Gilgal (neficki wojskowy)
Gilgal (deseret 𐐘𐐆𐐢𐐘𐐊𐐢[1], 𐐘𐐆𐐢𐐘𐐈𐐢[1]) – w wierzeniach ruchu świętych w dniach ostatnich (mormonów) neficki wojskowy żyjący w IV wieku n.e.[2] Jeden z dowódców w bitwie na wzgórzu Kumorah z 385, poległ w niej wraz ze wszystkimi swymi podkomendnymi. Jest obiektem spekulacji mormońskich teologów, wykorzystywany bywa też przez apologetów tej tradycji religijnej. Imię Gilgal występuje wśród wyznających mormonizm Maorysów.
Wymowa imienia edytuj
Wymowa tego imienia wzbudzała pewne zainteresowanie mormońskich badaczy. Zostało ono zresztą ujęte w przewodniku po wymowie, dołączanym do każdego egzemplarza anglojęzycznej wersji Księgi Mormona od 1981[3]. Źródła wskazują niemniej na znaczną różnicę między wymową preferowaną i powszechną współcześnie a tą z wczesnego okresu kolonizacji terytorium[4][5]. Pierwotna wymowa, zwłaszcza ta stosowana przez Josepha Smitha, ma pewne znaczenie w badaniach nazw własnych występujących w Księdze Mormona, choć, na gruncie mormońskiej teologii, nie jest w nich czynnikiem decydującym. Do ustalenia wymowy używanej przez Smitha wykorzystuje się między innymi wydanie Księgi Mormona w alfabecie deseret z 1869[6].
W Księdze Mormona edytuj
Na kartach Księgi Mormona pojawia się wyłącznie[7][8] w wersie czternastym szóstego rozdziału Księgi Mormona[9]. Przez komentatorów uznawany za generała[7], w kontekście rozstrzygającej bitwy konfliktu neficko-lamanickiego, mianowicie bitwy na wzgórzu Kumorah (385)[2][10]. We wspomnianym starciu dowodził dziesięcioma tysiącami ludźmi[11], w której poległ wraz ze wszystkimi swymi podkomendnymi[2].
W mormońskiej teologii oraz w badaniach nad Księgą Mormona edytuj
Istnienie Gilgala nie znalazło potwierdzenia w źródłach zewnętrznych. Językoznawcy związani z Kościołem Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich rozważali etymologię imienia tego wojskowego, wywodząc ją z języka hebrajskiego, jednakże wskazując, iż semickie konotacje tejże nazwy pozostają niepewne. W ściśle teologicznym sensie analizowano jeredyckie pochodzenie tego imienia. Można zauważyć, że badania nad etymologią jeredyckich nazw własnych pozostają w sferze spekulacji. Osiąga się niemniej w tym zakresie pewne rezultaty, zwłaszcza przyjmując, iż niektóre zostały przetłumaczone na język używany przez Nefitów[1]. Komentatorzy podkreślali również niewątpliwy związek Gilgala z biblijnym miastem o tej samej nazwie[7], które nie powinno być jednak mylone z nefickim miastem czy też z doliną, która była miejscem szeregu starć w końcowym okresie jeredyckiej historii[2].
Imię tego nefickiego żołnierza pojawiało się w badaniach nieortodoksyjnych praktyk nazewniczych obecnych na kartach Księgi Mormona[12][13] i wykorzystywane w ten sposób było w dowodzeniu autentyczności mormońskiej świętej księgi[14]. Występuje także (w zapisie Kirikara) wśród wyznających mormonizm Maorysów[15].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Brigham Young University: GILGAL. [w:] Book of Mormon Onomasticon [on-line]. byu.edu. [dostęp 2021-05-24]. (ang.).
- ↑ a b c d George Reynolds: A Dictionary of the Book of Mormon, Comprising Its Biographical, Geographical and Other Proper Names. Salt Lake City: Joseph Hyrum Perry, 1891, s. 135.
- ↑ Woodger 2000 ↓, s. 57.
- ↑ Huchel 2000 ↓, s. 59.
- ↑ Spendlove 2015 ↓, s. 54.
- ↑ Huchel 2000 ↓, s. 58.
- ↑ a b c Paul Nolan Hyde: A Comprehensive Commentary of the Book of Mormon. Orem: Parrish Press, 2015, s. 50.
- ↑ Index to the Triple Combination: Gilgal. [w:] The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints [on-line]. churchofjesuschrist.org. [dostęp 2021-05-24]. (ang.).
- ↑ George Reynolds: A Complete Concordance to the Book of Mormon. Salt Lake City: Deseret Book, 1900, s. 252.
- ↑ Scott B.: People in the Book of Mormon, Ranked. [w:] By Common Consent [on-line]. bycommonconsent.com, 2016-05-31. [dostęp 2021-05-24]. (ang.).
- ↑ Gilgal, [w:] Dennis L. Largey (red.), The Book of Mormon Reference Companion [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2003, lokalizacja 3600, ISBN 978-1-60908-763-0.
- ↑ Black 2011 ↓, s. 123.
- ↑ Black 2011 ↓, s. 120.
- ↑ Black 2011 ↓, s. 128.
- ↑ Karaitiana N Taiuru: Baby names: Christian, Mormon and non religious Māori first names and their equivalent English name.. 2016, s. 15. ISBN 978-0-9582597-2-9.
Bibliografia edytuj
- Sharon Black, Brad Wilcox. 188 Unexplainable Names: Book of Mormon Names No Fiction Writer Would Choose. „Religious Educator Perspectives on the Restored Gospel”. 12 (2), s. 119–133, 2011. Brigham Young University. ISSN 1536-4720.
- Frederick M. Huchel. The Deseret Alphabet as an Aid in Pronouncing Book of Mormon Names. „Journal of Book of Mormon Studies”. 9 (1), s. 58–59, 79, 2000. Brigham Young University. ISSN 2168-3158.
- Loren Blake Spendlove. Say Now Shibboleth, or Maybe Cumorah. „Interpreter: A Journal of Mormon Scripture”. 15, s. 33-63, 2015. The Interpreter Foundation. ISSN 2372-126X.
- Mary Jane Woodger. How the Guide to English Pronunciation of Book of Mormon Names Came About. „Journal of Book of Mormon Studies”. 9 (1), s. 52–57, 79, 2000. Brigham Young University. ISSN 2168-3158.