Wikipedia

Czarna Wieś (gmina w powiecie białostockim)

(Przekierowano z Gmina Czarna Wieś (powiat białostocki))

Czarna Wieś (od 1973 Czarna Białostocka) – dawna gmina wiejska istniejąca od 1919 do 1954 roku[2] w powiecie białostockim woj. białostockiego. Siedzibą gminy była Czarna Wieś Kościelna[3].

Czarna Wieś
gmina wiejska
1919–1954[1]
Państwo

 Polska

Województwo

1919–39: białostockie
1945–54: białostockie

Powiat

białostocki

Siedziba

Czarna Wieś Kościelna

Populacja (1946)
• liczba ludności


5 751

Szczegółowy podział administracyjny (1954)
Liczba gromad

18

brak współrzędnych

W okresie międzywojennym gmina Czarna Wieś należała do powiatu białostockiego w woj. białostockim[3]. Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku w skład gminy Czarna Wieś wchodziły wsie: Czarna Wieś, Karczmisko, Klimki, Kosmaty Borek, Oleszkowo, Ruda Rzeczka, Studzianki, Wólka Poduchowna, Wólka Ratowiecka, Złota Wieś, Złotorja. Kolonie: Brzozowy Mostek, Burczak, Chmielnik, Dworzysk, Horodnianka, Jałówka, Krzyżyk, Majdan, Małogruszka, Ogóły, Ożynnik, Podkarczmisko, Podratowiec, Ponura, Ratowiec, Rudnia, Sadowy Stok, Zapieczki, Zaścianek oraz leśniczówki: Chmielnik, Czarna Wieś[4]. Gminę zamieszkiwało wówczas 2691 osób, wśród których 1872 było wyznania rzymskokatolickiego, 799 prawosławnego, a 20 mojżeszowego. Jednocześnie 2682 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 7 białoruską, a 2 rosyjską. We wsi było 474 budynków mieszkalnych[4]. 1 kwietnia 1927 roku do gminy Czarna Wieś przyłączono zniesioną gminę Czarna Wieś z powiatu sokólskiego, obejmującą osadę przystacyjną Czarna Wieś, wieś Buksztel, nadleśnictwo Buksztel, wieś i nadleśnictwo Wodokaczka, wieś Zapiecki, kolonię i leśniczówkę Rogoziński Most, kolonię Machnacz, kolonię Polanki, kolonię Jackie Tartaki i leśniczówkę Greńskie[5].

W 1933 r. rozporządzeniem wojewody białostockiego z 14 października podzielono gminy wiejskie na gromady, Od tej pory gmina Czarna Wieś była podzielona na 21 gromad. Były to następujące gromady: 1. Buksztel, 2. Czarna-Wieś stacja, 3. Czarna Wieś Kościelna, 4. Horodnianka kolonia, 5. Karczmisko, 6. Klimki, 7. Machnacz, 8. Oleszkowo, 9. Studzianki, 10. Wólka Ratowiecka, 11. Ogóły, 12. Rudnia, 13. Złota-Wieś, 14. Kosmaty-Borek, 15. Perekał-Zawały, 16. Rogoziński Most, 17. Chmielnik, 18. Wólka Poduchowna, 19. Ruda Rzeczka, 20. Złotorja, 21. Jałówka[6][7]. Przedstawiony wyżej podział na gromady przetrwał do wojny[7].

Po II wojnie światowej w 1944 r. przywrócono dawne województwa, powiaty, gminy i gromady. Także gmina Czarna Wieś została odtworzona w przedwojennym kształciez niewielkimi zmianami administracyjnymi. W gminie utworzono wówczas gromadę Polanka z Rogodzińskim Mostem, włączono: Horodnianka do Złota-Wieś, Pierekał Zawały do Partia, Rogoziński Most do Polanka, Rudnia do Czama-Wieś Kościelna, Złotoria do Ruda-Rzeczka[7]. W 1951 r. usankcjonowano te zmiany oraz wprowadzono nowe. W gminie zniesiono gromady: Złotoria włączając miejscowości Brzozowy Mostek, Krzyżyki i Złotoria do gromady Ruda Rzeczka; Horodnianka kolonia włączając Horodnianka kol., Małogruszka i Budka kolejowa nr 189 do gromady Złota Wieś oraz Dzienisówka gaj. do gromady Ruda Rzeczka; Rudnia włączając tę wieś do gromady Czama-Wieś Kościelna; dotychczasową nazwę Rogodziński Most zmieniono na Polanki[7]. 1 lipca 1952 r. w gminie Czarna Wieś nazwę gromady Czarna Wieś Stacja zmieniono na Czarna Wieś; z gromady Jałówka przeniesiono Ponura kol. do gromady Złota Wieś; zniesiono gromadę Pierekał Zawały włączając tę miejscowość do gromady Czarna Wieś[7]. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się 18 gromad: Buksztel, Chmielnik, Czarna Wieś, Czarna Wieś Kościelna, Jałówka, Karczmisko, Klimki, Kosmaty Borek, Machnacz, Ogóły, Oleszkowo, Perekał-Zawady, Polanki, Ruda Rzecka, Studzianki, Wólka Poduchowna, Wólka Ratowiecka, Złota Wieś[8].

1 kwietnia 1954 roku do gmina Czarna Wieś przyłączono części obszaru gmin Sokółka (obszar lasów państwowych Nadleśnictwa Czarna Wieś o powierzchni 1.739,62 ha) i Korycin (obszar lasów państwowych Nadleśnictwa Czarna Wieś o powierzchni 1.414,46 ha) w powiecie sokólskim oraz Kalinówka (miejscowość Lacka Buda Kolonia z gromady Brzozówka) w powiecie białostockim[9].

Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[10].

Uwaga! Nie należy gminy mylić z gminą Czarna Wieś w powiecie sokólskim, którą w 1927 roku przyłączono do gminy Czarna Wieś (powiat białostocki). Tak więc w latach 1919–1927 istniały równocześnie 2 sąsiednie gminy o tej samej nazwie w dwóch powiatach. 1 stycznia 1973 roku powstała gmina Czarna Białostocka, której obszar odpowiada obszarowi gminy Czarna Wieś z lat 1927–1954 (a więc od połączenia jednostek).

Przypisy edytuj

  1. ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. białostockiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
  2. ↑ Do 28 września 1954 roku
  3. ↑ a b Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
  4. ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 11.
  5. ↑ Dz.U. z 1927 r. nr 35, poz. 310
  6. ↑ Białostocki Dziennik Wojewódzki 1933 nr 11 poz. 49; 1935 nr 20 poz. 83
  7. ↑ a b c d e Witold Jemielity, Podziały administracyjne powiatów białostockich i monieckiego w latach 1919-1990, "Studia Teologiczne Białostocko-Drohiczyńsko-Łomżyńskie" t. 11, 1993, s. 312, 315
  8. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  9. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 6, poz. 15
  10. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czarna_Wieś_(gmina_w_powiecie_białostockim)&oldid=73475271”