Rzerzuśnia (gmina)
Rzerzuśnia (alt. Rzeżuśnia[2]; od 1973 Gołcza) – dawna gmina wiejska istniejąca do 1954 roku w woj. kieleckim i woj. krakowskim. Nazwa gminy pochodzi od wsi Rzerzuśnia (obecna pisownia to Rzeżuśnia), lecz siedzibą władz gminy była Gołcza[2][3].
| gmina wiejska | |||
| 1867–1954[1] | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo |
1919–39: kieleckie (II RP) | ||
| Powiat | |||
| Data powstania |
1 stycznia 1867 | ||
| Data likwidacji |
29 września 1954 | ||
| Siedziba | |||
| Szczegółowy podział administracyjny (1952) | |||
| |||
Za Królestwa Polskiego gmina Rzerzuśnia należała do powiatu miechowskiego w guberni kieleckiej (utworzonej w 1867)[4][5]. W połowie 1870 roku do gminy Rzerzuśnia włączono obszary zniesionych gmin Lgota Wielka i Wysocice[6][7][8].
W okresie międzywojennym gmina Rzerzuśnia należała do powiatu miechowskiego w woj. kieleckim. 1 kwietnia 1929 roku część obszaru gminy Rzerzuśnia przyłączono do gminy Jaksice[9]. 1 kwietnia 1930 roku część obszaru gminy Rzerzuśnia weszła w skład nowej gminy Chodów[10] a 1 października tegoż roku w skład nowej gminy Szreniawa[11]. 1 marca 1939 z gminy Rzerzuśnia wyłączono gromadę Brzozówka, włączając ją do gminy Szreniawa[12].
Po wojnie gmina przez bardzo krótki czas zachowała przynależność administracyjną, lecz już 1 kwietnia 1945 roku została wraz z całym powiatem miechowskim przyłączona do woj. krakowskiego[13]. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 15 gromad: Buk, Chobędza, Cieplice, Czaple Małe, Czaple Wielkie, Gołcza, Kamienica, Krępa, Rzerzuśnia, Ulina Mała, Ulina Wielka, Wielkanoc, Wysocice, Zawadka i Żarnowica[14].
Jednostka została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[15]. Po reaktywowaniu gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku gminy Rzerzuśnia nie przywrócono[16], utworzono natomiast jej terytorialny odpowiednik, gminę Gołcza w tymże powiecie.
Przypisy edytuj
- ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. kieleckiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
- ↑ a b Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)
- ↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359)
- ↑ Krótka statystyka gubernij Królestwa Polskiego obejmująca rozległość i ludność tychże gubernij oraz wykaz miast, osad i gmin (Przedruk uzupełniony ze Skorowidza do Dziennika Praw, wydanego w połowie 1870 r.). Warszawa 1870
- ↑ Skorowidz Królestwa Polskiego czyli Spis alfabetyczny miast, wsi, folwarków, kolonii i wszystkich nomenklatur w guberniach Królestwa Polskiego, z wykazaniem: gubernii, powiatu, gminy, parafii, sądu pokoju lub gminnego, oraz najbliższej stacyi pocztowej, wraz z oddzielnym spisem gmin podług najświeższej ich liczby i nazwy ułożony, wykazujący: odległość każdej danej gminy od miasta powiatowego i sądu swojego gminnego; czy i jakie znajdują się w gminie zakłady fabryczne lub przemysłowe, szkoły itp. oraz ludność każdej gminy, obejmujący także podział sądownictwa krajowego świeżo urządzonego. T. 2
- ↑ Powiat miechowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 325.
- ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 19, poz. 175
- ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 23, poz. 216
- ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 62, poz. 494
- ↑ Dz.U. z 1939 r. nr 15, poz. 90
- ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 8, poz. 38
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312