Gęsiówka
Gęsiówka (Arabis L.) – rodzaj roślin z rodziny kapustowatych. Liczy ok. 120 gatunków występujących głównie na półkuli północnej[2]. Przez niektórych botaników do rodzaju tego włączane są też gatunki z rodzaju rzeżusznik (Cardaminopsis). Gatunkiem typowym jest Arabis alpina L.[3].
| ||
 Arabis procurrens | ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | różowe | |
| Rząd | kapustowce | |
| Rodzina | kapustowate | |
| Rodzaj | gęsiówka | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Arabis L. Sp. Pl. 664. 1 Mai 1753 | ||
MorfologiaEdytuj
Rośliny jednoroczne lub byliny (zwykle wiecznie zielone). Niektóre gatunki osiągają wysokość do 1 m, większość jednak to rośliny drobniejsze.
SystematykaEdytuj
Arabidium Spach, Turritis Adans.
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system system APG III z 2009)
Należy do rodziny kapustowatych (Brassicaceae), rzędu kapustowców (Brassicales), kladu różowych (rosids) w obrębie okrytonasiennych (Magnoliophyta )[1].
- Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Capparanae Reveal, rząd kaparowce (Capparales Hutch.), podrząd Capparineae Engl., rodzina kapustowate (Brassicaceae Burnett), podrodzina Arabidoideae Sond. in Harv. &, plemię Arabideae DC., podplemię: Arabidinae Sond. in Harv. &, rodzaj gęsiówka (Arabis L.)[4].
- Gatunki flory Polski[5]
- gęsiówka alpejska (Arabis alpina L.)
- gęsiówka Gerarda (Arabis planisiliqua (Rchb.) Pers. syn. A. gerardii Besser)
- gęsiówka stokrotkolistna (Arabis soyeri Reut. & A. Huet. syn. A. jacquini Becq., A. bellidofolia Jacq. non Crantz)
- gęsiówka sudecka (Arabis allionii DC. in Lam. syn. A. sudetica Tausch) – gatunek o wątpliwym występowaniu w Polsce
- gęsiówka szorstkowłosista (Arabis hirsuta (L.) Scop.)
- gęsiówka uszkowata (Arabis recta Vill. syn. A. auriculata Lam.)
- wieżyczka gładka, gęsiówka wieżyczkowata, wieżycznik gładki (Arabis glabra (L.) Bernh. syn. A. turrita L., Turritis glabra L.)
- Arabis pendula L. – efemerofit
- gęsiówka drobna (Arabis pumila Jacq.)
- gęsiówka Drummonda (Arabis drummondii A.Gray)
- gęsiówka japońska (Arabis japonica Reg.)
- gęsiówka kaukaska (Arabis caucasica Schldt. syn. A. albidia Steven et Jacq.)
- gęsiówka macedońska, g. wczesna (Arabis ferdinandi-coburgi Kell. et Sünderm., syn.A. procurrens Waldst & Kit.)
- gęsiówka miękkowłosa (Arabis mollis Stev.)
- gęsiówka murowa (Arabis muralis Bertol.)
- gęsiówka orzęsiona (Arabis corymbiflora Vest)
- gęsiówka sztywna (Arabis stricta Huds.)
- gęsiówka żagwinowata (Arabis aubretioides Boiss.)
ZastosowanieEdytuj
Wiele gatunków znalazło zastosowanie jako rośliny ozdobne. Najlepiej rosną na półprzepuszczalnych glebach i na stanowisku słonecznym.
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).
- ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
- ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-20].
- ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Arabis (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-20].
- ↑ a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ Ludmiła (red.) Karpowiczowa: Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.