Gamma Virginis
Gamma Virginis (γ Vir, Porrima) – gwiazda w gwiazdozbiorze Panny, odległa od Słońca o 38 lat świetlnych.
| γ Vir A | |||||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
12h 41m 39,624s[1] | ||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
–01° 26′ 57,82″[1] | ||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
83,66 ± 0,63 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
−19,8 ± 0,9 km/s[1] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
F1 V[1] | ||||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
−0,15[4] | ||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||
| Wiek |
1,7 ± 0,1 mld[4] lat | ||||||||||||||||||||
| Temperatura |
7100 K[3] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
8111[4] pc | ||||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,1299[4] | ||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| γ Vir B | |||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||
| Gwiazdozbiór |
Panna | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
12h 41m 39,543s[6] | ||||
| Deklinacja |
-01° 26′ 57,85″[6] | ||||
| Paralaksa (π) | |||||
| Odległość |
41,54 ± 0,74 ly | ||||
| Wielkość obserwowana | |||||
| Ruch własny (RA) | |||||
| Ruch własny (DEC) |
−64,3 ± 1,9 mas/rok[6] | ||||
| Prędkość radialna |
−19,8 ± 0,9 km/s[6] | ||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||
| Rodzaj gwiazdy |
żółto-biały karzeł | ||||
| Typ widmowy |
F0mF2V[6] | ||||
| Masa | |||||
| Promień | |||||
| Wielkość absolutna | |||||
| Temperatura |
7100 K[3] | ||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||
| Krąży wokół |
γ Vir A | ||||
| Półoś wielka |
43[4] au | ||||
| Okres orbitalny |
169[3] lat | ||||
| Mimośród |
0,88[3] | ||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||
| |||||
Nazwa edytuj
Gwiazda ma nazwę własną Porrima, wywodzącą się z mitologii rzymskiej. Została nazwana imieniem bogini przepowiedni, siostry Karmenty[3][7][8]. Arabowie znali ją pod nazwą زاوية العوى zāwiat al ʽawwā᾽, „kąt” lub „róg szczekającego”, która odnosi się do asteryzmu złożonego z części gwiazd greckiej Panny[7]. W atlasie Antonína Bečvářa przypisana jest jej nazwa Arich o nieznanym pochodzeniu[9]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2017 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Porrima dla określenia tej gwiazdy[10].
Charakterystyka obserwacyjna edytuj
Jest to gwiazda podwójna, druga co do jasności gwiazda Panny. Obserwowana wielkość gwiazdowa dwóch składników Gamma Virginis to 3,44m[1] oraz 3,5m[6], a całego systemu 2,7m[2]. Można je rozdzielić przez amatorski teleskop optyczny[3][8]. Poruszając się po orbitach wokół środka masy z okresem 169 lat, gwiazdy najbardziej zbliżyły się w 2005 roku[3][11]. W 2017 roku dzieliło je 2,6 sekundy kątowej[12], a ich odległość zmienia się od 0,35″ do 6″[8].
Charakterystyka fizyczna edytuj
Oba składniki to żółtobiałe karły, gwiazdy ciągu głównego należące do typu widmowego F. Ich temperatury to około 7100 K, a jasność jest około czterokrotnie większa niż Słońca. Ich masy to około 1,4 M☉, a promienie są równe około 1,2 R☉[3]. W przestrzeni składniki dzieli odległość zmieniająca się od 5 do 81 au. Są to młode gwiazdy[3], system ma około 1,7 miliarda lat[4]. W ich wnętrzach trwa synteza wodoru w hel; ze względu na masę gwiazd, cykl węglowo-azotowo-tlenowy dominuje w nich nad cyklem protonowym[3].
Gamma Virginis ma kilka towarzyszek optycznych[12]. Najbliższe z nich składniki oznaczone C i D mają inny ruch własny i nie są związane grawitacyjnie z Porrimą[12][13][14].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i gam Vir A w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b Gamma Virginis w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Jim Kaler: PORRIMA (Gamma Virginis). [w:] STARS [on-line]. 2009-11-13. [dostęp 2018-09-27]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Anderson E., Francis C.: HIP 61941. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2017-07-19]. (ang.).
- ↑ a b Obliczona na podstawie wielkości obserwowanej i paralaksy.
- ↑ a b c d e f g h i gam Vir B w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b Virgo. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 460–473. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ a b c Emil Złoczewski: Panna. Przewodnik obserwatora. T. 75. Poznań: Amermedia Sp. z o.o., 2013, s. 20–22, seria: Kosmos. Tajemnice Wszechświata. Encyklopedia Astronomii i Astronautyki. ISBN 978-83-252-2008-2.
- ↑ David Harper, L.M. Stockman: (Un)Common Star Names. Obliquity. [dostęp 2018-09-27]. (ang.).
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-09-07. [dostęp 2018-09-27].
- ↑ Ian Ridpath: Gwiazdy i planety. Przewodnik Collinsa. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 258–259. ISBN 978-83-7073-928-7.
- ↑ a b c Mason et al.: WDS J12417-0127AB. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
- ↑ UCAC3 178-123682 w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ UCAC2 31338482 w bazie SIMBAD (ang.)