Gérard Jean-Juste
Gérard Jean-Juste (ur. 7 lutego 1946 Cavaillon na Haiti, zm. 27 maja 2009 w Miami w USA) – haitański teolog wyzwolenia i duchowny rzymskokatolicki. Rektor kościoła św. Klary w Port-au-Prince, działacz społeczny na rzecz ubogich. W latach 1977–1990 kierował ośrodkiem dla uchodźców z Haiti w Miami na Florydzie.
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci |
27 maja 2009 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
1971 |
Został dostrzeżony na arenie międzynarodowej jako przeciwnik rządu Gérarda Latortue'a, powstałego po obaleniu prezydenta Jean-Bertrand Aristide w wyniku protestów z 2004 na Haiti. Wielokrotnie aresztowany za swoją działalność polityczną.
Życiorys edytuj
Urodził się 7 lutego 1946 roku w miejscowości Cavaillon na Haiti. Uczęszczał do kanadyjskiego seminarium duchownego. Wkrótce potem został pierwszym Haitańczykiem, który otrzymał święcenia w Stanach Zjednoczonych, w kościele św. Ávili w Brooklynie, w 1971 roku[1][2]. Po święceniach pracował przez pewien czas w wiejskiej parafii na Haiti, wówczas miał zwiększyć w swojej pracy duszpasterskiej uwagę na teologią wyzwolenia[2].
W 1971 odmówił złożenia przysięgi lojalności dla sprawującego dyktatorską władze Jean-Claude Duvalier, przez co był zmuszony do ucieczki z kraju do USA. Na przymusowej emigracji służył w katerze św. Krzyża w Bostonie, jednocześnie kończąc studia licencjackie z inżynierii lądowej na uniwersytecie Northeastern[2].
Obserwując problemy, z którymi boryka się wielu haitańskich uchodźców w latach 70., Jean-Juste założył Haitian Refugee Center (Haitańskie Centrum Uchodźców) z siedzibą w Miami[1]. Zarządzał on tą organizację w latach 1977–1990[3]. Głównym postulatem jego działań był dążenie do równego traktowania przez władze amerykańskie migrantów z Kuby oraz z Haiti. Uważał, że Haitańczycy są dyskryminowani przez władzę amerykańskie, gdyż w odróżnieniu od Kubańczyków, w większości są kwalifikowani jako migranci ekonomiczni a nie uchodźcy polityczni, mimo że w obu państwach panowały wówczas dyktatury[2].
W trakcie swojej działalności był skonfliktowany z wyższymi hierarchami kościelnymi, zwłaszcza z arcybiskupem Miami Edwardem A. Mc. Charhy, którego oskarżył o rasizm. Przez pewien czas był ukarany przez swoich kościelnych przełożonych zakazem odprawiania mszy świętej[3]. Gérard Jean-Juste podejmował również problem niemożliwości dokonywania katolickich pochówków dla niekatolickich migrantów z Haiti (popularne są tam wierzenia voodoo oraz protestantyzm)[2].
W 1991 powrócił na Haiti. Jeszcze w tym samym roku doszło do zamachu stanu dokonanego przez wojskową juntę pod przywództwem Raoula Cédrasa, który obalił pierwszego demokratycznie wybranego prezydenta Haiti Jean-Bertrand Aristide, Jean-Juste jako prominenty zwolennik odsuniętego polityka następne trzy lata spędził w ukryciu. Do działalności duszpasterskiej powrócił w 1994, wraz z przywróceniem Aristide’a na urząd prezydenta. Został wówczas (w 1994) rektorem kościoła św. Klary w Port-au-Prience. Prowadził w nim szeroką działalność społeczną, w tym m.in. jadłodajnie dla ubogich[2].
W 2004 roku Aristide został po raz drugi obalony. Jean-Juste ponownie znalazł się w opozycji wobec wspieranego przez USA rządu tymczasowego, na którego czele stanął Gérard Latortue. W 2004 został aresztowany, pod zarzutem ukrywania żołnierzy przychylnych dla obalonego prezydenta Aristida[4].
W lipcu 2005 Jran-Juste został oskarżony przez haitańskie media o udział w śmierci dziennikarza Jacques’a Roche’a. Ofiara, z zawodu dziennikarz, miała zostać 10 lipca porwana dla okupu oraz torturowana w wyniku czego zmarła 4 dni później[5]. W trakcie pogrzebu Jean-Juste został zaatakowany przez żałobników, a następnie aresztowany jednakże bez przedstawienia jakichkolwiek zarzutów o udział w morderstwie[6][7]. W chwili porwania dziennikarza Jean-Juste przebywał w Miami, dlatego został uznany za więźnia politycznego, m.in. przez Amnesty International[8].
Przed aresztowaniem był on uważany za jednego z potencjalnych kandydatów w wyborach prezydenckich w 2006. Organ wyborczy stwierdził jednak, że nie może on zostać zarejestrowany jako kandydat z powodu pozbawienia wolności[2]. Odmowa rejestracji bezpośrednio doprowadziła do ogłoszenia groźby nawoływania do bojkotu wyborów przez partię Lavalas[7]. Jean-Juste ostatecznie poparł innego kandydata, René Prévala, jak się okazało zwycięzcę tych wyborów[4].
W grudniu 2005 zdiagnozowano u Jeana-Justa białaczkę[9]. Z powodów zdrowotnych został tymczasowo zwolniony z więzienia, na początku 2006 udał się na leczenie do Miami[2].
W listopadzie 2007 powrócił na Haiti, aby wziąć udział w procesie z wciąż ciążącymi zarzutami. W czasie procesu sąd oddalił wszystkie stawiane wobec niego oskarżenia[10].
Nagrody edytuj
11 września 2006, został nagrodzony przez uniwersytet San Francisco tytułem doctora honoris causa za walkę o prawa człowieka i sprawiedliwość społeczną ubogich[11].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b The Rev. Gérard Jean-Juste | Haitian Roman Catholic priest, „Encyclopedia Britannica” [dostęp 2018-07-07] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i William Grimes, The Rev. Gérard Jean-Juste, Champion of Haitian Rights in U.S., Dies at 62 [online] [dostęp 2018-07-07] (ang.).
- ↑ a b Guillermo J. Grenier, Alex Stepick, Miami Now!: Immigration, Ethnicity, and Social Change, University Press of Florida, 1992.
- ↑ a b 2007 Human Rights Defenders Policy Forum [online], www.cartercenter.org [dostęp 2018-07-07] (ang.).
- ↑ RSF open letter to presidential candidates calls for break with culture of impunity - IFEX, „IFEX” [dostęp 2018-07-07] (ang.).
- ↑ Tense funeral for Haiti reporter [online], 21 lipca 2005 [dostęp 2018-07-07] (ang.).
- ↑ a b Haiti priest barred from election [online], 14 września 2005 [dostęp 2018-07-07] (ang.).
- ↑ Document - Haiti: Arbitrary arrest/prisoner of conscience: Gérard Jean-Juste (m) | Amnesty International [online], 15 października 2012 [dostęp 2018-07-07] [zarchiwizowane z adresu 2012-10-15].
- ↑ Headlines for December 30, 2005, „Democracy Now!” [dostęp 2018-07-07] (ang.).
- ↑ 'My rosary is my only weapon', „National Catholic Reporter”, 16 czerwca 2009 [dostęp 2018-07-07] (ang.).
- ↑ :: Father Gérard Jean-Juste | Architect of Peace [online], www.architectsofpeace.org [dostęp 2018-07-07] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-13].