Gjirokastёr

Historyczne centrum Beratu i Gjirokastry^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Albania
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	III, IV
Numer ref.	569
Region	Europa i Ameryka Północna
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	2005; na 29. sesji
Dokonane zmiany	2008
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Gjirokastёr
	; Widok na miasto
	Herb
Państwo	Albania
Obwód	Gjirokastёr
Okręg	Gjirokastёr
Wysokość	300 m n.p.m.
Populacja (2003); • liczba ludności	; 34 000
Nr kierunkowy	084
Kod pocztowy	6001-6003
Tablice rejestracyjne	GJ
	Położenie na mapie Albanii Gjirokastёr
	40°04′N 20°08′E/40,066667 20,133333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Gjirokastёr, Gjirokastra (gr. Αργυρόκαστρο, Arjirókastro, pol. rzadko: Dżirokastra^[1]) – miasto w południowej Albanii w okręgu Gjirokastёr. Miasto jest jednym z dwóch albańskich (oprócz Beratu) miast-muzeów. Zawdzięcza to między innymi kamiennym domkom starówki, które są pokryte szarymi łupkami. Liczne uliczki są bardzo strome, dlatego też Gjirokastёr zwana jest "Miastem Tysiąca Schodów". W 2005 roku miasto zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W 2008 roku wpis rozszerzono o miasto Berat.

Nazwa Gjirokastёr wywodzi się z języka greckiego. Za czasów panowania bizantyńskiego, w XIII w. miasto nosiło nazwę Argyropolis („Srebrne Miasto”) lub Argyrokastron („Srebrna Twierdza”). Sami Albańczycy uważają, iż właściwe wyjaśnienie nazwy wiązać należy ze starożytnym iliryjskim plemieniem Argyrów, które w starożytności zamieszkiwało te tereny.

Nad miastem góruje stara, średniowieczna twierdza, rozbudowana przez Turków osmańskich. Niegdyś w podziemiach twierdzy mieściło się więzienie dla więźniów politycznych.

Gjirokastёr jest rodzinnym miastem najbardziej znanego na świecie pisarza albańskiego – Ismaila Kadare. W mieście tym rozgrywa się akcja kilku jego powieści, w tym Kronika ne gurë (Kronika w kamieniu).

Urodził się tutaj również Enver Hoxha, przywódca komunistycznej Albanii w latach 1944-85.