Wikipedia

Gekon olbrzymi

Gekon olbrzymi (Rhacodactylus leachianus) – gatunek gada z rodziny Diplodactylidae, największy żyjący współcześnie przedstawiciel kladu Gekkota. Większy od niego był jedynie nowozelandzki Hoplodactylus delcourti[4], obecnie uważany za gatunek wymarły.

Gekon olbrzymi
Rhacodactylus leachianus[1]
(Cuvier, 1829)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

gady

Rząd

łuskonośne

Infrarząd

Gekkota

Rodzina

Diplodactylidae

Rodzaj

Rhacodactylus

Gatunek

gekon olbrzymi

Synonimy
  • A[scalabotes] leachianus Cuvier, 1829[2]
  • Pteroplura (Gecko) Leachianus — Gray, 1831 (in Griffith & Pidgeon)[2]
  • Lomatodactylus (Platydactylus) Leachianus — Van Der Hoeven, 1833[2]
  • Gecko leachii Schinz, 1834[2]
  • Platydactylus Leachianus — Wiegmann, 1834[2]
  • Hoplodactylus (Rhacodactylus) leachianus — Fitzinger, 1843[2]
  • Rhacodactylus Aubrianus Bocage, 1873[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Taksonomia i nazewnictwo edytuj

Historycznie wyróżniano trzy podgatunki gekona olbrzymiego: R. l. aubrianus, R. l. henkeli oraz R. l. leachianus, jednak na podstawie najnowszych badań molekularnych, żadna z populacji nie otrzymała statusu podgatunku[3][5].

Epitet gatunkowy honoruje angielskiego zoologa Williama Elforda Leacha[6].

Występowanie edytuj

Zasięg występowania obejmuje Nową Kaledonię (jej południową i wschodnią część[3]) i sąsiednie wyspy[2]. Mimo że jest stosunkowo szeroko rozprzestrzeniony, nie należy do pospolitych gatunków.

Budowa ciała edytuj

Osiąga długość 25,5 cm od czubka pyska do nasady ogona (długość całkowita do 40 cm) i waży do 800 g[2]. Ciało silnie zbudowane[7], wzdłuż jego boków, od głowy do ogona, ciągnie się fałd skórny. U nasady krótkiego, grubego ogona występuje pierścieniowate nabrzmienie, działające jak przylga.

Ubarwienie zmienne, od szarego, przez brązowe po zielone, często marmurkowanie cętkowane[7].

Biologia i ekologia edytuj

Tryb życia edytuj

Żyje na drzewach. Jest aktywny głównie nocą, lecz może się wygrzewać w promieniach słońca w ciągu dnia[7].

Jest mało ruchliwy. W razie schwytania nie kąsa, zaś podrażniony mruczy bądź wydaje skrzeczący odgłos podobny do szczekania psa[7].

Odżywanie edytuj

Żywi się rozmaitymi organizmami zwierzęcymi, w tym większymi, jak duże owady, małe ptaki i gryzonie. Zjada również części roślin, w tym liście, kwiaty oraz, bardzo chętnie, banany i inne soczyste owoce.

Rozród edytuj

Samica składa dwa jaja o wymiarach 1,9 × 3,5 mm i masie 6,5 g. Młode, o długości około 8 cm, wylęgają się po 2 miesiącach. Może mieć do 10 lęgów w ciągu roku[7].

Ochrona edytuj

Gatunek objęty konwencją waszyngtońską CITES (Załącznik I)[8]. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody nadała mu status LC (najmniejszej troski). Na obszarze swojego występowania jest objęty ochroną[3].

Folklor edytuj

Niektórzy Kanakowie boją się gekona olbrzymiego. Wynika to z przesądu, że potrafi on przylgnąć do osoby i wyrwać jej duszę[9].

Hodowla w niewoli edytuj

Gatunek ten rozmnaża się w niewoli. Można go hodować w dużym terrarium, jako gatunek nadrzewny powinien mieć zapewnioną dużą pionową przestrzeń. Można trzymać razem parę osobników. Żywienie standardową karmą dla gekonów. Żywe owady mogą być podawane jako suplement. W niewoli żyje do 20 lat[10].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rhacodactylus leachianus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i Rhacodactylus leachianus (CUVIER, 1829). The Reptile Database. [dostęp 2010-09-06]. (ang.).
  3. ↑ a b c d A.H. Whitaker, R.A. Sadlier, Rhacodactylus leachianus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-02-13] (ang.).
  4. ↑ A.M. Bauer, A.P. Russell. Hoplodactylus delcourti n. sp.(Reptilia: Geckonidae), the Largest Known Gecko. „New Zealand Journal of Zoology”. 13, s. 141–148, 1986. (ang.). 
  5. ↑ Bauer AM(inne języki), Jackman TR, Sadlier RA(inne języki), Whitaker AH.. Revision of the giant geckos of New Caledonia (Reptilia: Diplodactylidae: Rhacodactylus). „Zootaxa”. 3404 (1), s. 1–52, 2012. DOI: 10.11646/zootaxa.3404.1.1. (ang.). 
  6. ↑ Beolens B, Watkins M, Grayson M. 2011. The Eponym Dictionary of Reptiles. Baltimore: Johns Hopkins University Press. xiii + 296 pp. ISBN 978-1-4214-0135-5. (Rhacodactyus leachianus, s. 153)
  7. ↑ a b c d e .Rhacodactylus leachianus. Australian Reptile Park.
  8. ↑ Appendices I, II and III of CITES. cites.org, 12 czerwca 2013. [dostęp 2013-07-03]. (ang.).
  9. ↑ LEACHIANUS GECKOS IN THE WILD, PART 1! | Rhacodactylus Leachianus | (New Caledonia, 2018), [w:] YouTube [online].
  10. ↑ New Caledonian Giant Gecko Care Sheet. Reptile Magazine.

Bibliografia edytuj

  • Włodzimierz Juszczyk: Gady i płazy. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986. ISBN 83-214-0464-2.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gekon_olbrzymi&oldid=72378138”