Wikipedia

Front Wołyński

Związek operacyjny Wojska Polskiego istniejący podczas wojny polsko-bolszewickiej

Front Wołyński – związek operacyjny Wojska Polskiego utworzony w trakcie wojny polsko-ukraińskiej rozkazem Wodza Naczelnego gen. Józefa Piłsudskiego z 30 marca 1919. Rozwiązany 2 czerwca, reaktywowany 27 lipca.

Front Wołyński
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

30 marca 1919 (I)
27 lipca 1919 (II)

Rozformowanie

2 czerwca 1919 (I)
23 marca 1920 (II)

Dowódcy
Pierwszy

gen. por. Aleksander Karnicki

Ostatni

gen. ppor. Antoni Listowski

Działania zbrojne
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
Organizacja
Dyslokacja

Zamość (I, sztab)
Łuck (II, sztab)

Rodzaj sił zbrojnych

Wojska lądowe

Podległość

Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego

Historia edytuj

Działania polskie na Wołyniu stanowiły przedłużenie działań na froncie wschodniogalicyjskim, a zatem były mniej ważne. Podejmowała je dwutysięczna grupa Chełm pod dowództwem gen. ppor. Majewskiego, zastąpionego przez gen. ppor. Śmigłego. Początkowo miała bronić linii Bugu, lecz potem podjęła ofensywę i 24 stycznia 1919 zdobyły Włodzimierz Wołyński a 3 lutego Kowel. Następne działania przeciwko wciąż wzmacnianemu przeciwnikowi podjął ppłk. Leopold Lis-Kula, którego grupa taktyczna w dniach 1–2 marca, 5–6 marca i 7 marca uderzyła na Ukraińców, pokonując ich, lecz sam podpułkownik poległ podczas ostatniego natarcia. Wówczas dowództwo polskie postanowiło zespolić grupy Chełm i Bug w nowy związek operacyjny. Rozkazem NDWP z 30 marca 1919 powołano dowództwo Frontu Wołyńskiiego. Dowódcą frontu został gen. Aleksander Karnicki[1].

Operacja małopolsko-wołyńska edytuj

Mimo reorganizacji działania wojsk polskich na terenie Wołynia straciły rozmach. Wiązało się to większym zaangażowaniem WP na terenie wschodniej Galicji oraz ACzURL w walce z bolszewikami. W związku z tym do 14 maja stały one na pozycjach: Maniewicze-Włodzimierz Wołyński-Rawa Ruska, kiedy to miały wziąć udział w rozstrzygającej operacji małopolsko-wołyńskiej, pod dowództwem gen. por. Józefa Hallera. Grupa gen. Babiańskiego miała prowadzić działania osłonowe na Łuck i Styr, a następnie na linii Równe-Sarny, a płk Minkiewicza wesprzeć uderzenia na Buczacz i Krasne.

Jednak na skutek komplikacji związanych z użyciem jednostek armii generała Hallera postanowiono 1 DSP przerzucić na strefę między Łuckiem a Galicją, lecz nie zdążono i oddziały gen. Babiańskiego ruszyły na wyznaczone cele, zdobywając w końcu maja przyczółek w Łucku nad Styrem. Została wtedy też wsparta siłami 3 DPLeg. i I BP (z b. Armii Polskiej we Francji) i z początkiem czerwca zespolona z ND Wschód we Front Galicyjsko-Wołyński.

Reaktywacja edytuj

 
Adam Przybylski,
Wojna Polska 1918–1921[2]

W związku z przygotowaniami do podjęcia ofensywy na Wołyniu, 23 lipca 1919 Front Galicyjsko-Wołyński został podzielony na dwa samodzielne fronty: Galicyjski gen. Wacława Iwaszkiewicza i Wołyński gen. Antoniego Listowskiego[1]. Już 8 sierpnia z Brodów 4 DP uderzyła na Krzemieniec i Dubno 9 sierpnia zdobywając je. Wtedy 1 DSP po walkch pod Klewaniem i Równem w nocy z 12 na 13 sierpnia zdobyła twierdzę w tym mieście. W tym czasie grupa Zygadłowicza zajęła Sarny. Do 16 sierpnia siły Frontu osiągnęły linię Ostróg-Horyń-Tuczyn-Bereźno-Klesów-Słucz i nawiązały kontakt z 9 DP. Następnie IV BJ zdobyła Rokitno, po czym nastąpił czasowy zastój w działaniach wojennych. W tym czasie w październiku naprzeciwko wojsk Listowskiego stanęła biała armia Denikina, niedługo potem wyparta przez bolszewików, w grudniu wysunięto forpoczty nad Słucz.

7 marca 1920 został wydany rozkaz o likwidacji dowództw frontów. Józef Piłsudski nakazał, aby z dniem 1 kwietnia 1920 wszystkie dowództwa frontu zostały skasowane, a w oparciu o ich dowództwa powstały dowództwa armii. Na mocy tego rozkazu dotychczasowe dowództwo Frontu Podolskiego zostało przekształcone w dowództwo 2 Armii[1] pozostającej pod dowództwem gen. ppor. Listowskiego.

Organizacja armii edytuj

Początkowy skład:

Front liczył 18 tysięcy oficerów i żołnierzy (marzec/czerwiec 1919).

20 stycznia 1920 roku

Obsada personalna dowództwa edytuj

Dowódcy armii
Oficerowie
  • szef sztabu – ppłk SG Marian Przewłocki (III 1919 – III 1920)
  • szef łączności frontu – kpt. Zygmunt Grudziński
  • szef telegrafii frontu – por. Roman Szczerbowski

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Tym 2014 ↓, s. 38.
  2. ↑ Przybylski 1930 ↓.

Bibliografia edytuj

  • Tadeusz Wawrzyński. Dowództwa frontów 1919-1920. „Biuletyn Centralnego Archiwum Wojskowego 20/1997”. 
  • Juliusz S. Tym: Naczelny wódz w kampaniach wojennych 1919–1920 oraz 1939–1945. W: Tomasz Kośmider (red.): Naczelny dowódca sił zbrojnych w systemie obronnym państwa polskiego. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2014. ISBN 978-83-7523-329-2.
  • Mieczysław Wrzosek: Wojny o granice Polski Odrodzonej. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1992. ISBN 83-214-0752-8.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Front_Wołyński&oldid=70822522”