Fundusz rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej

Fundusz rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej – państwowy fundusz celowy, powołany ustawą z 16 maja 2019 r.

Zadania funduszu

Z Funduszu rozwoju przewozów autobusowych założono dofinansowanie przywracania lokalnych połączeń autobusowych, innych niż komunikacja miejska w rozumieniu ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (tj. gminne przewozy pasażerskie wykonywane w granicach administracyjnych miasta albo miasta i gminy, miast, albo miasto i gminy sąsiadujących jeżeli zostało zawarte porozumienie lub został utworzony związek międzygminny w celu wspólnej realizacji publicznego transportu zbiorowego, a także metropolitalne przewozy pasażerskie).

Źródła zasilania Funduszu

Fundusz jest zasilany m.in. z:

• 5% wpływów z tytułu opłaty emisyjnej, o której mowa w Prawie ochrony środowiska,
• 55% wpływów z tytułu opłaty zastępczej, o której mowa w ustawie o biokomponentach i biopaliwach ciekłych,
• 4% wpływów z opłaty paliwowej, o której mowa w ustawie o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym.

Inne źródła przychodów funduszu to opłaty ustanowione ustawami: o transporcie drogowym, o przewozie towarów niebezpiecznych, Prawem o ruchu drogowym, ustawą o ochronie zwierząt, Prawem o miarach, ustawą o tachografach i ustawą o systemie monitorowania transportu drogowego i kolejowego.

Fundusz może być również zasilany bezpośrednio z budżetu państwa, w części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw transportu.

Wydatkowanie środków

Zasady

Dofinansowanie dotyczy linii komunikacyjnych nie funkcjonujących od co najmniej 3 miesięcy przed wejściem w życie ustawy i na które umowa o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego została zawarta po 18 lipca 2019 r.

Według wyjaśnień udzielanych przez Ministerstwo Infrastruktury, w przypadku gdy daną linię komunikacyjną uzupełniono o nowe przystanki komunikacyjne lub o dodatkowe kursy w godzinach innych niż już funkcjonujące – na potrzeby Funduszu należy zgłaszać ją jako nową linię.

Podział puli środków Funduszu w danym roku budżetowym do wykorzystania w każdym z województw jest dokonywany na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów.

Wojewoda, rozpatrując wniosek o dofinansowanie bierze pod uwagę:

• powierzchnię obszaru właściwości organizatora;
• liczbę mieszkańców obszaru właściwości organizatora;
• liczbę linii, dla których organizator złożył wniosek;
• długość linii, dla których organizator złożył wniosek;
• liczbę zatrzymań autobusu na przystankach na liniach, dla których organizator złożył wniosek;
• realizację potrzeb osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej zdolności ruchowej w zakresie dostępu do przewozów na liniach, dla których organizator złożył wniosek;

7) wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 1 października 2024 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2024 r. poz. 1572), jednostki samorządu terytorialnego będącej organizatorem, a w przypadku związku tych jednostek – średnią arytmetyczną dochodu jednostek wchodzących w skład związku.

Pierwszeństwo w objęciu dopłatą przyznaje się organizatorom w następującej kolejności: 1) gminom; 2) związkom międzygminnym; 3) związkom powiatowo-gminnym; 4) powiatom; 5) związkom powiatów; 6) województwom.

Dofinansowanie z Funduszu można łączyć z rekompensatą za honorowanie ulg ustawowych na liniach regularnych oraz wydatkami na przewóz dzieci do szkół podstawowych.

Kwota deficytu pojedynczej linii komunikacyjnej jest liczona jako ujemny wynik finansowy netto wyliczony dla tej linii nieuwzględniający rozsądnego zysku, o których mowa w rozporządzeniu (WE) 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącego rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych w transporcie.

Organizator publicznego transportu zbiorowego występujący o dopłaty musi zapewnić środki finansowe w swoim budżecie najpóźniej w momencie zaciągnięcia zobowiązania tj. zawarcia z operatorem umowy o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego.

Kontrola sposobu i terminowości wykonania zadania, na które zostało udzielone dofinansowanie oraz prawidłowość wyliczenia dopłaty pod względem zgodności z umową o dopłatę została powierzona właściwym wojewodom.

Dysponentem środków jest minister właściwy do spraw transportu, obsługiwany w momencie utworzenia funduszu przez Ministerstwo Infrastruktury.

Niewykorzystane środki pozostające na dzień 31 grudnia na rachunku Funduszu mogą zostać przekazane przez dysponenta Funduszu na rachunek Krajowego Funduszu Drogowego lub Funduszu Kolejowego lub na dochody budżetu państwa.

Obsługę bankową funduszu prowadzi Bank Gospodarstwa Krajowego.

Wysokość dopłat

Dofinansowanie miało być przyznawane w formie dopłaty do kwoty deficytu pojedynczej linii komunikacyjnej. Jednocześnie organizator (samorząd terytorialny) był zobowiązany dopłacić do kwoty deficytu na danej linii komunikacyjnej nie mniej niż 10 procent ze środków własnych.

Dopłata w wysokości nie wyższej niż 1 zł do 1 wozokilometra miała obowiązywać do końca 2021 r. W kolejnych latach dopłata miała być ustalana w kwocie nie wyższej niż 0,80 zł do 1 wozokilometra.

Przejściowo, od 1 kwietnia do 31 grudnia 2020 r. udziela się dopłaty w kwocie nie wyższej niż 3,00 zł do 1 wozokilometra.

Maksymalny limit wydatków z budżetu państwa przeznaczonych na dofinansowanie Funduszu wynosi w roku:

• 2019 – 245 000 000 zł;
• 2020 – 200 000 000 zł;
• 2021 – 200 000 000 zł;
• 2022 – 200 000 000 zł;
• 2023 – 200 000 000 zł;
• 2024 – 200 000 000 zł;
• 2025 – 200 000 000 zł;
• 2026 – 200 000 000 zł;
• 2027 – 200 000 000 zł;
• 2028 – 200 000 000 zł

Recepcja medialna

Fundusz bywa nazywany przez media funduszem pekaesowym lub pekaes plus.

Linki zewnętrzne

• Strona Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych w witrynie Ministerstwa Infrastruktury

Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć prawnych w Wikipedii.