Galaktyka satelitarna

galaktyka orbitująca wokół większej galaktyki

Galaktyka satelitarna, galaktyka satelickagalaktyka krążąca wokół innej, większej galaktyki. Duże galaktyki posiadają często bardzo wiele satelitarnych galaktyk karłowatych (Droga Mleczna ma ich ponad 50[1]), ale mogą im towarzyszyć także większe obiekty – np. Galaktyka Trójkąta może być satelitą Galaktyki Andromedy[2].

Galaktyki satelitarne Drogi Mlecznej
Galaktyka Andromedy i jej dwa najbliższe jasne satelity, M32 i M110

Oddziaływania galaktyk

edytuj

Oddziaływanie grawitacyjne dwóch galaktyk może prowadzić do ich wzajemnej deformacji, a nawet zderzenia, wskutek którego obie galaktyki zmienią kształt lub zleją się w jedną całość. Obłoki Magellana, dwie największe galaktyki satelitarne Drogi Mlecznej, były pierwotnie galaktykami spiralnymi z poprzeczką[3], których struktura została zaburzona przez wzajemne oddziaływania grawitacyjne, a w mniejszym stopniu także grawitację naszej Galaktyki[4]. Jednocześnie, choć w mniejszym stopniu, grawitacja Obłoków deformuje zewnętrzną część dysku Drogi Mlecznej[5].

W przypadku dużej różnicy mas centralnej galaktyki i jej małych satelitów często zachodzi zjawisko zwane „galaktycznym kanibalizmem”: satelita zostaje rozciągnięty i rozerwany, tworząc strumień gwiazd i ostatecznie jego gwiazdy zostają włączone w skład większej galaktyki. Takie procesy zostały zaobserwowane w przypadku Drogi Mlecznej i Galaktyki Andromedy[6].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Shannon Hall, Missing Galaxies? Now There’s Too Many [online], Quanta Magazine, 9 stycznia 2019 [dostęp 2021-03-27] (ang.).
  2. Donald Craig Jr.: The Andromeda Galaxy A Guide to the Universe. Lulu.com, s. 53. ISBN 978-1-4116-9746-1.
  3. Freeman, K.C.: The Magellanic Clouds as Late–Type Barred Spirals. W: The World of Galaxies. s. 99–107. DOI: 10.1007/978-1-4613-9356-6_12.
  4. Gurtina Besla, David Martínez-Delgado, Roeland P. van der Marel, Yuri Beletsky i inni. Low Surface Brightness Imaging of the Magellanic System: Imprints of Tidal Interactions between the Clouds in the Stellar Periphery. „The Astrophysical Journal”. 825 (1), s. 20, 2016. DOI: 10.3847/0004-637X/825/1/20. ISSN 0004-637X. (ang.). 
  5. Martin D. Weinberg, Effect of the Magellanic Clouds on the Milky Way disk and VICE VERSA, „arXiv [astro-ph]”, DOI10.48550/arXiv.astro-ph/9811204, arXiv:astro-ph/9811204 [dostęp 2017-11-10].
  6. Wielka Mgławica w Andromedzie - kanibal na skalę galaktyczną [online], AstroNEWS, 6 lipca 2001 [dostęp 2012-05-06].