Brzostowica Mała (gmina)
Brzostowica Mała (1919 alt. Brzostowice Małe, 1933 Mała Brzostowica) – dawna gmina wiejska istniejąca do 1939 roku w województwie białostockim w Polsce (obecnie na Białorusi). Siedzibą gminy była Brzostowica Mała[2].
| gmina wiejska | |||
| 1921–1939[1] | |||
.jpg)
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo |
(1919-20: okręg wileński) | ||
| Powiat | |||
| Siedziba | |||
| Populacja (1921) • liczba ludności |
| ||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||
| |||
Położenie na mapie Polski w 1939  | |||
| 53°17′24,0000″N 23°56′24,0000″E/53,290000 23,940000 | |||
Historia edytuj
W okresie międzywojennym gmina Brzostowica Mała należała do powiatu grodzieńskiego w województwie białostockim II RP[2]. 16 października 1933 gminę Mała Brzostowica podzielono na 26 gromad: Bohdziuki, Brzostowica Mała, Chilaki, Daniłki, Dołbianki, Dzieniewicze, Ejsymonty Małe, Golnie, Kamionka, Koleśniki, Kończany, Kowale (wieś), Kowale (kolonia), Kurkieże, Milatycze, Olekszyce, Piotrowce, Podbogoniki, Półjanowicze, Pychowczyce, Sinki, Spudwiły, Szum, Wierzchowlany, Żukiewicze Duże i Żukiewicze Małe[3].
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 r. gmina znalazła się pod okupacją sowiecką. W pierwszych dniach po wkroczeniu wojsk sowieckich na terytorium Polski, na terenie gminy miało miejsce szczególne nasilenie mordów i grabieży. Ich ofiarami padali zamożniejsi mieszkańcy, urzędnicy, policjanci i żołnierze Wojska Polskiego (zazwyczaj Polacy), sprawcami natomiast były zbrojne grupy skomunizowanych chłopów i kryminalistów, działające z inspiracji ZSRR (zazwyczaj Białorusini i Żydzi)[4].
2 listopada włączona do Białoruskiej SRR. 4 grudnia 1939 r. włączona do nowo utworzonego obwodu białostockiego. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. 22 lipca 1941 r. włączony w skład okręgu białostockiego III Rzeszy. W 1944 roku ponownie zajęty przez wojska sowieckie i włączony do obwodu grodzieńskiego Białoruskiej SRR.
Demografia edytuj
Według tezy Alfonsa Krysińskiego i Wiktora Ormickiego, terytorium gminy wchodziło w skład tzw. zwartego obszaru białorusko-polskiego, to znaczy prawosławna ludność białoruska zamieszkiwała jedynie tereny wiejskie, zaś w większych miejscowościach dominowali Polacy[5].
Według spisu powszechnego z 1921 roku, gminę zamieszkiwało 4021 osób, w tym 2406 (60%) Polaków, 1582 (39%) Białorusinów, 19 Żydów, 12 Rosjan i 2 Rusinów[6].
Przypisy edytuj
- ↑ Od 1921 jednostka administracyjna utworzonego w 1919 polskiego woj. białostockiego; w czasie II wojny światowej poza administracją polską; po II wojnie światowej poza granicami Polski.
- ↑ a b Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ Białostocki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 11, poz. 51
- ↑ Marek Wierzbicki: Mordy i grabieże po 17 września 1939 roku. W: Marek Wierzbicki: Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II RP pod okupacją sowiecką 1939–1941. Wyd. 2. Warszawa: Stowarzyszenie Kulturalne Fronda, 2007, s. 99, seria: Biblioteka historyczna Frondy. ISBN 978-83-88747-76-2.
- ↑ Marek Wierzbicki: Stosunki polsko-białoruskie przed wrześniem 1939. W: Marek Wierzbicki: Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II RP pod okupacją sowiecką 1939–1941. Wyd. 2. Warszawa: Stowarzyszenie Kulturalne Fronda, 2007, s. 25–43, seria: Biblioteka historyczna Frondy. ISBN 978-83-88747-76-2.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 5: Województwo białostockie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924, s. 31. [dostęp 2011-04-04].