Gajusz Antoniusz (Caius Antonius M.f. M.n., ur. 81 p.n.e., zm. 42 p.n.e.) – polityk rzymski, młodszy brat triumwira Marka Antoniusza.

Wywód przodków:

4. Marek Antoniusz Orator      
    2. Marek Antoniusz Kretyk
5. NN        
      1. Gajusz Antoniusz
6. Lucjusz Juliusz Cezar    
    3. Julia    
7. Fulwia      
 

W 54 p.n.e. miał wystąpić wraz z bratem Lucjuszem jako oskarżyciel Aulusa Gabinusza, namiestnika prowincji Syrii w procesie o zdzierstwa i przekupstwa, jednak ostatecznie oskarżycielem został Gajusz Memmiusz[1]. Podczas wojny domowej w 49 p.n.e. był legatem Cezara[2][3] i miał wraz z Publiuszem Korneliuszem Dolabellą[4] bronić prowincji Ilirii[5] przeciwko wojskom Pompejusza. Po rozbiciu floty Dolabelli u wybrzeży Dalmacji[6] został otoczony przez Marka Oktawiusza Libona[4][7] i zmuszony do poddania się przeciwnikom[2][3]. W 44 p.n.e., wszyscy trzej bracia pełnili urzędy[8]: Marek Antoniusz był konsulem, Gajusz został pretorem, a najmłodszy brat, Lucjusz, trybunem ludowym[9] Po wyjeździe Brutusa z Rzymu spełniał obowiązki pretora miejskiego (praetor urbanus) i jako taki przyjął oświadczenie Gajusza Oktawiusza, przyszłego cesarza, Augusta, o przyjęciu adopcji z testamentu Cezara[10]. W zastępstwie Brutusa urządził, co było obowiązkiem pretorów, igrzyska ku czci Apollina (Ludi Apollinares)[11]. Został wyznaczony przez senat namiestnikiem prowincji Macedonia[12][13] w charakterze prokonsula. Senat ogłosił później tę nominację za niważną[14][15], ale Gajusz nie złożył pełnomocnictw[15][16]. Dotychczasowy prokonsul Macedonii, Kwintus Hortensjusz[15], oddał prowincję i swoje wojska pod komendę Markowi Juniuszowi Brutusowi[17]. Gajusz usiłował dołączyć do swoich sił (tylko jeden legion[12]) wojska podległe Publiuszowi Watyniuszowi[15] (trzy legiony[18]), prokonsulowi Ilirii znajdujące się w Apollonii i Epidamnos. Uprzedzając jego przybycie Brutus przybył ze swoim wojskiem i zajął Epidamos. Gdy Gajusz przybył w pobliże Apollonii i wezwał do siebie żołnierzy, przekonał się, że przeszli na stronę Brutusa podobnie jak mieszkańcy miasta. Gajusz wyruszył w kierunku Buthrotum. Najpierw utracił w potyczce z siłami Brutusa trzy kohorty, następnie pod Byllis został pobity przez prefekta Marka Tulliusza Cycerona (syna Cycerona)[15] i w końcu zmuszony do poddania się[16]. Brutus najpierw trzymał Gajusza Antoniusz pod honorowa pieczą[12], nie pozbywając go nawet insygniów urzędu (Cycero w listach namawiał go do większej surowości wobec Gajusza)[16], umieszczając pod ściślejszą strażą, dopiero gdy Gajusz próbował wszczynać ferment w wojsku[17]. Ostatecznie Brutus kazał go stracić[12][19] na wieść o proskrypcjach.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. M. TVLLI CICERONIS EPISTVLARVM AD QVINTVM FRATREM LIBER TERTIVS, III,2,1;( Xięga Czwarta, XLV. W: Marek Tulliusz Cycero: Listów Marka Tulliusza Cycerona Xiąg Ośmioro Tom Pierwszy. Poznań: Nakładem Biblioteki Kórnickiej, 1873, s. 461.).
  2. a b SVETONI TRANQVILII VITA DIVI IULI ;36(Boski Juliusz, Rozdział 36. W: Gajusz Swetoniusz Trankwillus: Żywoty Cezarów. Warszawa: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, 1972, s. 61.).
  3. a b TITI LIVI AB URBE CONDITA LIBER CX PERIOCHA (Periocha księgi CX. W: Tytus Liwiusz: Dzieje Rzymu od założenia Miasta. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1982, s. 285.).
  4. a b FLORI EPITOMAE DE TITO LIVIO BELLORVM OMNIVM ANNORVM DCC LIBRI DVO LIBER SECVNDVS XIII. (Księga Druga, 13;. W: Lucjusz Anneusz Florus: Zarys Dziejów rzymskich. Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, 1973, s. 93.).
  5. Księga XIII (Wojny DomoweII); 41. W: Appian z Aleksandrii: Historia rzymska. edycja komputerowa www.histurion.pl, s. 101.
  6. Księga XLI 40. W: Kasjusz Dion Kokcejanus: Historia.
  7. Księga XIII (Wojny Domowe II); 47. W: Appian z Aleksandrii: Historia rzymska. edycja komputerowa www.histurion.pl, s. 104.
  8. Księga XLV 9. W: Kasjusz Dion Kokcejanus: Historia.
  9. Antoniusz, 15. W: Plutarch z Cheronei: Żywoty sławnych mężów. edycja komputerowa www.histurion.pl.
  10. Księga XIV (Wojny Domowe III); 14. W: Appian z Aleksandrii: Historia rzymska. edycja komputerowa www.histurion.pl, s. 173.
  11. Księga XIV (Wojny Domowe III); 23. W: Appian z Aleksandrii: Historia rzymska. edycja komputerowa www.histurion.pl, s. 178.
  12. a b c d Księga XIV (Wojny Domowe III); 79. W: Appian z Aleksandrii: Historia rzymska. edycja komputerowa www.histurion.pl, s. 208.
  13. M. TVLLI CICERONIS IN M. ANTONIVM ORATIO PHILIPPICA TERTIA, XXVI (Filipka Trzecia. W: Marek Tulliusz Cycero: Filipiki. edycja komputerowa www.histurion.pl, s. [10,26].).
  14. M. TVLLI CICERONIS IN M. ANTONIVM ORATIO PHILIPPICA SEPTIMA, III (Filipka Siódma. W: Marek Tulliusz Cycero: Filipiki. edycja komputerowa www.histurion.pl, s. 1,3.).
  15. a b c d e M. TVLLI CICERONIS IN M. ANTONIVM ORATIO PHILIPPICA DECIMA, IX-XIII (Filipka Dziesiata. W: Marek Tulliusz Cycero: Filipiki. edycja komputerowa www.histurion.pl, s. [4,9-5,13].).
  16. a b c M. TVLLI CICERONIS EPISTVLARVM AD BRVTVM LIBER SECVNDVS, V ;( Xięga Ósma, CXXXIX. W: Marek Tulliusz Cycero: Listów Marka Tulliusza Cycerona Xiąg Ośmioro; Tom Drugi. Poznań: Nakładem Biblioteki Kórnickiej, 1873, s. 604–608.).
  17. a b The Life of Brutus; 25-26. W: Plutarch z Cheronei: The Parallel Lives.
  18. Księga XV (Wojny Domowe IV); 75. W: Appian z Aleksandrii: Historia rzymska. edycja komputerowa www.histurion.pl, s. 259.
  19. TITI LIVI AB URBE CONDITA LIBER CXXI PERIOCHA (Periocha księgi CXXI. W: Tytus Liwiusz: Dzieje Rzymu od założenia Miasta. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1982, s. 291.).