Gauliga
Gauliga – najwyższa w hierarchii klasa ligowych rozgrywek piłkarskich w Niemczech pomiędzy 1933 a 1945 rokiem.

Historia
edytujZgodnie z hitlerowską polityką centralizacji rozgrywki piłkarskie podlegały centralnemu urzędowi jakim był Urząd ds. Piłki Nożnej (Fachamt Fuβball; pełna nazwa brzmiała: Fachamt 2 – Fußball, Rugby, Kricket) będący częścią Niemieckiego Związku Rzeszy ds. Ćwiczeń Fizycznych (Reichsbund für Leibesübungen)[1]. Efektem tej centralizacji było utworzenie Gauligi – scentralizowanego systemu rozgrywek piłkarskich o mistrzostwo Niemiec, które składały się z dwóch rund:
- rundy regionalnej – rozgrywanej w Okręgach (Gau)
- rundy centralnej – gdzie zwycięzcy okręgów rywalizowali między sobą.
Po utworzeniu systemu Gaulig w 1933 powstało pierwsze szesnaście lig, których kształt najczęściej pokrywał się z kształtem okręgów politycznych (Gau)[2]:
1. Gauliga Ostpreußen (Prusy Wschodnie)
2. Gauliga Pommern (Pomorze)
3. Gauliga Berlin-Brandenburg (Berlin-Brandenburgia)
4. Gauliga Schlesien (Śląsk)
5. Gauliga Sachsen (Saksonia)
6. Gauliga Mitte (Środek)
7. Gauliga Nordmark (Marchia Północna)
8. Gauliga Niedersachsen (Dolna Saksonia)
9. Gauliga Westfalen (Westfalia)
10. Gauliga Niederrhein (Nadrenia)
11. Gauliga Mittelrhein (Środkowy Ren)
12. Gauliga Hessen (Hesja)
13. Gauliga Südwest (Południowy Zachód)
14. Gauliga Baden (Badenia)
15. Gauliga Württemberg (Wirtembergia)
16. Gauliga Bayern (Bawaria)
Po Anschlussie Austrii (1938) i przyłączaniu Sudetów (1939) utworzono dwie nowe ligi[2]:
17. Gauliga Ostmark/Donau-Alpenland (Wschodnia Marchia (w 1941 zmieniła nazwę na Dunaj-Kraj Alpejski))
18. Gauliga Sudetenland (Kraj Sudetów)
Po zdobyczach terytorialnych w roku 1939 i 1940 powstały kolejne[2]:
14a. Gauliga Elsass (Alzacja)
19. Gauliga Danzig-Westpreußen (Gdańsk-Prusy Zachodnie)
- Gauliga Wartheland (Kraj Warty)
- Gauliga Generalgouvernement (Generalne Gubernatorstwo)
- Gauliga Böhmen-Mähren (Czech i Moraw)
W 1941 Gauligę śląską podzielono na[2]:
21. Gauliga Niederschlesien (Dolny Śląsk)
23. Gauliga Oberschlesien (Górny Śląsk)
Gauligę Środkowego Renu na:
a Gauligi Hesja i Południowy Zachód przeorganizowano w trzy nowe[2]:
W 1942 Gauligę Marchii Północnej podzielono na[2]:
Gauligę Bawarii na[2]:
a Gauligę Dolnej Saksonii na[2]:
W 1943 z dwóch ostatnich lig wydzielono trzecią[2]:
Mistrzowie Gaulig
edytujLista mistrzów poszczególnych Gaulig w latach 1934–1945[3]:
Mistrzowie Niemiec wg Gaulig
edytujSezon | Mistrz Niemiec | Gauliga | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1933/34 | FC Schalke 04 | Gauliga Westfalen | ||||||
1934/35 | FC Schalke 04 | Gauliga Westfalen | ||||||
1935/36 | 1. FC Nürnberg | Gauliga Bayern | ||||||
1936/37 | FC Schalke 04 | Gauliga Westfalen | ||||||
1937/38 | Hannover 96 | Gauliga Niedersachsen | ||||||
1938/39 | FC Schalke 04 | Gauliga Westfalen | ||||||
1939/40 | FC Schalke 04 | Gauliga Westfalen | ||||||
1940/41 | SK Rapid Wien | Gauliga Ostmark | ||||||
1941/42 | FC Schalke 04 | Gauliga Westfalen | ||||||
1942/43 | Dresdner SC | Gauliga Sachsen | ||||||
1943/44 | Dresdner SC | Gauliga Sachsen | ||||||
1944/45 | Rozgrywek nie dokończono | |||||||
Źródło: [1] deutschen Fußball-Archiv” |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Marlena Wyskok. Instrumentalizacja piłki nożnej w państwie totalitarnym na przykładzie Trzeciej Rzeszy. „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie”. XV (3), s. 13–14, 2016.
- ↑ a b c d e f g h i Hardy Grüne: Enzyklopädie des deutschen Ligafußballs. T. 1: Vom Kronprinzen bis zur Bundesliga. 1890 bis 1963. Deutsche Meisterschaft, Gauliga, Oberliga. Zahlen, Bilder, Geschichten. Kassel: 1996, s. 126. (niem.).
- ↑ Das deutschen Fußball-Archiv. hsg, 2003. [dostęp 2009-04-28]. (niem.).
Bibliografia
edytuj- H. Grüne: Enzyklopädie des deutschen Ligafußballs. T. 1: Vom Kronprinzen bis zur Bundesliga. 1890 bis 1963. Deutsche Meisterschaft, Gauliga, Oberliga. Zahlen, Bilder, Geschichten. Kassel: AGON-Sportverlag, 1996. ISBN 3-928562-85-1. (niem.).
- H. Grüne: Enzyklopädie des deutschen Ligafußballs. T. 7: Vereinslexikon. Kassel: AGON-Sportverlag, 2001. ISBN 3-89784-147-9. (niem.).
- U. Hesse: Tor! Historia niemieckiej piłki nożnej. Otwock: Kopalnia, 2014. ISBN 978-83-937-2510-6.
- Libero. Spezial deutsch. T. 16: Deutscher Vereinspokal...: die erste authentische Dokumentation des deutschen Vereinspokals. Teil 1940/44. Wiesbaden: Federation of Football History & Statistics (IFFHS), 1998. (niem.).
- Libero. Spezial deutsch. T. 17: Gau-Auswahl-Wettbewerbe (1933 – 1942). Wiesbaden: Federation of Football History & Statistics (IFFHS), 1998. (niem.).
- M. Wyskok. Instrumentalizacja piłki nożnej w państwie totalitarnym na przykładzie Trzeciej Rzeszy. „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie”. XV (3), s. 11–23, 2016.