Gladiator (film 2000)
Gladiator (ang. Gladiator) – film kostiumowy produkcji USA z 2000 roku w reżyserii Ridleya Scotta, którego akcja dzieje się w czasach starożytnego Rzymu. Obok postaci historycznych, jak cezar Marek Aureliusz czy jego syn Kommodus, występują też postacie fikcyjne jak Juba, czy też generał Maximus (ma on jednak kilka pierwowzorów historycznych).
![]() Logo filmu | |
Gatunek | |
---|---|
Data premiery |
5 maja 2000 |
Kraj produkcji | |
Język | |
Czas trwania |
155 min (wersja kinowa) |
Reżyseria | |
Scenariusz | |
Główne role |
Russell Crowe |
Muzyka | |
Zdjęcia | |
Scenografia |
Keith Pain, Jille Azis, Elli Griff, Sonja Klaus, Crispian Sallis, Arthur Max |
Produkcja | |
Dystrybucja | |
Budżet |
103 mln USD |
Nagrody | |
5 Oscarów za 2000 rok, BAFTA |
Inspiracją do filmu był między innymi obraz Jean-Léon Gérôme z 1872 pod tytułem Pollice verso. Gladiator zarobił ponad 457 milionów $ przy budżecie 103 milionów $[1].
Serwis Rotten Tomatoes przyznał mu wynik 77%[2].
ObsadaEdytuj
- Russell Crowe – Maximus Decimus Meridus
- Joaquin Phoenix – cesarz Kommodus
- Connie Nielsen – Lucylla
- Oliver Reed – Proximo
- Richard Harris – cesarz Marek Aureliusz
- Derek Jacobi – senator Grakchus
- Djimon Hounsou – Juba
- Ralf Möller – Hagen
FabułaEdytuj
Maximus jest rzymskim generałem za czasów Marka Aureliusza (ok. roku 180) i dowodzi wyprawą przeciw Germanom. Wyprawa kończy się sukcesem. Cesarz chce przywrócić ustrój republikański w imperium z pomocą Maximusa po swojej śmierci, ale zazdrosny syn Marka Aureliusza, Kommodus, zabija ojca, zanim ktokolwiek mógłby się dowiedzieć o testamencie cesarza. Kommodus ogłasza się nowym władcą i rozkazuje pretorianom zabić Maximusa i jego rodzinę.
Maximusowi cudem udaje się uciec, ale gdy dociera do rodzinnego majątku, okazuje się, że żołnierze spalili dom i zamordowali jego żonę i syna. Na pogorzelisku, rozpaczającego Maximusa chwytają łowcy niewolników i sprzedają go właścicielowi gladiatorów. Maximus zostaje zmuszony do walki na arenie na śmierć i życie.
Maximus, jako sprawny żołnierz, dobrze radzi sobie na arenie i wkrótce trafia do Rzymu. Proximo, jego właściciel, radzi mu walczyć widowiskowo, a zdobędzie sławę i popularność gawiedzi, a być może uda mu się spotkać samego cesarza. Maximus przyjmuje te rady, gdyż pragnie zemścić się na Kommodusie.
W Rzymie talenty wojskowe Maximusa dają o sobie znać. Widowiskowa rekonstrukcja bitwy pod Zamą kończy się nieoczekiwanie – słabsza drużyna Maximusa, udająca Kartagińczyków, pokonuje rydwany gladiatorów udających Rzymian. Maximus zdobywa wielką popularność za swoją waleczność i Kommodus, pragnący zyskać przychylność tłumu, spotyka się z nim i dowiaduje się, że nieznajomy gladiator jest jego śmiertelnym wrogiem.
Maximus, wzorem Hamleta, waha się, czy zabić Kommodusa (nawet w samobójczym ataku), czy też czekać na lepszą okazję. Wkrótce cesarz organizuje Maximusowi coraz trudniejsze walki licząc, że w którejś wreszcie polegnie, ale ten dobrze sobie radzi. Wreszcie Maximus zdobywa popularność większą od cesarza, ku rozgoryczeniu Kommodusa. Maximus, z pomocą kilku przyjaciół (w tym siostry Kommodusa – Lucylli), próbuje uciec z Rzymu, ale ucieczka nie dochodzi do skutku, gdyż spisek zostaje wykryty (Proximo i adiutant Maximusa zostają zabici). Kommodus postanawia pokonać niesportowo (poprzez ugodzenie sztyletem w plecy Maximusa przed rozpoczęciem walki) byłego generała na arenie, ale ta próba kończy się niepowodzeniem i obaj giną (Maximus zabija Kommodusa, lecz krótko po tym umiera w wyniku rany zadanej mu przed walką).
Tło historyczne głównej postaciEdytuj
Pierwowzorem postaci Maximusa był Marek Noniusz Makrinus, ulubiony generał Marka Aureliusza.
PostacieEdytuj
- Maximus Decimus Meridius (Russell Crowe) – postać fikcyjna, generał rzymskiego wojska, zdegradowany do pozycji niewolnika, a następnie – gladiatora. Chce się zemścić na Kommodusie za śmierć żony i syna, co mu się w końcu udaje.
- Kommodus (Joaquin Phoenix) – postać autentyczna, wydziedziczony syn cesarza, by przejąć tron zabił swego ojca, a następnie kazał zabić Maximusa.
- Lucilla (Connie Nielsen) – postać autentyczna, córka cesarza, siostra Kommodusa, miała syna Lucjusza, a jej mąż nie żył.
- Proximo (Oliver Reed) – postać fikcyjna, były gladiator, właściciel Maximusa i innych niewolników. Został zabity podczas próby ucieczki Maximusa z Rzymu.
- Marek Aureliusz (Richard Harris) – postać autentyczna, cesarz Rzymu. Na swojego zastępcę chciał wyznaczyć Maximusa, jego zazdrosny syn zabił go.
- Grakchus (Derek Jacobi) – postać fikcyjna, senator, sprzeciwiał się rządom Kommodusa.
- Gajusz (John Shrapnel) – postać fikcyjna, senator, często towarzyszył Grakchusowi i również sprzeciwiał się rządom Kommodusa.
- Falco (David Schofield) – postać fikcyjna, senator, popierał rządy Kommodusa.
- Juba (Djimon Hounsou) – postać fikcyjna, afrykański gladiator, towarzysz niedoli Maximusa. Miał żonę i kilka córek.
- Hagen (Ralf Möller) – postać fikcyjna, germański gladiator, towarzysz niedoli Maximusa. Został zabity podczas próby ucieczki Maximusa z Rzymu.
- Cicero (Tommy Flanagan) – postać fikcyjna, adiutant Maximusa. Cicero miał pomóc Maximusowi w ucieczce z Rzymu. Gdy Maximus spotkał się z nim na dziedzińcu szkoły gladiatorów, okazało się, że to pułapka. Gdy Maximus podszedł do Cicera, ten nagle uniósł się w powietrze. Okazało się, że rzymscy legioniści chcieli go powiesić. Gdy Maximus próbował ratować jeszcze żywego Cicera, legioniści zastrzelili Cicera z łuków, dobijając go.
- Lucjusz (Spencer Treat Clark) – postać autentyczna, choć pod zmienionym imieniem, wnuk cesarza, syn Lucilli, siostrzeniec Kommodusa, naznaczony przez niego na następcę. Maximus był jego idolem na arenie.
- Kasjusz (David Hemmings) – postać fikcyjna, wygłasza mowy przed walkami gladiatorów.
- Rodzina Maximusa – żona (Giannina Facio) i syn generała (Giorgio Cantarini) pojawiają się w dwóch ujęciach. Pierwsze: kiedy widzą nadjeżdżających jeźdźców Kommodusa, myśląc że to Maximus, wybiegają ku nim. Chwilę później oboje zostają zabici przez przybyłych żołnierzy (ich śmierć nie jest pokazana na ekranie). Drugie: po zabiciu Kommodusa, w przedśmiertnym majaczeniu, Maximus widzi swoją rodzinę w raju.
- Tigris z Galii (Sven-Ole Thorsen) – postać fikcyjna, sławny w Rzymie gladiator. Został opisany jako: „Jedyny niepokonany mistrz”. Walczył toporem oraz mieczem. W czasie jego walki z Maximusem, Maximus wytrąca mu z ręki topór. Najpierw Maximus uderza w maskę Tigrisa, a później wbija mu topór w stopę. Na znak Kommodusa, Maximus miał zabić Tigrisa, lecz nie zrobił tego, przez co Kommodus jeszcze bardziej znienawidził Maximusa.
Nagrody i nominacjeEdytuj
Film zdobył Oscary, nagrodę BAFTA i Złoty Glob za najlepszy film, był też nominowany do nagrody Oscara w następujących kategoriach:
- Najlepsza scenografia
- Najlepszy reżyser
- Najlepszy montaż
- Najlepsza oryginalna muzyka
- Najlepszy dźwięk
Film też zdobył następujące nagrody:
- 2001 – Branko Lustig, Douglas Wick, David Franzoni Oscar za najlepszy film
- 2001 – Branko Lustig, Douglas Wick, David Franzoni BAFTA, za najlepszy film
- 2001 – Lisa Gerrard, Hans Zimmer BAFTA za najlepszą muzykę
- 2001 – John Mathieson BAFTA, za najlepsze zdjęcia
- 2001 – Russell Crowe, Oscar najlepszy aktor
- 2001 – Oscar za efekty wizualne
- 2001 – Oscar za scenariusz
- 2001 – Oscar za kostiumy
Ścieżka dźwiękowaEdytuj
Zobacz teżEdytuj
- Gladiatorzy – film o podobnej tematyce, prawdopodobnie inspirowany Gladiatorem.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Paula Apanowicz , „Gladiator” – generał, który został niewolnikiem, Historia filmu, stare kino – OldCamera.pl, 27 września 2019 [dostęp 2020-09-25] (pol.).
- ↑ Gladiator (2000) – Rotten Tomatoes, www.rottentomatoes.com [dostęp 2020-12-27] (ang.).