Gmach Giełdy w Petersburgu

Gmach Giełdy w Petersburgu – budynek znajdujący się u zbiegu dwóch ramion Newy przy placu Giełdowym (ros. Биржевая Площадь, Birżewaja Płoszczad`) na cyplu Wyspy Wasylewskiej (Васильевский остров, Wasiljewskij ostrow). Od roku 1940 mieści zbiory Centralnego Muzeum Wojskowo-Morskiego. Jest przykładem monumentalnej budowli w stylu petersburskiego empire’u.

Gmach Giełdy

Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Petersburg
Miejscowość	Petersburg
Styl architektoniczny	empire
Rozpoczęcie budowy	1805
Ukończenie budowy	1816
Położenie na mapie Petersburga Gmach Giełdy
Położenie na mapie Rosji Gmach Giełdy
59°56′36″N 30°18′16″E

Historia

Decyzja o zabudowie terenu na cyplu Wyspy Wasylewskiej została zatwierdzona w roku 1767. W latach 1783-1789 według projektu Giacoma Quarenghiego na brzegu Wielkiej Newy wzniesiono budynek Akademii Nauk, a także część budynku magazynowego. W ten sposób zabudowano okolice przyszłego gmachu Giełdy.

W roku 1783 rozpoczęto budowę Giełdy według projektu tego samego autora. Już w roku 1787 wstrzymano prace, gdyż realizowany projekt nie spełniał oczekiwań władz. Wykonanie nowego projektu powierzono francuskiemu architektowi Jean-François Thomasowi de Thomonowi. Nowy budynek, spełniający wymagania rosnącej ekonomiki Rosji, wznoszono w latach 1805-1810, jednak ukończono go w roku 1816. Przed budynkiem ustawiono dwie kolumny rostralne z rzeźbami symbolizującymi rzeki Rosji: Wołgę, Dniepr, Newę i Wołchow.

Według historyków XIX wieku wystrój budynku powierzono przebywającemu we Włoszech rzeźbiarzowi Wasylowi Demut-Malinowskiemu. W latach 1826-1832 według projektu Iwana Łukina wzniesiono budynki północnego i południowego magazynu oraz komory celnej, kończąc zabudowę cypla Wyspy Wasylewskiej. W latach 1913-1914 w głównej sali wykonano żelbetowy strop według projektu architektów Mariana Peretiatkowicza i Fiodora Lidwala.

Opis

Gmach Giełdy otoczony jest kolumnadą w porządku doryckim z kolumnami o gładkich trzonach. We fryzie między tryglifami znajdują się puste metopy. Na osi budynku na kolumnadzie ustawiono grupę rzeźbiarską z dominującą postacią Neptuna z trójzębem. Nad kolumnadę wystaje ściana szczytowa z półkolistym oknem otoczonym promienistym obramowaniem. Architektura budynku wyróżnia się surowością, typową dla petersburskiego empire'u.

• 
  Fasada Giełdy
• 
  Rzeźba na fasadzie
• 
  Kolumna rostralna

Bibliografia

• В. И.Пилявский, А. А.Тиц. Ю.С.Ушаков: История русской архитектуры (Historia architektury rosyjskiej), Стройиздат, Moskwa 1984.
• Ростральные колонны – символ морских побед (Kolumny rostralne – symbol zwycięstw morskich), Miesięcznik "Наука и жизнь" nr 2/2000.