George Stevens
George Cooper Stevens (ur. 18 grudnia 1904 w Oakland, zm. 8 marca 1975 w Lancaster) – amerykański reżyser filmowy, scenarzysta, operator i producent filmowy[1]. Dwukrotny laureat Oscara dla najlepszego reżysera za filmy Miejsce pod słońcem (1951) i Olbrzym (1956).
![]() George Stevens z Oscarem za film Olbrzym (1957) | |
Prawdziwe imię i nazwisko |
George Cooper Stevens |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
18 grudnia 1904 |
Data i miejsce śmierci |
8 marca 1975 |
Zawód | |
Współmałżonek |
Yvonne Howell |
Lata aktywności |
1915–1970 |
Odznaczenia | |
![]() |
Życiorys
edytujGeorge Stevens zaczynał jako operator filmowy. W latach 20. i na początku lat 30. XX wieku był autorem zdjęć do ponad 30 filmów[2][3]. Jako reżyser zadebiutował w 1930 filmem krótkometrażowym Ladies Last[4]. W kolejnych latach kręcił następne filmy krótkometrażowe, a jego pierwszym filmem pełnometrażowym była komedia The Cohens and Kellis in Trouble (1933)[5]. W jego filmie z 1935 – Mam 19 lat wystąpiła Katharine Hepburn, która nalegała, by wytwórnie filmowe zwróciły uwagę na tego reżysera[6]. Za wielkie osiągnięcie sztuki filmowej lat 30. uważany jest Lekkoduch (1936), przedstawiający wydarzenia dziejące się za kulisami musicalu. W jego obsadzie znaleźli się m.in. Fred Astaire oraz Ginger Rogers[7]. Trzy lata później nakręcił film Gunga Din, wysokobudżetową produkcję przygodową[8].
W czasie II wojny światowej wstąpił do amerykańskiej armii, gdzie służył w United States Army Signal Corps i jako podpułkownik dowodził Special Coverage Unit, który był odpowiedzialny za dokumentację filmową działań aliantów w Europie Zachodniej w kolorze w tym lądowanie w Normandii, wyzwolenie Paryża i zdobycie Berlina[9]. Jego czarno-biały film dokumentalny Nazi Concentration Camps (znany też jako Dokument nr 2430-PS) przedstawiał nazistowskie obozy koncentracyjne na terenie III Rzeszy i kręcony był tuż po ich wyzwoleniu przez wojska amerykańskie oraz brytyjskie w 1945[10]. Film został wykorzystany jako dowód oskarżenia w procesach norymberskich oraz na późniejszym procesie Adolfa Eichmanna[10][11][12][13].
Ważnym filmem w twórczości Stevensa jest Miejsce pod słońcem (1951), adaptacja Tragedii amerykańskiej Theodore’a Dreisera wydanej w 1925. Realizacja tej naturalistycznej opowieści o walce klas nie była łatwym zadaniem, gdyż reżyser nie chciał, by wątki polityczne zdominowały film, więc uwypuklił wątek tragicznej miłości[14].
Jeździec znikąd (1953) uchodzi za najbardziej klasyczny western, jaki powstał kiedykolwiek. Mimo pozornej konwencjalności film przedstawia realistyczny wizerunek Zachodu, gdzie nie brak brudu i kurzu, a śmierć jest okrutna i nie ma w sobie nic z patosu[15]. Uważany jest za jeden z najbardziej widowiskowych filmów nakręconych przed epoką szerokiego ekranu i Dolby Stereo[16].
Nakręcił także Olbrzyma (1956) – był to ostatni film, w którym wystąpił James Dean[17]. Ostatnimi filmami Stevensa były: Pamiętnik Anny Frank (1959), Opowieść wszech czasów (1965) oraz Jedyna gra w mieście (1970)[18].
Zasiadał w jury konkursu głównego na 10. MFF w Cannes (1957).
Zmarł na zawał serca na swoim ranczo w Kalifornii 8 marca 1975. Został pochowany w Forest Lawn Memorial Park znajdującym się w sąsiedztwie Hollywood Hills w Los Angeles.
Życie prywatne
edytujJego pierwszą żoną była aktorka Yvonne Howell (pobrali się w 1930, a w 1947 wzięli rozwód). Jego drugą żoną była Joan McTavish (od 1968 do jego śmierci). Jego syn George Stevens Jr. (ur. 1932) został producentem filmowym oraz dyrektorem American Film Institute (AFI)[19].
Filmografia
edytujWybrane filmy pełnometrażowe, których był reżyserem[2][20]:
- Lekkoduch (1936)
- Dziesięć lat życia (1937)
- Kłopoty małej pani (1937)
- Blond niebezpieczeństwo (1938) (producent)
- Gunga Din (1939) (producent)
- Kobieta roku (1942) (producent)
- Wesoły sublokator (1943) (producent)
- Nazi Concentration Camps (1945) (jako ppłk George C. Stevens)
- Miejsce pod słońcem (1951) (producent)
- Jeździec znikąd (1953) (producent)
- Olbrzym (1956) (producent; wraz z Henrym Ginsbergiem)
- Pamiętnik Anny Frank (1959)
- Opowieść wszech czasów (1965) (producent)
- Jedyna gra w mieście (1970)
Nagrody i nominacje
edytujW 1938 otrzymał specjalną rekomendację na festiwalu w Wenecji za film Blond niebezpieczeństwo. Jego filmy Miejsce pod słońcem (1951) oraz Pamiętnik Anny Frank (1959) otrzymały nominacje do Złotej Palmy na festiwalu w Cannes. Dwukrotnie, w latach 1952 i 1957, nagrodzony został Oscarem dla najlepszego reżysera i otrzymał nominację do Oscara za najlepszy film za Miejsce pod słońcem i Olbrzyma (1956). W kategorii za najlepszą reżyserię zdobył także trzy nominacje do Nagrody Akademii Filmowej za filmy: Wesoły sublokator (1943), Jeździec znikąd (1953) i Pamiętnik Anny Frank. Trzykrotnie nominowany był do Złotego Globu dla najlepszego reżysera, za filmy: Miejsce pod słońcem, Olbrzym oraz Pamiętnik Anny Frank[21][22].
Przypisy
edytuj- ↑ Obituary. „Variety”, s. 79, 12 marca 1975. ISSN 0042-2738.
- ↑ a b filmweb.pl
- ↑ Pendergast i Pendergast 2000 ↓, s. 953.
- ↑ Ladies Last (IMDb) w bazie IMDb (ang.)
- ↑ The Cohens and Kellys in Trouble (IMDb) w bazie IMDb (ang.)
- ↑ Pendergast i Pendergast 2000 ↓, s. 954.
- ↑ Schneider i Smith 2015 ↓, s. 126.
- ↑ Schneider i Smith 2015 ↓, s. 153.
- ↑ New York Magazine, 23 września 1996, s. 114
- ↑ a b Wilson 2012 ↓, s. 8.
- ↑ Conot 1983 ↓, s. 197.
- ↑ McBride 2011 ↓, s. 800.
- ↑ D-Day and 1945 film by Oscar winner now in colour "The Connexion" 02.06.2019 https://www.connexionfrance.com/article/French-news/D-Day-and-1945-film-by-Oscar-winner-George-Stevens-now-in-colour
- ↑ Schneider i Smith 2015 ↓, s. 258.
- ↑ Plesnar i Syska 2011 ↓, s. 798.
- ↑ Schneider i Smith 2015 ↓, s. 280.
- ↑ Schneider i Smith 2015 ↓, s. 322.
- ↑ Jedyna gra w mieście (IMDb) w bazie IMDb (ang.)
- ↑ George Stevens Biography (www.thefamouspeople.com)
- ↑ IMDb.com
- ↑ George Stevens - Nagrody (serwis filmweb.pl)
- ↑ George Stevens – lista nagród w bazie IMDb (ang.)
Bibliografia
edytuj- Łukasz A. Plesnar, Rafał Syska: Kino amerykańskie lat 50.: złota dekada. W: Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska: Kino klasyczne. Historia kina, tom 2. Kraków: Universitas, 2011, s. 798. ISBN 97883-242-2234-6.
- Steven Jay Schneider, Ian Haydn Smith: 1001 filmów, które musisz zobaczyć. Poznań: Elipsa, 2015. ISBN 978-83-245-9619-5.
- Tom Pendergast, Sara Pendergast: International Dictionary of Film and Filmmakers. Wyd. 4. T. 2: Directors. St. James Press, 2000, s. 952–954. (ang.).
- Kristi M. Wilson: Film and Genocide. University of Wisconsin Pres, 2012. ISBN 978-0-299-28563-0. (ang.).
- Robert E. Conot: Justice at Nuremberg. Harper & Row, 1983. ISBN 978-0-06-015117-1. (ang.).
- Joseph McBride: Searching for John Ford. Univ. Press of Mississippi, 2011. ISBN 978-1-60473-468-3. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- George Stevens w bazie IMDb (ang.)
- George Stevens w bazie Filmweb
- ISNI: 0000000121482254
- VIAF: 113665136
- ULAN: 500476234
- LCCN: n81099264
- GND: 120904144
- BnF: 12698422p
- SUDOC: 032390084
- SBN: RAVV091381
- NKC: xx0095194
- BNE: XX957701
- NTA: 274461684
- CiNii: DA08125327
- Open Library: OL1515682A
- PLWABN: 9810576249505606
- NUKAT: n01033518
- J9U: 987007279288205171
- CANTIC: a10367755
- LNB: 000268446
- CONOR: 103062371
- KRNLK: KAC201400841