Furkaska
Furkaska (słow. Veľká Furkaska[1], 1491 m n.p.m.[2]) – rozczłonkowany, lesisty regiel w północnej grani Wołowca, wznoszący się nad dolinami: Chochołowską, Juraniową (Juráňova dolina) i Furkaską (Furkaska dolina) w Tatrach Zachodnich[3]. Położony na granicy polsko-słowackiej wierzchołek opada ku zachodowi i południowemu zachodowi skałami wysokości 40 m, porośniętymi miejscami kosodrzewiną[4].
 Furkaska widziana z Bobrowca | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
1491 m n.p.m. |
| Wybitność |
115 m |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°15′41,8″N 19°47′19,5″E/49,261611 19,788750
| |
Szczyt Furkaski jest zwornikiem dla następujących grzbietów:
- na południe odchodzi lesista grań, w której znajduje się Przełęcz pod Furkaską (1417 m), czuba Parzątczaka (1486 m) oraz Juraniowa Przełęcz (sedlo Príslop, 1376 m), oddzielająca cały masyw od masywu Bobrowca (1665 m),
- na wschód grzbiet Pośrednie oddzielający Dolinę Krytą od Doliny Długiej,
- na północny wschód długi grzbiet zbiega do polany Molkówka; wznoszą się w nim kolejno: Zamczysko (Kendralov kostol, 1324 m), Koryciańska Czuba (1162 m), Mała Furkaska (Malá Furkaska, 1134 m) oraz Siwiańskie Turnie (1081 m); od grzbietu tego pomiędzy Furkaską a Koryciańską Czubą odchodzi na wschód boczne ramię z Tyrałową Czubą (1400 m) i Krytą Czubą (1246 m), oddziela ono Dolinę Krytą od Wielkich Korycisk,
- na północny zachód wyrasta ramię Juraniowego zakończone Czaplowym Wierchem (Čaplovka, 1103 m); od ramienia tego odchodzi na północ grzbiet, w którym wznosi się Turek (Turek, 1192 m). Ramię to oddziela Dolinę Juraniową (a właściwie jej odnogę – dolinę Jaworzynkę Juraniową) od dwóch dolin reglowych: doliny Czaplówki i Doliny Furkaskiej[5][6][2].
Nazwa dawna. W dokumencie z 1775 r. występuje Furkasowa Scala. W aktach granicznych z ok. 1790 r. symbol zachodniego krańca Tatr Polskich. Z orawskich zboczy Furkaski, z doliny Jaworzynki Juraniowej, wydobywano w XIX wieku rudę żelaza. Dawniej zbocza wschodnie były wypasane, należały do Hali Krytej i Hali Jaworzyna pod Furkaską[7]. Na grzbiecie Pośrednie (od strony Doliny Długiej) znajdowała się polana Jaworzyna pod Furkaską[1].
W całym masywie Furkaski nie ma wyznaczonych żadnych szlaków turystycznych. Bogata gatunkowo flora. M.in. występują tak rzadkie w Polsce gatunki roślin, jak ostrożeń głowacz i jarząb nieszpułkowy[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Tatry Zachodnie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1: 25 000, Warszawa: Wydawnictwo Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, październik 2009, ISBN 83-87873-36-5.
- ↑ a b Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania.
- ↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna [online] [dostęp 2022-06-17].
- ↑ Marian Kunicki, Tadeusz Szczerba, Tatry Zachodnie. Słowacja, Kraków: PTTK „Kraj”, 1992, ISBN 83-7005-248-7.
- ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Dane pomiarowe z lotniczego skaningu laserowego.
- ↑ Józef Nyka, Tatry Słowackie. Przewodnik, wyd. 2, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 1998, ISBN 83-901580-8-6.
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.
Linki zewnętrzne
edytuj- Furkaska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 423.