Franciszek Szwed
Franciszek Czesław Szwed, ps. „Franek”, „Romanowski” (ur. 23 kwietnia 1911 w Zagórzu, zm. 28 marca 1989) – polski prawnik, adwokat, działacz Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska, Obozu Wielkiej Polski i Stronnictwa Narodowego oraz Narodowej Organizacji Wojskowej.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Alma Mater | |
| Partia | |
| Rodzice |
Jan, Weronika |
| Krewni i powinowaci | |
Życiorys edytuj
Urodził się 23 kwietnia 1911 w Zagórzu jako jedno z 13 dzieci Jana (1863-1926, woźny kolejowy w Zagórzu[1]) i Weroniki z domu Krzak. Był bratem m.in. Ludwika (ur. 1892[2][3]), Stanisława (1894–1984, prawnik, oficer Wojska Polskiego, poseł na Sejm RP), Władysława (1896-1988, oficer Wojska Polskiego), Edwarda (1904-1982, nauczyciel, działacz narodowy na Śląsku Opolskim), Heleny (ur. 1908)[4].
W 1930 Franciszek Szwed zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku[5][6]. W latach 1930–1933 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. 21 czerwca 1930 stanął na czele Placówki Młodych w Sanoku[7], od tego roku był przewodniczącym powiatowego Ruchu Młodych Obozu Wielkiej Polski w Sanoku[8]. Na studiach wstąpił do Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska. W 1933 przeniósł się na Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, na którym w 1934 uzyskał tytuł magistra prawa. Jesienią 1934 rozpoczął aplikację adwokacką w Brzozowie, ale już pod koniec tego roku rozpoczął służbę wojskową w Dywizyjnym Kursie Podchorążych Rezerwy 11 Karpackiej Dywizji Piechoty przy 48 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych w Stanisławowie. Został mianowany podporucznikiem rezerwy. Od 1936 pracował w służbach skarbowych, od 1937 kierował Rejonem Kontroli Skarbowej w Pułtusku.
Po wybuchu II wojny światowej podczas kampanii wrześniowej 1939 walczył w szeregach 8 Dywizji Piechoty, jako dowódca plutonu w 13 p.p z Pułtuska. Dostał się do niewoli, został zwolniony w październiku 1939. Włączył się w konspirację. Na przełomie października i listopada 1939 jako pierwszy kurier Zarządu Głównego SN wyjechał do Budapesztu w celu nawiązania łączności z przebywającym tam Tadeuszem Bieleckim. Następnie wrócił do kraju. Rekomendowany przez ppor. Bolesława Kozubowskiego zaangażował się w organizowanie Komendy Krakowskiego Okręgu Krakowskiego Organizacji Wojskowej Stronnictwa Narodowego, po czym został kierownikiem wydziału organizacyjnego OK OW SN. Zadanie tworzenia i organizacji komendy na obszarze krakowskim nie powiodło się zarówno podczas kierowania nią przez N. N. podpułkownika, jak też po jego odejściu i podjęcia tego zadania i funkcję przez F. Szweda (przyczyną niepowodzenia było głównie nieznajomość tych terenów), którą pełnił od wiosny do jesieni 1940 formalnie jako pierwszy komendant Okręgu Krakowskiego NOW[9] (jego następcą został mjr Władysław Owoc). Po odwołaniu go z funkcji komendanta działał w komendzie okręgu. W 1942 należał do przeciwników scalenia Narodowej Organizacji Wojskowej z Armią Krajową. Zagrożony aresztowaniem wyjechał do Grodziska Mazowieckiego. Na zlecenie władz Stronnictwa Narodowego przygotowywał projekt ustroju rolnego Polski.
Po zakończeniu wojny pracował w Sochaczewie, następnie w Krawarzu Polskim w powiecie raciborskim. W 1947 rozpoczął aplikację sędziowską, następnie aplikację adwokacką, od 1953 pracował w Grodzisku Mazowieckim jako adwokat (w tym czasie zamieszkiwał przy ulicy Kościuszki[10]). W latach 80. należał do założycieli Polskiego Związku Katolicko-Społecznego, był członkiem jego zarządu, następnie komisji rewizyjnej.
Jego żoną była Sława, z domu Rudzińska (1908-1989). Oboje zostali pochowani w grobowcu rodzinnym na Nowym Cmentarzu w Zagórzu.
Przypisy edytuj
- ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 491.
- ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 651.
- ↑ Ludwik Szwed. auschwitz.org. [dostęp 2019-11-07].
- ↑ Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. Katalog główny, rok 1921/22 (zespół 7, sygn. 82). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 305.
- ↑ XLIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1929/30. Sanok: 1930, s. 18, 24.
- ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-04-23].
- ↑ Młodzi w Sanoku. „Ziemia Przemyska”. 37, s. 1-2, 28 czerwca 1930.
- ↑ Ruch organizacyjny. Przemyśl (woj. lwowskie). „Szczerbiec”, s. 6, Nr 8 z 10 kwietnia 1932.
- ↑ Studia historyczne. Tom 35, Warszawa, PWN: 1992. s. 525
- ↑ Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 148.
Bibliografia edytuj
- Tomasz Jan Biedroń. „Annales Academiae Paedagogica Cracoviensis. Studia ad Educationem Defnesoriam Pertinentia I”, s. 116, Folia 24 z 2005. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej. ISSN 1643-6512.
- Franciszek Szwed. "Kampania Wrześniowa - relacja dowódcy plutonu 13 pp z Pułtuska", https://sites.google.com/view/kampaniawrzesniowa/