Głębiniec (potok)
Głębiniec (Głębieniec[2]) – potok, prawostronny dopływ Kamienicy[3] o długości 5,94 km[4].
| ||
 Kaskady na potoku Głębiniec | ||
| Kontynent | Europa | |
| Państwo |  Polska
| |
| Lokalizacja | Beskidy Zachodnie | |
| Potok | ||
| Długość | 5,94 km | |
| Ujście | ||
| Recypient | Kamienica | |
| Miejsce | Szczawa | |
| Wysokość | ok. 510 m n.p.m.[1] | |
| Współrzędne | 49°36′07″N 20°18′05″E/49,601944 20,301389 | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | ||
Położenie na mapie Polski  | ||
Źródła potoku znajdują się na północnych stokach Gorca, pod przełęczą Głębieniec na wysokości ok. 1070 m. Spływa w północno-wschodnim kierunku i na wysokości ok. 507 m w miejscowości Szczawa uchodzi do Kamienicy jako jej prawy dopływ. Płynie głębokim jarem wciętym górą w stoki Gorca, niżej pomiędzy Gorcem, Magorzycą i Kiczorą Kamienicka. Zasilany jest wieloma strugami spływającymi z tych szczytów[1]. W dolnym biegu Głębiniec według regionalizacji Jerzego Kondrackiego oddziela Gorce (Gorc) od Beskidu Wyspowego (Magorzyca i Kiczora Kamienicka)[5].
Na prawym brzegu potoku, a więc w Gorcach, w odległości ok. 1 km od jego ujścia jest źródło wody mineralnej. Jest to szczawa siarczkowa wykorzystywana przy leczeniu chorób układu moczowego – rozpuszcza bowiem i wymywa kamień moczowy. Z powodu przykrego zapachu i smaku jest jednak niechętnie przez pacjentów spożywana. Potok Głębieniec ma również duże znaczenie naukowe dla geologów i jest atrakcją dla turystów. Na jego lewym brzegu, ok. 100 m od centrum Szczawy znajduje się odsłonięcie skalne kompleksu piaskowcowo-łupkowego płaszczowiny magurskiej. Znajduje się w nim ławica zlepieńcowa o miąższości ok. 150 cm. Pochodzi ona z okresu sprzed górnej kredy (70 mln lat), można więc prześledzić w niej budowę gór, jakie istniały tutaj wcześniej, zanim w późnej kredzie zostały przez erozję zniszczone. W ławicy tej znajdują się takie skały, jakich nigdzie na powierzchni obecnych Gorców i Beskidu Wyspowego (w tzw. fliszu karpackim) już nie można znaleźć: ziarna rogowców, białego i czarnego kwarcu, gnejsów i różnych granitów. Poniżej tego odsłonięcia, na zakręcie Głębińca, w jego korycie i na prawym brzegu można zaobserwować tzw. lustro tektoniczne. Są tutaj odłamki piaskowców i łupków posiadające wyraźne, równoległe rowki i zadrapania, lub zeszkliwioną powierzchnię. Rowki i zadrapania świadczą o tym, że przesuwały się po nich skały płaszczowiny magurskiej, zeszkliwienia zaś są wynikiem wysokiej temperatury, jaka powstawała w wyniku tarcia mas skalnych[6].
Wzdłuż Głębińca prowadzi znakowany czarny szlak turystyczny ze Szczawy na Nową Polanę. 1.35 h, 1 h, deniwelacja 320 m[7].
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Głębiniec na mapie Geoportalu Polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej. Główny Geodeta Kraju. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Głębiniec na mapie Geoportalu Polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej (wynik wyszukiwania), Główny Geodeta Kraju, za: Protokół z posiedzenia KNMiOF w dniach 14 – 15 marca 2005; Mapa topograficzna w skali 1:10 000 [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. s. 70. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Głębiniec na mapie Geoportalu Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej >> Moduł: Obszary Dorzeczy (wynik wyszukiwania). Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Powstanie zewnętrznych Karpat fliszowych. [dostęp 2010-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-13)].
- ↑ Gorce. Mapa turystyczna 1:50 000. Kraków: Compass, 2007. ISBN 978-83-89165-39-8.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Głębieniec, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 596.