Front Północny (1939)

Front Północny (inna nazwa: Grupa Armii gen. Dąb-Biernackiego) – związek operacyjny Wojska Polskiego utworzony w czasie kampanii wrześniowej rozkazem Wodza Naczelnego marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza 10 września 1939 roku.

Front Północny
Grupa Armii gen. Dąb-Biernackiego
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

10 września 1939

Rozformowanie

26 września 1939

Dowódcy
Pierwszy

gen. dyw. Stefan Dąb-Biernacki

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

Chełm

Rodzaj sił zbrojnych

Wojska lądowe

Podległość

Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego

1–14 września 1939
14 września – 5 października 1939

Geneza i zadania edytuj

Front Północny był jednym z dwóch frontów utworzonych we wrześniu 1939 r. dla sprawnego dowodzenia armią polską. Miał składać się z oddziałów zepchniętych znad granicy Polski z Prusami Wsch. oraz z oddziałów odwodowych znajdujących się w rejonie na wschód od Warszawy. Front miał oprzeć swoją obronę na rzece Narew, lecz było to nierealne już w chwili jego powstania. Nie doszło także do oparcia frontu na kolejnej przeszkodzie (rzeka Bug). Jednostki mające tworzyć front znajdowały się w rozproszeniu po bitwie granicznej. Armia Modlin w większości broniła twierdzy w Modlinie, Samodzielna Grupa Operacyjna Narew została rozbita na kilka samodzielnych grup walczących w oddaleniu od sąsiadujących armii. Armia Prusy rozbita w rejonie Piotrkowa Tryb. Radomia i Iłży mozolnie była odtwarzana przez dowództwo frontu w rejonie Chełma.

Działania edytuj

Front Północny jako zwarta grupa wojsk uzyskał kontakt z nieprzyjacielem dopiero w dniach 16/17 września, gdy niemieckie wojska nacierające od strony Brześcia natarły na Włodawę. Polskim oddziałom nie udało się Włodawy odbić, ale pod Sawinem odparto niemieckie natarcie w kierunku Chełma. Po otrzymaniu wiadomości o agresji sowieckiej odtworzone oddziały Frontu dostały rozkaz odejścia z rejonu Chełma na południe, gdzie pod Tomaszowem Lubelski Armie Lublin i Kraków walczyły o utorowanie sobie drogi w kierunku Lwowa i dalej na południe do granicy węgierskiej. Niemcy jednak nie zamierzali dopuścić do połączenia frontów, dywizje Frontu Północnego stoczyły ciężkie walki pod Krasnymstawem i pod Cześnikami. Pod Tomaszów Lubelski dotarły kilka dni po kapitulacji wojsk gen. Piskora.

Druga bitwa pod Tomaszowem zakończyła się klęską. Nieliczne oddziały przebiły się na południe, staczając po drodze potyczki zarówno z odchodzącymi Niemcami, jak i z nacierającą Armią Czerwoną. Dowództwo frontu zostało rozwiązane przed kapitulacją oddziałów, co umożliwiło oficerom indywidualne przebijanie się do granicy z Węgrami. Część oddziałów skapitulowała nadchodzącej Armii Czerwonej, większość poddała się Niemcom.

Drobne grupy polskie pozostały w rejonie Chełma po odejściu frontu na południe do 25 września. Po zajęciu Chełma przez Armię Czerwoną sklecona grupa polskich wojsk wycofała się przez Krasnystaw w kierunku Kraśnika z zamiarem przejścia przez San i kierowania się dalej do granicy z Węgrami. Skapitulowała 26 września przed Niemcami za Kraśnikiem w obliczu braku szans na przebicie się przez niemiecką obronę na Sanie. Tak z końcem września zakończyła walkę ostatnia grupa oddziałów Frontu Północnego.

Organizacja Frontu Północnego edytuj

Obsada personalna Kwatery Głównej edytuj

Obsada personalna Kwatera Główna Frontu[1]:

Dowództwo
Sztab
Dowódcy broni

Przypisy edytuj

  1. Głowacki 1986 ↓, s. 337.
  2. Głowacki 1986 ↓, s. 337 tu jako Mieczysław Horoch.
  3. Głowacki 1986 ↓, s. 337 tu jako Janusz Horodecki.

Bibliografia edytuj

  • Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
  • Tadeusz Jurga, U kresu II Rzeczypospolitej, Warszawa: Książka i Wiedza, 1985, ISBN 83-05-11669-7, OCLC 749437637.
  • Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975, s. 148.