Rajgród (gmina w guberni łomżyńskiej)

Rajgród (do 1870 i od 1924 miasto Rajgród) – gmina wiejska istniejąca w latach 1870–1875 w guberni łomżyńskiej, a w latach 1919-1923 gmina o nieuregulowanym statusie istniejąca w woj. białostockim. Siedzibą władz gminy była osada miejska Rajgród.

Rajgród
gmina o nieuregulowanym statusie
1870–1874 (1919–1923)
Państwo

 Polska

Województwo

gubernia łomżyńska

Powiat

szczuczyński

Data powstania

13 październiak 1870

Data likwidacji

1874

Siedziba

Rajgród

Populacja (1921)
• liczba ludności


2163

brak współrzędnych

Gmina została utworzona za Królestwa Polskiego, 13 października 1870[1] w powiecie szczuczyńskim w guberni łomżyńskiej, z obszaru pozbawionego praw miejskich Rajgrodu[2]. W przeciwieństwie do większości innych miast, którym odebrano prawa miejskie za udział w powstaniu styczniowym, Rajgród nie został włączony do jednej z sąsiednich gmin wiejskich, lecz zachował charakter miejski, stanowiąc odrębną gminę wiejską w granicach dawnego miasta. Status ten Rajgród utracił w 1874 roku, kiedy to gminę zniesiono, włączając ją do gminy Przestrzele (w 1877 przemianowanej na Bełda)[3].

Po przejściu pod zwierzchnictwo polskie, Rajgród stał się jednostką o nieuregulowanym statusie[4] – gmina posiadała samorząd miejski nadany przez okupanta, lecz nie została zaliczona do miast w 1919 (była określana jako „miejscowość”)[5][6].

Jako gmina nie-miejska jednostka formalnie przestała funkcjonować 1 stycznia 1924 roku w związku z zaliczeniem Rajgrodu do miast (gmin miejskich)[7].

Przypisy edytuj

  1. 1 października 1870 według kalendarza juliańskiego
  2. Postanowienie z 28 sierpnia (9 września) 1870, ogłoszone 1 (13) października 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 243, str. 367)
  3. Skorowidz Królestwa Polskiego czyli Spis alfabetyczny miast, wsi, folwarków, kolonii i wszystkich nomenklatur w guberniach Królestwa Polskiego
  4. W Polsce istniało po 1919 roku więcej takich jednostek. Część z nich w kolejnych latach podniesiono do rzędu miast (gmin miejskich): Biała Rawska (do 1925), Chodecz (do 1921), Głowno (do 1925), Golina (do 1921), Kłodawa (do 1925), Nowogród (do 1927), Proszowice (do 1923), Rajgród (do 1923), Rychwał (do 1921), Sejny (do 1923), Stryków (do 1923), Suraż (do 1923) i Ślesin (do 1921); natomiast część została włączona do gmin wiejskich: Burzenin, Jedwabne, Osięciny, Piotrków, Skulsk, Śniadowo (do 1923); lub utworzono z nich odrębne gminy wiejskie: Stopnica i Wizna (do 1923)
  5. Według publikacji: Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom V – Województwo Białostockie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924
  6. Dz.U. z 1919 r. nr 13, poz. 140
  7. Dz.U. z 1923 r. nr 111, poz. 888