Geniusze

wieś w województwie podlaskim

Geniuszewieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Sokółka[5][6].

Geniusze
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

sokólski

Gmina

Sokółka

Liczba ludności (2011)

258[2][3]

Strefa numeracyjna

85

Kod pocztowy

16-100[4]

Tablice rejestracyjne

BSK

SIMC

0040040[5]

Położenie na mapie gminy Sokółka
Mapa konturowa gminy Sokółka, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Geniusze”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Geniusze”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Geniusze”
Położenie na mapie powiatu sokólskiego
Mapa konturowa powiatu sokólskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Geniusze”
Ziemia53°22′23″N 23°25′48″E/53,373056 23,430000[1]

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Nazwa wsi występowała w dwóch wariantach, które zmieniały się na przestrzeni wieków: Gieniusze oraz obecny wariant Geniusze:

  • 1799 r.: Gieniusze – miejsce zamieszkania osób odwołujących się do Kamery wojny i domen w Białymstoku[7],
  • okres zaboru rosyjskiego: Gieniusze – wg Polish localities in the Russian partition (...)[8],
  • 1881 r.: Gieniusze – wieś w powiecie sokólskim w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich – osada i okolica szlachecka, pow. sokólski, 6 wiorst od Sokółki[9],
  • 1924 r.: Geniusze – kolonia w gminie Sokółka w Skorowidzu miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowanym na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r.[10],
  • 1933 r.: Geniusze – kolonia w gminie Sokółka w Skorowidzu miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej (...)[11],
  • 1968 r.: Gieniusze – wieś (gromada Janowszczyzna) w Spisie miejscowości Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 1968 r.[12],
  • 1973 r.: Gieniusze – w Spisie kościołów i duchowieństwa Archdiecezji w Białymstoku z 1973 r.[13],
  • 1980 r.: Geniusze – w Wykazie urzędowych nazw miejscowości w Polsce[14],
  • 2010 r.: Geniusze – w Wykazie urzędowych nazw miejscowości i ich części[15].

Nazwa wsi wzięła się prawdopodobnie od nazwiska Gieniusz, wywodzącego od jaćwieskiego słowa ginius, oznaczającego strażnika (od ginti – bronić) i pochodzi od bojarów litewskich, którzy przybyli z Gieniuszy koło Krynek (obecnie na terytorium Białorusi) w czasach kolonizacji Puszczy Knyszyńskiej[16][17].

Wieś posiada przystanek kolejowy[18].

Po 1989 r. podejmowane były, bez powodzenia, próby zmiany nazwy miejscowości na historyczną[19].

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Sokółce[20].

Przypisy edytuj

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 32259
  2. Wieś Geniusze w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-10-10] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 294 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. Gawroński Arkadiusz: Sumariusz dokumentów Kamery wojny i domen w Białymstoku 1796-1807. Białystok: Archiwum Państwowe w Białymstoku, 2006.
  8. Jonathan Shea: Polish localities in the Russian partition and their parish affiliations. Language and Lineage Press, 1992. ISBN 978-0-9631579-1-1. OCLC 32772851. (ang.).
  9. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 2. Warszawa: Filip Sulimierskie i Władysław Walewski.
  10. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 5: Województwo białostockie. 1924.
  11. Bystrzycki Tadeusz (oprac.): Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych. Wydawnictwo Książnicy Naukowej, 1933.
  12. Spis miejscowości Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Jodłowska J., Pypno W., Rączka E. (red.). Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1968.
  13. Spis Kościołów i Duchowieństwa Archidiecezji w Białymstoku (Stan z dnia 1 czerwca 1973 r.). Białystok: Kuria Arcybiskupia, 1973.
  14. Ministerstwo Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska, Główny Urząd Statystyczny: Wykaz urzędowych nazw miejscowości w Polsce. T. 1. Wydawnictwa Akcydensowe, 1980.
  15. Dz.U. z 2019 r. poz. 2360.
  16. Rećko, Gieniusz, Kozłowski - to najpopularniejsze nazwiska w Sokółce. 2012-02-10. [dostęp 2020-08-15]. (pol.).
  17. D. Biziuk: Co nam Jaćwież zostawiła. 2005-01-16. [dostęp 2020-08-15]. (ang.).
  18. Miszmasz w nazewnictwie stacji. Dlaczego PLK nie są konsekwentne?
  19. Jarosław Janowicz: Likwidacja oficjalnego nazewnictwa Białostocczyzny pochodzenia białoruskiego przez administrację rządową w latach 1921–2004: dokumenty, komentarze. Scripta Manet, 2004. ISBN 83-919340-1-2. OCLC 1150411239. (pol.).
  20. Opis parafii na stronie diecezji

Linki zewnętrzne edytuj