Gandharwa (sanskryt: गंधर्व, gandharva, pali: gandhabba) – w mitologii indyjskiej klasa nadnaturalnych istot, żywiących się pięknym zapachem drzew i kwiatów (गंध gandha – "zapach")[1].

Gandharwa i apsara
Gandharwa (kinnara)
Złoty gandharwa/kinnara w Bangkoku

Ikonografia

edytuj

Są towarzyszami apsar, pięknych niebiańskich nimf, jako posłańcy bogów potrafią latać (stąd często przedstawia się ich w postaci ptaka z ludzką głową), są znakomitymi muzykantami – liczne wizerunki gandharwów z instrumentami w dłoni, przygrywających do tańca apsarom.

Idea gandharwy często zlewa się z postacią kinnary, sąsiedniego plemienia himalajskiego, stąd w sztuce Birmy i Tajlandii wizerunki gandharwów w postaci pół-ptaków są nazywane kinnara.

Literatura

edytuj

W Mahabharacie opisywani jako postaci pół-ludzkie pochodzący z himalajskiego królestwa Gandharwa (położonego na południe od góry Meru (Kajlas), jako sprzymierzeńcy dewów i jakszów.

Pokrewne pojęcia

edytuj
  • Gandharwawiśwawasu – rodzaj laski (w rodzinach warny kszatrijów – miecz), która według starożytnych zwyczajów miała przez pierwsze trzy noce oddzielać od siebie nowożeńców na łożu małżeńskim[1].
  • Gandharwa – w kulturze Indusu forma małżeństwa polegająca na absolutnie dobrowolnej umowie, opartej wyłącznie na miłości między dwojgiem ludzi. Kobieta była tu równa mężczyźnie
  • Gandharwawiwaha – "małżeństwo gandharwów" – w starożytnych Indiach jedna z dopuszczalnych form małżeństwa, zawieranego w tajemnicy przed rodzicami

Przypisy

edytuj
  1. a b Louis Frédéric: Słownik cywilizacji indyjskiej. Przemysław Piekarski (red. nauk.). Wyd. 1. T. 1. Katowice: Wydawnictwo "Książnica", 1998, s. 285, seria: Słowniki Encyklopedyczne "Książnicy". ISBN 83-7132-369-7.