Gana
Gana – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie oleskim, w gminie Praszka.
| wieś | |
 Główna ulica w Ganie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2008) |
ok. 700 |
| Strefa numeracyjna |
34 |
| Kod pocztowy |
46-320[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OOL |
| SIMC |
0143283 |
Położenie na mapie gminy Praszka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu oleskiego  | |
 51°04′21″N 18°32′06″E/51,072500 18,535000[1]
| |
Części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0998553 | Gawroniec | część wsi |
| 0998560 | Komorniki | część wsi |
| 0998547 | Zawisna-Parcela | część wsi |
Historia edytuj
Miejscowość historycznie należy do ziemi wieluńskiej i związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIII wieku. Wymieniana w dokumentach z lat 1236-49 jako „Gana"[5].
Została odnotowana w historycznych dokumentach prawnych i podatkowych. Pierwsze wzmianki mówią o Janie, prepozycie z Rudy, kanoniku gnieźnieńskim i wrocławskim, który zapisał w testamencie wieś Gana oraz część Strojca klasztorowi na Piasku we Wrocławiu, a wieś synów Splotowica i Wojsława kościołowi w Rudzie. Wieś wymieniona także została w dokumencie z 1357 jako własność arcybiskupa gnieźnieńskiego "in terra Velusiensis" (pol. "w ziemi wieluńskiej"). W 1381 Gana graniczyła z Wierzbiem i Kowalami. W tym roku Jan z Praszki sprzedał część wsi Wieruszowi z Kowal za 50. florenów. Według Liber beneficiorum archidiecezji gnieźnieńskiej spisanego przez Jana Łaskiego wieś w 1511 leżała w powiecie wieluńskim. Liczyła wówczas 2-3 łany, z których płaciła arcybiskupowi dziesięcinę w wysokości 5 groszy od łana[5][6].
W 1552 wieś leżała w parafii Kowale, współcześnie jest to parafia św. Wojciecha w Kowalach-Ganie. Stanowiła wtedy własność F. Kowalskiego. Odnotowano w niej jednego kmiecia, a także część folwarczną oraz kuźnicę o trzech kołach. W 1553 odnotowano we wsi 1,2 łana[5][6][5].
Po rozbiorach Polski wieś znalazła się w zaborze rosyjskim. Miejscowość jako wieś i folwark leżące w powiecie wieluńskim wymienia XIX-wieczny Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. Notuje on miejscowość jako „Gana”. W 1828 r. było w niej 28 domów i 202 mieszkańców[7][6]. W XIX w. we wsi znajdował się przysiółek Długie[8]. Współcześnie występują tu przysiółki Gana-Długa oraz Gana-Krótka[9].
W latach 1957-1975 miejscowość administracyjnie należała do województwa łódzkiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.
Urodzeni w Ganie edytuj
W Ganie urodził się Aleksander Koj, lekarz i naukowiec zajmujący się biochemią i biologią molekularną, wieloletni rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 31507
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 251 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b c d Rosin 1963 ↓.
- ↑ a b c Gana, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 487.
- ↑ Gana, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 481.
- ↑ Źródło: ASC parafii pw. WNMP w Praszce; Mapa powiatu wieluńskiego ok. 1847.
- ↑ Mapa topograficzna Polski. Wydanie turystyczne nr M-34-25/26 Wieluń, wydana przez Zarząd Topograficzny Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Państwowe Przedsiębiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne i Wojskowe Zakłady Kartograficzne, Warszawa 1995, wydanie pierwsze.
Bibliografia edytuj
- Ryszard Rosin: Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, hasło: „Gana” (3). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 80.