franciszka Smudy [online], KKS Lech Poznań, 31 maja 2009 [zarchiwizowane z adresu 2009-06-03] .
- ↑ Smuda: nikt nie powie, że zrobiłem gdzieś padlinę [online], Sport.pl, 6 czerwca 2009 [zarchiwizowane z adresu 2012-09-14] .
- ↑ Franciszek Smuda trenerem Zagłębia Lubin. gazeta.pl, 2009-08-28. [dostęp 2012-12-10].
- ↑ sport.pl: Selekcjoner reprezentacji Polski – Franciszek Smuda.
- ↑ a b c Telewizja Polska S.A , Smuda czyni cuda? „Farbowane lisy”, Euro 2012 i niekończąca się selekcja... [online], sport.tvp.pl, 29 października 2020 [dostęp 2023-10-26] (pol.).
- ↑ Polska – Statystyki debiutantów [online], transfermarkt.pl [dostęp 2023-10-26] (pol.).
- ↑ Paweł Drażba , Smuda odchodzi choć nie chce się podawać do dymisji [online], Eurosport, 16 czerwca 2012 [zarchiwizowane z adresu 2012-06-19] .
- ↑ Franciszek Smuda wspomina Euro 2012. „Gdyby dać chłopakom pistolety, to by zaczęli strzelać” [online], Fakt24.pl, 8 czerwca 2022 [dostęp 2023-10-26] (pol.).
- ↑ Smuda nie pomógł, SSV Jahn Regensburg spadł z drugiej Bundesligi [online], Onet.pl, 26 kwietnia 2013 [zarchiwizowane z adresu 2013-07-05] .
- ↑ Franciszek Smuda trenerem Wisły [online], Wisła Kraków, 11 czerwca 2013 [dostęp 2013-06-11] [zarchiwizowane z adresu 2013-06-14] .
- ↑ Franciszek Smuda zwolniony z Wisły. 90minut.pl, 2015-03-09. [dostęp 2015-03-09].
- ↑ Oficjalnie: Franciszek Smuda trenerem Górnika Łęczna, „PrzegladSportowy.pl” [dostęp 2016-12-15] .
- ↑ LOTTO Ekstraklasa: Górnik Łęczna zremisował w Chorzowie i spadł razem z Ruchem [online], Onet.pl, 2 czerwca 2017 [dostęp 2017-08-09] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-09] (pol.).
- ↑ Niepodrabialny Franciszek Smuda marzy o Ekstraklasie z Wieczystą. Jego powiedzonka przeszły do historii [online], Przegląd Sportowy Onet [dostęp 2024-08-18] (pol.).
- ↑ Dariusz Cieślak , Franciszek Smuda wraca na Piłsudskiego 138! [online], widzew.com, 8 sierpnia 2017 [dostęp 2017-08-08] (pol.).
- ↑ Franciszek Smuda zwolniony z Widzewa [online], Sport.pl, 11 czerwca 2018 [dostęp 2018-06-21] (pol.).
- ↑ Sokół Ostróda 2-3 Widzew Łódź [online], 90minut.pl, 16 czerwca 2017 [dostęp 2017-06-21] (pol.).
- ↑ Franciszek Smuda trenerem Górnika Łęczna [online], 90minut.pl, 7 listopada 2018 [dostęp 2019-04-04] (pol.).
- ↑ Franciszek Smuda nie jest już trenerem Górnika Łęczna [online], Górnik Łęczna, 2 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-02] (pol.).
- ↑ 24.pl, Franciszek Smuda rozpoczyna współpracę z Akademią Piłkarską NKP Podhale – podhale24.pl [online], podhale24.pl [dostęp 2021-01-17] .
- ↑ Franciszek Smuda został trenerem Wieczystej Kraków [online], Onet Sport, 3 czerwca 2021 [dostęp 2021-06-03] (pol.).
- ↑ Wieczysta Kraków zdobyła Puchar Małopolski. A teraz czas na baraże [online], Sport.pl [dostęp 2022-06-09] (pol.).
- ↑ a b Baraże o udział w III lidze, grupa: IV [online], 90minut.pl [dostęp 2022-08-22] .
- ↑ Franciszek Smuda kończy pracę w Wieczystej [online], kswieczysta.com, 29 sierpnia 2022 [dostęp 2022-08-29] (pol.).
- ↑ Piotr Rzepecki , To już pewne. Franciszek Smuda zwolniony z Wieczystej Kraków! Znamy nazwisko nowego trenera [online], Gol24, 29 sierpnia 2022 [dostęp 2022-09-01] (pol.).
- ↑ a b BYŁA TAKA PLOTKA: Celtic chciał Smudę, ale „Franzowi”… nie podobał się styl ligi szkockiej - Aktualności - portal piłkarski [online], 2x45.info [dostęp 2024-08-18] (pol.).
- ↑ polsatsport.pl [online], 15 sierpnia 2019 [dostęp 2024-08-22] (pol.).
- ↑ polsatsport: Łapiński: Smuda był jak Guardiola. „Mówił dokładnie to samo”. polsatsport.pl, 2019-08-15. [dostęp 2024-08-22].
- ↑ Franciszek Smuda - trener rekordzista i trener legenda [online], Łódzki Sport, 18 sierpnia 2024 [dostęp 2024-08-22] (pol.).
- ↑ a (red.), Kasperczak, Smuda, Berg? Kto najlepiej prowadził polskie kluby w pucharach w XXI wieku? [online], weszlo.com, 10 grudnia 2020 [dostęp 2024-08-22] (pol.).
- ↑ a b Kontrowersyjne zachowanie Franciszka Smudy po meczu z Lechią Tomaszów – Sport, sport.radiozet.pl, 1528 [dostęp 2021-04-29] (pol.).
- ↑ Niepodrabialny Franciszek Smuda marzy o Ekstraklasie z Wieczystą. Jego powiedzonka przeszły do historii [online], Przegląd Sportowy Onet [dostęp 2024-08-18] (pol.).
- ↑ Marcin Piątek , Czy Franciszek Smuda poprowadzi Polaków do zwycięstwa? [online], polityka.pl, 2012 [dostęp 2024-08-18] (pol.).
- ↑ Telewizja Polska S.A , Franciszek Smuda – prosty filozof [online], sport.tvp.pl, 16 kwietnia 2017 [dostęp 2024-08-18] (pol.).
- ↑ Smuda: Lewandowskiego wzmocniły treningi z Arboledą [online], Przegląd Sportowy Onet [dostęp 2024-09-01] (pol.).
- ↑ Mamy niemieckiego trenera! [online], fakt.pl, 13 kwietnia 2012 [dostęp 2012-04-14] [zarchiwizowane z adresu 2012-04-15] .
- ↑ a b Franciszek Smuda nie żyje. Do końca wspierała go ukochana żona. Przegląd Sportowy Onet. [dostęp 2024-08-18]. (pol.).
- ↑ Apartament z widokiem na Wawel, czyli fakty o Smudzie. [dostęp 2016-07-23].
- ↑ Zakład Odmetanowania Kopalń ZOK II Sp. z o.o.. teleadreson.pl. [dostęp 2013-09-20].
- ↑ Instytut Gość Media , Franciszek Smuda: Modlę się o sukces [online], Instytut Gość Media, 15 marca 2012 [dostęp 2024-08-22] .
- ↑ Komitet poparcia Bronisława Komorowskiego. onet.pl, 2010-05-16. [dostęp 2014-04-26].
- ↑ Maciej Makowski: Nowy, czyli stary komitet poparcia prezydenta. Dziennik Polski, 2015-03-07. [dostęp 2015-03-10].
- ↑ Franciszek Smuda w stanie krytycznym. sport.tvp.pl, 2024-08-13. [dostęp 2024-08-13]. (pol.).
- ↑ Nie żyje były selekcjoner reprezentacji Polski Franciszek Smuda. www.tvp.info. [dostęp 2024-08-18]. (pol.).
- ↑ Smuda nie żyje. "Cztery tygodnie temu Franciszek Smuda przeszedł przeszczep szpiku kostnego. Dawcą był jego brat. Początkowo wszystko było w porządku. Myśleliśmy, że pokona chorobę krwi, z którą się zmagał, ale potem jego stan się pogorszył...". www.onet.pl. [dostęp 2024-08-18]. (pol.).
- ↑ Nie żyje Franciszek Smuda. Zmarł w szpitalu w Krakowie. Radio 90 FM. [dostęp 2024-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
- ↑ Są szczegóły ostatniego pożegnania Franciszka Smudy. Wisła Kraków potwierdza. sport.fakt.pl. [dostęp 2024-08-19].
- ↑ M.P. z 2024 r. poz. 842
- ↑ l, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski dla śp. Franciszka Smudy [online], prezydent.pl, 22 sierpnia 2024 [dostęp 2024-08-22] .
- ↑ Znamy nowych członków Galerii Sław Ekstraklasy! To prawdziwe legendy polskiej ligi. sport.onet.pl. [dostęp 2024-08-18]. (pol.).
- ↑ Ekstraklasa uczci pamięć Franciszka Smudy. Mecze zostaną poprzedzone minutą ciszy. polskieradio24.pl. [dostęp 2024-08-18]. (pol.).
- ↑ Telewizja Polska S.A , PZPN uczci pamięć Franciszka Smudy [online], sport.tvp.pl, 21 sierpnia 2024 [dostęp 2024-08-22] (pol.).
- ↑ a b Tak Widzew Łódź pożegnał Franciszka Smudę. "Nigdy nie zapomnimy" [online], Przegląd Sportowy Onet [dostęp 2024-08-24] (pol.).