Gajusz Syliusz
Gaius Silius (ur. ok. 13 n.e., zm. jesienią 48 n.e.[1][2]) – senator rzymski wyznaczony na konsula w 49 n.e.[3], stracony przez cesarza Klaudiusza za związki z cesarzową Walerią Messaliną w 48 n.e.
Był synem Gajusza Syliusza Aulusa Cecyny Largusa konsula w 13 n.e., pogromcy Sakrowira i Sozji Galli. Jest opisywany w starożytnych źródłach jako inteligentny, szlachetny i atrakcyjny mężczyzna[4][5]. Jego ojciec, przyjaciel Germanika, oraz matka, przyjaciółka Agrypiny Starszej, zostali oskarżeni przez Tyberiusza w 24 n.e. o zbrodnię obrazy majestatu[6].
Gajusz Syliusz poślubił Junię Lepidę Sylanę z arystokratycznego rodu i został wprowadzony do senatu krótko przed 47. W tym roku zażądał w senacie zaostrzenia przepisów lex Cincia, zakazując przyjmowania pieniędzy lub darowizn w zamian za prowadzenie sprawy. Jego celem było pognębienie przeciwnika w osobie Publiusza Suilliusza Rufusa, który oskarżał wielu klientów Syliusza[7]. Senat zgodził się z jego wnioskiem, ale zanim złożono formalny projekt, osoby zagrożone oskarżeniem na podstawie nowego prawa, wśród nich też Suilliusz Rufus z powodzeniem złożyły odwołanie do Klaudiusza, by zmieniono ustawę przez ustalenie maksymalnej opłaty, która może zostać pobrana[8]. Syliusz został wyznaczony na konsula w 48 (najpewniej na kolejny rok).
Zauroczony przez cesarzową Messalinę został jej kochankiem. Messalina zmusiła Syliusza do rozwodu i poślubienia jej (czym dopuściła się bigamii) wobec świadków, w czasie gdy Klaudiusz przebywał w Ostii[9][3]. Ponieważ Syliusz był bezdzietny, zamierzał adoptować Brytanika. Narcyz ujawnił małżeństwo Messaliny i jej plany zamordowania Klaudiusza. Cesarz nakazał egzekucję Syliusza, który nie bronił się w czasie rozprawy[10]. Razem z nim w 48 n.e. została zgładzona Messalina[11].
Była żona Syliusza, Junia Sylana, została przyjaciółką Agrypiny Młodszej[12], ale później stały się zaciekłymi rywalkami[13]. Najprawdopodobniej z powodu machinacji Agrypiny została wygnana[14] i zmarła w Tarencie w 59 n.e.[15]
Przypisy edytuj
- ↑ Tacyt ↓, Roczniki, XI 31.
- ↑ Krawczuk 1986 ↓, s. 61. Śmierć Syliusza miała miejsce w czasie październikowych świąt ku czci Bachusa i związanego z tym winobrania.
- ↑ a b Kasjusz Dion ↓, Historia rzymska LX, 31. Wyznaczyć miała go Messalina.
- ↑ Tacyt ↓, Roczniki, XI 12.
- ↑ Tacyt ↓, Roczniki, XI 28.
- ↑ Tacyt ↓, Roczniki, IV 18-19. Syliusz popełnił samobójstwo.
- ↑ Tacyt ↓, Roczniki, XI 5-6.
- ↑ Tacyt ↓, Roczniki, XI 7. Cesarz ustanowił limit 10 000 sestercji.
- ↑ Tacyt ↓, Roczniki, XI 26.
- ↑ Tacyt ↓, Roczniki, XI 35.
- ↑ Swetoniusz 1987 ↓, Klaudiusz 26, s. 223.
- ↑ Tacyt ↓, Roczniki, XIII 19.
- ↑ Tacyt ↓, Roczniki, XIII 19, 21.
- ↑ Tacyt ↓, Roczniki, XIII 22.
- ↑ Tacyt ↓, Roczniki, XIV 12.
Źródła edytuj
- Kasjusz Dion: Historia rzymska.
- Swetoniusz: Żywoty Cezarów. Przekład i wstęp Janina Niemirska-Pliszczyńska, przedmowa Józef Wolski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987. ISBN 83-04-01648-6.
- Tacyt: Dzieła. Tłumaczenie Seweryn Hammer. Warszawa: Czytelnik, 2004. ISBN 83-07-02993-7.
Bibliografia edytuj
- Max Cary, Howard Hayes Scullard: Dzieje Rzymu: Od najdawniejszych czasów do Konstantyna. Tłumaczenie Jerzy Schwakopf. T. 2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1992, s. 84. ISBN 83-06-01859-1.
- Aleksander Krawczuk: Poczet cesarzy rzymskich. Pryncypat. Warszawa: Iskry, 1986. ISBN 83-207-0788-9.
- Mała encyklopedia kultury antycznej. Pod redakcją Zdzisława Piszczka. Warszawa: PWN, 1983, s. 683. ISBN 83-01-03529-3.