Franz Hofer (polityk)
Franz Hofer (ur. 27 listopada 1902 w Bad Hofgastein, zm. 18 lutego 1975 w Mülheim) – niemiecki i austriacki polityk, gauleiter okręgu Tyrol-Vorarlberg, inicjator budowy Reduty Alpejskiej.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
polityk, działacz nazistowski, gauleiter |
Życiorys edytuj
Urodził się 27 listopada 1902 r. w Bad Hofgastein jako syn właściciela hotelu[1]. Ukończył wyższą szkołę realną (Oberrealschule)[2], po czym od 1922 r. pracował jako sprzedawca na własny rachunek[1]. Od września 1931 r. działał w austriackiej partii nazistowskiej[2], pełniąc od kwietnia 1932 r.[1] funkcję szefa okręgu powiatowego (Kreisleiter)[2], a od lipca[1] gauleitera okręgu Tyrol-Vorarlberg[3]. Przed 1932 r. ruch hitlerowski cieszył się w regionie alpejskim niewielkim poparciem, ale Hofer swoimi wysiłkami zdołał zmobilizować aparat partyjny do kampanii, w wyniku której NSDAP zdobyła w Innsbrucku w wyborach samorządowych w kwietniu 1933 r. 41% głosów[4].
Za działalność nazistowską został w czerwcu 1933 r. aresztowany przez władze austriackie i skazany na dwa lata pozbawienia wolności. 30 sierpnia tego samego roku[1] został uwolniony przez grupę czterech SA-manów, którzy wdarli się zbrojnie do więzienia[3] w Innsbrucku[5] w celu odbicia Hofera. Ranny w czasie ucieczki, zdołał dotrzeć do granicy[3] Włoch, skąd dotarł do Niemiec i dwa tygodnie później, leżąc na noszach, przemawiał na wiecu NSDAP w Norymberdze[3]. Ta ucieczka zapewniła mu dużą popularność w partii i dała największe wpływy spośród innych uciekinierów z Austrii. Dzięki bliskim kontaktom m.in. z Rudolfem Hessem i Martinem Bormannem utworzył komisję pomocy uciekinierom z Austrii, która m.in. opłacała przewodników pomagających w pokonywaniu granicy[4].
Podczas aneksji Austrii (Anschluss) pozostał w Berlinie, w efekcie nie był w stanie powstrzymać konkurencyjnej frakcji Edmunda Christopha od przejęcia władzy w Innsbrucku. Ludzie Christopha dzięki mobilizacji 40 tys. działaczy, aktywistów i bojowników opanowali Tyrol jeszcze przed nadejściem wojsk niemieckich i zaczęli tworzyć zręby administracji regionalnej i policji. Mimo tego, frakcja Christopha była mała, a jego osobista pozycja była słaba[4].
W efekcie Christoph nie był w stanie rywalizować z Hoferem[4], który ponownie objął 24 maja 1938 r. funkcję gauleitera okręgu Tyrol-Vorarlberg[6]. Wkrótce potem został też radcą ministerialnym w randze Obergruppenführera[1]. W 1940 r. został gubernatorem Reichsgau Tyrol-Vorarlberg[3]. Po kapitulacji Włoch został komisarzem Strefy Operacyjnej Podnóża Alp, która oprócz jego okręgu obejmowała także okupowane włoskie prowincję Trydent, Bolzano i Belluno. W miarę zbliżania się wojsk alianckich do Niemiec[3] Hofer zaproponował w listopadzie 1944 r. Hitlerowi w memorandum[1] wykorzystanie warunków obronnych rejonu Innsbrucku w ramach tzw. Reduty Alpejskiej, ale z powodu kurczących się zasobów plan ten zrealizowano w niewielkim stopniu[3]. Hofer został wezwany przez Hitlera na spotkanie w tej sprawie dopiero 12 kwietnia 1945 r.[1], po czym został mianowany komisarzem obrony Rzeszy ds. Alpenfestung[3]. Skapitulował wobec wojsk amerykańskich 3 maja 1945 r., a trzy dni później został przez Amerykanów aresztowany w Hall in Tirol i osadzony w obozie jenieckim[3].
W październiku 1948 r. uciekł do Niemiec[6], gdzie pod prawdziwym nazwiskiem wrócił do zawodu sprzedawcy w Mülheim. Nie wyrzekł się nazistowskich poglądów. W Austrii został w 1949 r. zaocznie skazany na śmierć[1]. Skazany przez sąd w Monachium na 10 lat obozu pracy i przepadek mienia. W 1952[6] lub 1953 r. monachijski sąd apelacyjny obniżył wyrok do 3 lat i 5 miesięcy więzienia. Ostatnie lata spędził z rodziną w Mülheim[1].
W 1964 r. austriacki sąd odrzucił pozew jego dzieci, które domagały się zwrotu nieruchomości zagrabionej przez Hofera rodzinie żydowskiej[6].
Zmarł 18 lutego 1975 r. w Mülheim[1].
Był żonaty, miał siedmioro dzieci[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l Franz Hofer (1902-1975) – Find A Grave Memorial [online], findagrave.com [dostęp 2020-08-26] (ang.).
- ↑ a b c Stiftung Deutsches Historisches Museum, Gerade auf LeMO gesehen: LeMO Biografie [online], www.dhm.de [dostęp 2020-08-26] (niem.).
- ↑ a b c d e f g h i Patrick K. O’Donnell, Odwazyli się wrócić, wyd. Świat Książki, Warszawa, 2013, s. 70, ISBN 978-83-7799-758-1.
- ↑ a b c d Evan Burr Bukey, Hitler’s Austria: Popular Sentiment in the Nazi Era, 1938-1945, UNC Press Books, 2000, s. 65, ISBN 978-0-8078-5363-4 [dostęp 2020-08-27] (ang.).
- ↑ Parti socialiste SFIO (France) Auteur du texte, Le Populaire. Journal-revue hebdomadaire de propagande socialiste et internationaliste [„puis” socialiste-internationaliste], gallica.bnf.fr, 31 sierpnia 1933 [dostęp 2020-08-27].
- ↑ a b c d Post-War Justice – Sites of the Novemberpogrom 1938 in Innsbruck [online] [dostęp 2020-08-27] (ang.).