Franz Beckenbauer

niemiecki piłkarz i trener

Franz Anton Beckenbauer, ps. Kaiser, Cesarz (ur. 11 września 1945 w Monachium, zm. 7 stycznia 2024 w Salzburgu[1][2]) – niemiecki piłkarz, który występował na pozycji środkowego obrońcy. Po zakończeniu kariery zawodniczej trener piłkarski i działacz sportowy[3]. Mistrz świata, mistrz Europy, dwukrotny zdobywca Złotej Piłki (1972, 1976).

Franz Beckenbauer
Ilustracja
Franz Beckenbauer (1975)
Pełne imię i nazwisko

Franz Anton Beckenbauer

Data i miejsce urodzenia

11 września 1945
Monachium

Data i miejsce śmierci

7 stycznia 2024
Salzburg

Wzrost

181 cm

Pozycja

stoper (środkowy obrońca), defensywny pomocnik

Kariera juniorska
Lata Klub
1951–1959 SC München von 1906
1959–1964 Bayern Monachium
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole
1964–1977 Bayern Monachium 439 (64)
1977–1980 New York Cosmos 80 (17)
1980–1982 Hamburger SV 28 (0)
1983 New York Cosmos 25 (2)
W sumie: 572 (83)
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole
1964  Niemcy (juniorzy) 3 (3)
1965  Niemcy B 2 (0)
1965–1977  Niemcy 103 (14)
W sumie: 108 (17)
Kariera trenerska
Lata Drużyna
1984–1990 Niemcy
1990–1991 Olympique Marsylia
1993–1994 Bayern Monachium
1996 Bayern Monachium
  1. Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.
podpis
Dorobek medalowy
Reprezentacja  RFN
Mistrzostwa Świata
II miejsce Anglia 1966 piłka nożna
III miejsce Meksyk 1970 piłka nożna
I miejsce Niemcy 1974 piłka nożna
Mistrzostwa Europy
I miejsce Belgia 1972 piłka nożna
II miejsce Jugosławia 1976 piłka nożna
Strona internetowa

Reprezentował barwy Bayernu Monachium (czterokrotny mistrz Niemiec, zdobywca Pucharu Niemiec, trzykrotny zdobywca Pucharu Europy oraz Pucharu Interkontynentalnego), New York Cosmos i Hamburgera SV. Podczas Mundialu 1998 we Francji został wybrany do Drużyny marzeń XX wieku. Członek FIFA 100.

W latach 1984–1990 selekcjoner reprezentacji Niemiec Zachodnich, z którą zdobył tytuł mistrza świata 1990, tym samym dołączył do Brazylijczyka Mário Zagallo, który zdobył tytuł mistrza świata jako piłkarz i jako trener.

Beckenbauer był jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci w niemieckim i międzynarodowym futbolu. Podczas Mundialu 2006 w Niemczech był szefem komitetu organizacyjnego. Pracował również jako ekspert w telewizji Sky Deutschland oraz jako felietonista w gazecie „Bild”.

Wczesne życie edytuj

Franz Beckenbauer urodził się w Monachium jako syn pracownika poczty, Franza Beckenbauera seniora (1905–1977) i jego żony Antonie (ur. 23 czerwca 1913 – 11 stycznia 2006). Dorastał w dzielnicy Giesing, mimo cynicznego stosunku ojca do piłki nożnej rozpoczął w 1954 roku w wieku dziewięciu lat treningi w SC 1906 München[4].

Mimo że największym idolem Beckenbauera w dzieciństwie był mistrz świata 1954 Fritz Walter, grający w 1. FC Kaiserslautern, największym marzeniem przyszłego piłkarza, była gra dla lokalnego TSV 1860 Monachium[4]. Jednak w wyniku turnieju młodzieżowego w 1959 roku, kiedy SC 1906 München spotkał się w finale z młodzieżową drużyną TSV 1860 Monachium zdecydował się wraz z kolegami z zespołu przejść się do lokalnego rywala TSV 1860 Monachium – Bayernu Monachium[5].

Kariera zawodnicza edytuj

 
Beckenbauer, Gerd Müller, Udo Lattek w 1973 roku.

Franz Beckenbauer w 1963 roku podpisał profesjonalny kontrakt z Bayernem Monachium, w którym zadebiutował dnia 6 czerwca 1964 roku w meczu ze Stuttgarter Kickers w rozgrywkach Regionalligi (wówczas 2. poziom rozgrywkowy w RFN). Rok później z Bawarczykami awansował do Bundesligi.

Od tego czasu Bayern m.in. z Beckenbauerem, Seppem Maierem, Hansem-Georgiem Schwarzenbeckiem, Gerdem Müllerem w składzie stał się siłą w Bundeslidze, wygrywając w sezonie 1965/1966 Puchar Niemiec oraz w sezonie 1966/1967 Puchar Zdobywców Pucharów. Niedługo później Beckenbauer został kapitanem zespołu i w sezonie 1968/1969 wraz z zespołem sięgnął po raz pierwszy w historii klubu mistrzostwo Niemiec. Bayern z Beckenbauerem w składzie w Bundeslidze triumfował jeszcze trzykrotnie w sezonach 1971/1972, 1972/1973, 1973/1974, a także zwyciężał trzykrotnie z rzędu Puchar Europy (1974, 1975, 1976), dzięki czemu klub mógł zatrzymać trofeum na własność oraz Pucharze Interkontynentalnym w 1976 roku.

 
Koszulka Beckenbauera New York Cosmos.

W 1968 roku przed meczem Bayernu Monachium w Wiedniu Franz Beckenbauer zrobił na miejscu sesję zdjęciową obok popiersia władcy Austro-Węgier, Franciszka Józefa I. Od tamtej pory Beckenbauer nosi nadany przez kibiców i media przydomek Kaiser (pol. Cesarz)[6][7]. Jednak według raportu niemieckiej gazety „Welt am Sanntag”, to wyjaśnienie pochodzenia przydomku jest nieprawdziwe, choć bardzo popularne. Według nich Beckenbauer zyskał ten przydomek po meczu finałowym Pucharu Niemiec przeciwko Schalke Gelsenkirchen rozegranym dnia 14 czerwca 1969 roku na Waldstadion we Frankfurcie (2:1). Otóż podczas tego meczu kapitan Bawarczyków zatrzymał drybling wykonywany przez zawodnika drużyny przeciwnej Reinharda Libudę, a następnie ignorując gwizdy fanów Schalke Gelsenkirchen biegł z piłką na stronę przeciwników przez niemal 30 sekund. Libuda powszechnie nazywany przez kibiców König von Westfalen (pol. Królem Westfalii), więc prasa postanowiła nadać Beckenbauerowi bardziej wyniosły przydomek Kaiser[8].

W 1977 roku, Beckenbauer zdecydował się na wyjazd do Stanów Zjednoczonych, gdzie podpisał lukratywny kontrakt występującym w NASL New York Cosmos, w którym grał m.in. z Pelé, Carlosem Alberto Torresem, Giorgio Chinaglią. Z nowojorskim zespołem trzykrotnie triumfował w NASL (1977, 1978, 1980) oraz dwukrotnie zdobył Trans-Atlantic Cup w 1980 i 1983 roku.

Beckenbauer po trzyletnim pobycie w New York Cosmos wrócił do Bundesligi, tym razem grając w Hamburgerze SV, z którym triumfował w Bundeslidze w sezonie 1981/1982. Po tym sezonie wrócił do New York Cosmos, gdzie zakończył karierę w 1983 roku w wieku 38 lat. Łącznie w karierze rozegrał 773 mecze, strzelając w nich 108 goli.

Kariera reprezentacyjna edytuj

Franz Beckenbauer w reprezentacji RFN rozegrał w latach 1965–1977 łącznie 103 mecze i strzelił 14 goli. W reprezentacji zadebiutował dnia 26 września 1965 roku w Sztokholmie w wygranym 2:1 meczu eliminacyjnym do Mundialu 1966 z reprezentacją Szwecji[9]. Z reprezentacją zdobył tytuł mistrza świata na Mundialu 1974 w RFN-ie i zwyciężył na Euro 1972 w Belgii. Jest także dwukrotnym medalistą mistrzostw świata: srebro – Mundial 1966 i brąz – Mundial 1970, a także wicemistrzem Europy na Euro 1976.

Mundial 1966 edytuj

Mundial 1966 w Anglii był pierwszym turniejem międzynarodowym, na który Beckenbauer został powołany i wystąpił na nim we wszystkich meczach drużyny na tym turnieju i zdobył z reprezentacją wicemistrzostwo świata, przegrywając 4:2 mecz finałowy z reprezentacją Anglii[10], a Beckenbauer, z czterema strzelonymi golami w turnieju, zajął 3. miejsce ex aequo wraz Anglikiem Geoffem Hurstem, Węgrem Ferencem Benem i Walerijem Porkujanem z ZSRR. W ojczyźnie Beckenbauera reprezentację RFN powitano jak bohaterów.

 
Beckenbauer jako kapitan reprezentacji RFN podczas Mundialu 1974.

Mundial 1970 edytuj

Mundial 1970 był drugim mundialem w karierze Beckenbauera, który zaczął się dla RFN wygrywając grupę 4 i awansując do ćwierćfinału, gdzie RFN spotkał się z Anglią, gdzie Niemcy przegrywali z nimi nawet 2:0 jednak spektakularny gol Beckenbauera w 69. minucie pomógł doprowadzić reprezentację RFN do wyrównania, i w dogrywce wynik rozstrzygnął się na korzyść RFN (3:2). Jednak w półfinale przegrali 4:3 z reprezentacją Włoch (inaczej nazywany Meczem stulecia) i reprezentacja RFN grała w meczu 3. miejsce, w którym wygrała 1:0 z reprezentacją Urugwaju.

Euro 1972 edytuj

Beckenbauer w 1971 roku został mianowany kapitanem reprezentacji RFN, gdzie pełnił tę funkcję podczas Euro 1972 w Belgii, gdzie Niemcy zdobyli mistrzostwo Europy pokonując w finale reprezentację ZSRR 3:0, a Beckenbauer został wybrany do Jedenastki turnieju.

Mundial 1974 edytuj

Podczas Mundialu 1974, które były rozgrywane w RFN-ie, reprezentacja RFN z Beckenbauerem w składzie zdobyła tytuł mistrza świata pokonując w finale 2:1 reprezentację Holandii, skutecznie stawiając opór atakom Johana Cruyffa oraz taktyce Holendrów zw. futbolem totalnym[11]

Beckenbauer był pierwszym kapitanem mistrza świata, który sięgnął po nowe trofeum mistrzostw (na Mundialu 1970 był jeszcze Puchar Rimeta), a reprezentacja RFN była pierwszą europejską reprezentacją, która zdobyła turniej po turnieju mistrzostwo Europy i mistrzostwo świata (wyczyn RFN powtórzyli jeszcze: Francja w 2000 roku i Hiszpania w 2010 roku).

Euro 1976 edytuj

Franz Beckenbauer wystąpił również na Euro 1976 w Jugosławii, gdzie reprezentacja RFN broniła tytułu zdobytego na Euro 1972. Jednak drużyna nie obroniła tytułu przegrywając w finale po serii rzutów karnych 5:3 z reprezentacją Czechosłowacji, co nie przeszkodziło jednak w wyborze Beckenbauera do Jedenastki turnieju.

Euro 1976 był ostatnim turniejem w karierze międzynarodowej Beckenbauera. Ostatni mecz w reprezentacji rozegrał dnia 23 lutego 1977 roku w przegranym 0:1 meczu z reprezentacją Francji w Paryżu[9].

Kariera trenerska edytuj

 
Beckenbauer w 1990 roku.

Po powrocie do Niemiec Franz Beckenbauer zastąpił w 1984 roku Juppa Derwalla na stanowisku selekcjonera reprezentacji RFN. Z reprezentacja dotarł do finału Mundialu 1986 w Meksyku, gdzie jego drużyna przegrała 3:2 z reprezentacją Argentyny, a także do półfinału Euro 1988 rozgrywanym w jego ojczyźnie, gdzie jednak uległa 1:2 późniejszemu mistrzowi Europy – reprezentacji Holandii.

W 1990 roku, przed zjednoczeniem Niemiec, Beckenbauer zdobył wraz z reprezentacją tytuł mistrza świata wygrywając z nim 1:0 z reprezentacją Argentyny, po golu Andreasa Brehme w 85. minucie z rzutu karnego. Beckenbauer został tym samym drugim po Mário Zagallo, który zdobył tytuł mistrza świata zarówno jako piłkarz i jako trener. Po tym sukcesie Beckenbauer podał się do dymisji. Beckenbauer trenował ostatni zespół reprezentacji RFN nieskładającego się z piłkarzy z NRD.

Następnie został trenerem francuskiego Olympique Marsylia, którego zespół prowadził zaledwie cztery miesiące, w ciągu których udało mu się zdobyć mistrzostwo Francji (1990/1991) oraz doprowadzić zespół do finału Pucharu Europy w edycji 1990/1991.

W okresie 7 stycznia-30 czerwca 1994 oraz 29 kwietnia-30 czerwca 1996 był trenerem Bayernu Monachium. Podczas pracy na ławce trenerskiej zdobył mistrzostwo Niemiec w sezonie 1993/1994 oraz wygrał Puchar UEFA w sezonie 1995/1996.

W 1994 roku został prezesem Bayernu Monachium. Wkrótce w związku z podjęciem decyzji o zmianie statusu klubu ze stowarzyszenia na spółkę akcyjną został przewodniczącym rady nadzorczej klubu, którym był do 2002 roku.

W 1998 roku został wiceprezydentem Niemieckiego Związku Piłki Nożnej[11]. Pod koniec lat 90. Beckenbauer doprowadził do przyznania Niemcom organizacji Mundialu 2006, podczas którego był szefem komitetu organizacyjnego, a obecnie pracuje dla gazety „Bild”.

Afera w 2014 roku edytuj

W czerwcu 2014 roku został zawieszony na 90 dni przez FIFA za brak współpracy w śledztwie dotyczącym rzekomej korupcji przy przyznaniu Rosji oraz Katarowi organizacji mistrzostw świata w piłce nożnej[12].

Życie prywatne edytuj

Franz Beckenbauer był trzykrotnie żonaty. Pierwsze małżeństwo trwało od 1966 do 1990 roku. Pierwszą żoną była Brigitte Wittmann (ur. w 1944, zm. 2021 z powodu złamania kości udowej)[13], para wychowywała trzech synów: Stephana i Michaela oraz Thomasa, syna Franza z poprzedniego związku z Ingrid Grönke. W latach 1977–1988 był związany z fotografką Dianą Sandmann. W 1990 roku wziął drugi ślub z Sybille Weimer sekretarką DFB – niemieckiego związku piłki nożnej, z którą się rozwiódł w 2004 roku. W dniu 23 czerwca 2006 roku ożenił się po raz trzeci z Heidi Brumester. Para ma dwoje dzieci Joela Maximiliana i córkę Francescę. Beckenbauer mieszkał od 1982 roku w austriackim Oberndorfie w Tyrolu. Beckenbauer był także zapalonym golfistą rodzaju Handicap.

Zmarł 7 stycznia 2024[14][15] w Salzburgu[16].

Statystyki edytuj

Klubowe edytuj

Klub Sezon Liga[17] Puchar kraju[18] Kontynentalne[19] Inne[20] Łącznie
Występy Bramki Występy Bramki Występy Bramki Występy Bramki Występy Bramki
Bayern Monachium 1963/1964 6 2 6 2
1964/1965 37 17 37 17
1965/1966 33 4 6 1 39 5
1966/1967 33 0 5 0 9 0 47 0
1967/1968 28 4 4 0 7 1 39 5
1968/1969 33 2 6 0 39 2
1969/1970 34 6 1 0 2 0 37 6
1970/1971 33 3 9 1 8 1 50 5
1971/1972 34 6 6 1 7 1 47 8
1972/1973 34 6 6 0 6 1 46 7
1973/1974 34 5 4 0 10 1 48 5
1974/1975 33 1 3 0 7 1 43 2
1975/1976 34 5 7 2 9 0 2 0 52 7
1976/1977 33 3 4 0 37 3
Łącznie 439 64 61 5 65 6 2 0 567 74
New York Cosmos 1977 15 4 6 1 21 5
1978 27 8 6 2 33 10
1979 12 1 6 0 18 1
1980 26 4 7 1 33 5
Łącznie 80 17 25 4 105 21
Hamburger SV 1980/1981 18 0 1 0 0 0 19 0
1981/1982 10 0 3 0 5 0 18 0
Łącznie 28 0 4 0 5 0 0 0 37 0
New York Cosmos 1983 25 2 2 0 27 2
Łącznie 25 2 2 0 25 2
Łącznie w karierze 539 83 59 5 70 6 2 0 754 98

[21]

Reprezentacyjne edytuj

Reprezentacja Rok Występy Gole
  RFN
1965 3 0
1966 12 7
1967 5 0
1968 9 1
1969 6 0
1970 12 2
1971 9 2
1972 7 0
1973 10 1
1974 15 0
1975 7 0
1976 7 1
1977 1 0
Łącznie 103 14

[22]

Gole w reprezentacji edytuj

# Data Miejsce Przeciwnik Gol Wynik Rozgrywki
1. 23.03.1966 Rotterdam   Holandia 3–1 4–2 Mecz towarzyski
2. 23.03.1966 Rotterdam   Holandia 4–2 4–2 Mecz towarzyski
3. 04.05.1966 Dublin   Irlandia 2–0 4–0 Mecz towarzyski
4. 12.07.1966 Sheffield   Szwajcaria 3–0 5–0 Mundial 1966
5. 12.07.1966 Sheffield   Szwajcaria 4–0 5–0 Mundial 1966
6. 23.07.1966 Sheffield   Urugwaj 2–0 4–0 Mundial 1966
7. 25.07.1966 Liverpool   ZSRR 2–0 2–1 Mundial 1966
8. 01.06.1968 Hanower   Anglia 1–0 1–0 Mecz towarzyski
9. 14.06.1970 León   Anglia 1–2 3–2 (dog.) Mundial 1970
10. 22.11.1970 Ateny   Grecja 3–1 3–1 Mecz towarzyski
11. 22.06.1971 Oslo   Norwegia 3–0 7–1 Mecz towarzyski
12. 30.06.1971 Kopenhaga   Dania 3–1 3–1 Mecz towarzyski
13. 12.05.1973 Hamburg   Bułgaria 1–0 3–0 Mecz towarzyski
14. 06.10.1976 Cardiff   Walia 1–0 2–0 Mecz towarzyski

Trenerskie edytuj

Klub Od Do M Z R P %Z Uw.
  Niemcy 1984 1990 66 34 20 12 51.52 [23]
  Olympique Marsylia 1 września 1990 31 grudnia 1990 25 16 4 5 64.00 [24]
  Bayern Monachium 28 grudnia 1993 30 czerwca 1994 14 9 2 3 64.29 [25]
  Bayern Monachium 28 kwietnia 1996 30 czerwca 1996 5 3 0 2 60.00 [25]
Ogólnie 110 62 26 22 56.36

Sukcesy edytuj

Zawodnik edytuj

Bayern Monachium
New York Cosmos
Hamburger SV
Reprezentacja RFN

Trener edytuj

Reprezentacja RFN
Olympique Marsylia
Bayern Monachium

Indywidualne edytuj

Odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. Dariusz Wołowski, Zmarł Franz Beckenbauer, "Cesarz" piłki nożnej, wyborcza.pl, 8 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-08].
  2. Franz Beckenbauer ist tot! Am Sonntag schlief der Kaiser zuhause ein, bild.de [dostęp 2024-01-08] (niem.).
  3. Franz Beckenbauer: The Kaiser [data dostępu:2006-06-03] (ang.).
  4. a b Michael Nordmann, Ulrich Hesse-Lichtenberger: Tor! The Story of German Football. WSC Books, 2002, s. 205. ISBN 0-9540134-3-3.
  5. Michael Nordmann, Ulrich Hesse-Lichtenberger: Tor! The Story of German Football. WSC Books, 2002, s. 6–204. ISBN 0-9540134-3-3.
  6. Franz Beckenbauer – TalkFootball (ang.).
  7. Franz Beckenbauer – “Der Kaiser” [data dostępu:2013-01-15] (ang.).
  8. Kee Hua Chee Live! Newsmakers unplugged meets football legend Franz Beckenbauer in Stuttgart, Germany [data dostępu:2013-10-05] (ang.).
  9. a b Franz Beckenbauer – DFB.de (niem.).
  10. Franz Beckenbauer – FIFA.com. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-30)]. (ang.)..
  11. a b Der Kaiser, the brains behind Germany. fifa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-22)]. (ang.)..
  12. Franz Beckenbauer: Fifa lifts German legend’s 90-day ban. bbc.com. [dostęp 2017-08-02]. (ang.).
  13. Brigitte (Wittmann) Beckenbauer (1944-2021) | WikiTree FREE Family Tree, www.wikitree.com, 13 września 1944 [dostęp 2024-01-08] (ang.).
  14. Franz Beckenbauer ist tot. tagesshau, 2024-01-08. [dostęp 2024-01-08]. (niem.).
  15. Franz Beckenbauer nie żyje. Legendarny piłkarz miał 78 lat, Przegląd Sportowy Onet [dostęp 2024-01-08] (pol.).
  16. Der FC Bayern trauert um Franz Beckenbauer. FC Bayern München, 2024-01-08. [dostęp 2024-01-08]. (niem.).
  17. Uwzględniono Bundesliga niemiecka, NASL.
  18. Uwzględniono Puchar Niemiec, Puchar Ligi Niemieckiej, National Challenge Cup.
  19. Uwzględniono Europejskie Puchary.
  20. Uwzględniono Puchar Interkontynentalny oraz Playoffy NASL.
  21. Statystyki na Football National Teams.
  22. Statystyki na FSSSF (ang.).
  23. Nationaltrainer (niem.).
  24. Franz Beckenbauer – Worldfootball.net (ang.).
  25. a b Bayern Monachium – Trainerhistorie (niem.).

Linki zewnętrzne edytuj