G2 (gwiazda)
G2 – obiekt astronomiczny, najprawdopodobniej gwiazda, a w przeszłości gwiazda podwójna, znajdująca się w pobliżu centrum Galaktyki, powstała prawdopodobnie na skutek oddziaływania supermasywnej czarnej dziury Sagittarius A* na układ podwójny. Gwiazda ta otoczona jest chmurą pyłu i gazu. Według niektórych hipotez, obiekt może być także chmurą gazową, pozostałością znacznie większej chmury.
 Ruch obiektu G2 na złożeniu obrazów z teleskopu VLT (ESO) | |
| Gwiazdozbiór |
Strzelca |
|---|---|
| Odległość |
26 000 l.ś. |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Typ widmowy |
B? |
| Jasność |
~5 L☉ |
| Charakterystyka orbitalna | |
| Krąży wokół |
Sgr A* |
| Półoś wielka |
~0,4" |
| Okres orbitalny |
264 ± 139 lat |
| Mimośród |
0,965 ± 0,011 |
Nazwa edytuj
Nazwa obiektu G2 jest niestandardowa i nie należy do żadnego z przyjętych katalogów gwiazdowych. Zazwyczaj litera „G” zarezerwowana jest dla bliskich gwiazd skatalogowanych przez Henry'ego Giclasa. Litera „G” w nazwie obiektu odnosi się zapewne do jego gazowej natury (ang. gas), a sam obiekt G2 jest drugim odkrytym obiektem o takiej naturze, po G1[1].
Odkrycie edytuj
Obiekt został odkryty w 2011 przez zespół astronomów pod kierownictwem Stefana Gillessena w ramach przeglądu orbit obiektów znajdujących się w pobliżu Sagittariusa A*[2][3]. Odkrycia dokonano przy użyciu teleskopu Very Large Telescope[2].
Charakterystyka edytuj
Początkowo sądzono, że obiekt G2 jest wodorową chmurą gazową poruszającą się w pobliżu supermasywnej czarnej dziury stanowiącej centrum Galaktyki[4]. Masa obiektu była szacowana na około trzy masy Ziemi[5], a temperatura zewnętrznych części jego powłoki wynosi zaledwie 550 K[2]. Jasność obiektu wynosi około pięciu jasności Słońca i w momencie jego odkrycia był to obiekt unikatowy, nieprzypominający żadnego innego znanego obiektu orbitującego wokół Sgr A*[2].
Obiekt znajduje się w odległości około 26 tysięcy lat świetlnych (8000 pc) od Ziemi[6]. Jego okres orbitalny wynosi 264 ± 139 lat, a mimośród orbity 0,965 ± 0,011[6]. Widziany z Ziemi znajduje się około cztery sekundy kątowe od Sgr A*[6].
W 2014 obiekt znalazł się w perycentrum orbity wokół Sgr A* i jeżeli, jak początkowo sądzono, obiekt miał być chmurą gazową, to oczekiwano, że siły pływowe czarnej dziury doprowadzą do rozerwania obiektu[4]. Obiekt przetrwał jednak zbliżenie do czarnej dziury, co – wraz z dodatkowymi obserwacjami poczynionymi przez Teleskopy Kecka – pozwoliło na stworzenie innych hipotez na temat jego natury[4].
Według nowej hipotezy obiekt ten to była gwiazda podwójna, która została połączona w jedną gwiazdę na skutek oddziaływania czarnej dziury[4]. W czasie kolizji gwiazd w pobliżu czarnej dziury silne oddziaływanie grawitacyjne czarnej dziury znacząco wpływa na proces łączenia gwiazd[4]. W takich warunkach łączące się gwiazdy w trakcie procesu zlewania się w jeden obiekt znacząco powiększają swoje rozmiary w procesie, który trwa około jednego miliona lat, zanim skurczą się do rozmiarów zwykłej gwiazdy[4]. Gwiazdę otacza optycznie gęsta powłoka materii o średnicy około 2,6 jednostek astronomicznych[5].
Według naukowców, którzy odkryli obiekt, fakt, że przetrwał on zbliżenie do czarnej dziury nie oznacza, że nie może on być chmurą gazową[3]. Analiza orbity G1 i G2 wskazuje na to, że są one ze sobą powiązane[3]. Według tej analizy, obydwa obiekty stanowią część znacznie większej chmury gazowej, która została rozerwana już wcześniej, a teraz poruszają się one wokół czarnej dziury po bardzo zbliżonych orbitach „jak paciorki naszyjnika”[3]. Analiza wskazuje, że G1 porusza się przed G2 – G2 podąża za G1, poruszając się po podobnej orbicie z 13-letnim opóźnieniem[3]. Obydwa obiekty mogą pochodzić z materii wyrzuconej z jakiejś gwiazdy około 100 lat temu[3]. Gazowa natura obiektów może także tłumaczyć to, że nie emitują one żadnego promieniowania rentgenowskiego[3].
Przypisy edytuj
- ↑ A. Burkert et al.: Physics of the Galactic Center Cloud G2, on its Way towards the Super-Massive Black Hole. arxiv.org. [dostęp 2014-11-06]. (ang.).
- ↑ a b c d S. Gillessen et al.: A gas cloud on its way towards the super-massive black hole in the Galactic Centre. arxiv.org. [dostęp 2014-11-06]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Gas cloud in the galactic centre is part of a larger gas streamer. Max Planck Institute, 2014-11-24. [dostęp 2015-01-05]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Stuart Wolpert: UCLA astronomers solve puzzle about bizarre object at the center of our galaxy. newsroom.ucla.edu. [dostęp 2014-11-06]. (ang.).
- ↑ a b G. Witzel et al.. Detection of Galactic Center Source G2 at 3.8 μm during Periapse Passage. „The Astrophysical Journal Letters”. 796 (1), s. L8, 2014-11-03. DOI: 10.1088/2041-8205/796/1/L8. (ang.).
- ↑ a b c L. Meyer et al.. The Keplerian orbit of G2. „Proceedings IAU Symposium No. 303”, 2013. (ang.).