Galanta
Galanta (węg. Galánta, do 1863 Galantha, niem. Gallandau) – miasto powiatowe w południowo-zachodniej Słowacji, w kraju trnawskim, między Małym Dunajem a Wagiem. Ośrodek administracyjny powiatu Galanta.
 Wieża pałacu | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj | |||
| Powiat | |||
| Burmistrz |
Peter Paška[1] | ||
| Powierzchnia |
33,91[2] km² | ||
| Wysokość |
122 m n.p.m. | ||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||
| Nr kierunkowy |
031 | ||
| Kod pocztowy |
924 01 | ||
| Tablice rejestracyjne |
GA | ||
| Podział miasta |
Centrum i 3 dzielnice | ||
Położenie na mapie kraju trnawskiego  | |||
Położenie na mapie Słowacji  | |||
 48°11′N 17°44′E/48,183333 17,733333
| |||
| Strona internetowa | |||
Historia edytuj
Teren, na którym położone jest miasto, był zamieszkany już w neolicie. Po raz pierwszy wzmiankowane jest w liście króla Beli IV w 1227. Aż do XX wieku była to osada rolnicza, położona we włościach rodowych rodu Esterházych, którzy wywierali na nią wpływ od 1421. Pomiędzy 1564 a 1570 miejscowość uzyskała prawo do organizowania jarmarków. W 1613 lub 1614 Galanta otrzymała prawa miejskie. Od XVI wieku działała szkoła, od XVII szpital. W XVIII wieku nastąpił rozwój rzemiosła[5].
W połowie XIX wieku Galanta stała się miejscowym centrum administracyjnym – mieścił się tutaj sąd okręgowy, urzędy i poczta. W 1850 doprowadzono linię kolejową.
W 1910 spis powszechny wykazał 3274 mieszkańców, w tym 2933 Węgrów, 202 Słowaków i 115 Niemców. Mimo takiego podziału narodowościowego po I wojnie światowej włączono miasto do Czechosłowacji. W latach 1938–1945 na krótko wróciło do Węgier. Po II wojnie światowej poddano je gwałtownej industrializacji – komunistyczne władze zniszczyły wiele zabytkowych obiektów.
W 2001 w Galancie 60,35% mieszkańców było Słowakami, 36,80% – Węgrami, 1,07% – Romami, a 0,70% – Czechami. Ponad 60% osób zadeklarowało się jako katolicy, około 6% jako ewangelicy. Pozostali w większości nie określili się jako żadna z grup religijnych.
Dzielnice miasta edytuj
- Galanta
- Hody – pierwsza wzmianka w 1291,
- Javorinka (wcześniej Štefánikovo), założona w 1921,
- Nebojsa (pierwsza wzmianka w 1405.
Dzielnice zostały przyłączone w 1960.
Zabytki i inne atrakcje edytuj
Mimo momentami brutalnej industrializacji w mieście pozostało kilka cennych obiektów zabytkowych. Najważniejszy z nich to renesansowy pałac Esterhazych z 1600, którego renowację zakończono w 1992. Obecnie w środku mieści się galeria miejska oraz muzeum.
Pozostałe to:
- pałac neogotycki z 1861, który powstał w wyniku przebudowy renesansowego dworu obronnego z XVII wieku, później barokowego. Obecnie niszczeje,
- neogotycka kaplica pogrzebowa rodziny Esterhazy na starym cmentarzu,
- kościół katolicki św. Stefana; świątynia klasycystyczna z elementami barokowymi (m.in. ołtarz z 1741, przeniesiony ze zburzonej barokowej kaplicy),
- Muzeum Regionalne w zabytkowej kamienicy w centrum miasta,
- Zbiornik Kráľová, 6 kilometrów od Galanty (Vodné dielo Kráľová) to ośrodek sportów wodnych.
Miasta partnerskie edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-10-06]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 33,91S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Historia miasta. [w:] Oficjalna strona internetowa miasta [on-line]. [dostęp 2008-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-07)]. (słow.).