Zakanale (gmina)

(Przekierowano z Gmina Zakanale)

Zakanale (od 1973 Konstantynów) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 18091954[2] na Lubelszczyźnie. Siedzibą gminy było początkowo Zakanale, a następnie Konstantynów[3][4][5].

Zakanale
gmina wiejska
1919–1954[1]
Państwo

 Polska

Województwo

1919–39: lubelskie (II RP)
1945–54: lubelskie

Powiat

1919–32: konstantynowski
1932–39: bialski
1945–54: bialski

Siedziba

Zakanale
Konstantynów

Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad

18

brak współrzędnych

Gmina Zakanale powstała w 1809 roku w Księstwie Warszawskim[6]. Po podziale Królestwa Polskiego na powiaty i gminy z początkiem 1867 roku gmina Zakanale weszła w skład powiatu konstantynowskiego w guberni siedleckiej (w latach 19121915 jako część guberni chełmskiej)[7]. 13 stycznia 1870[8] do gminy przyłączono pozbawiony praw miejskich Konstantynów[9]. Gmina składała się z 16 wsi: Antolin, Dubicze, Gnojno, Kazimierzów, Komarno, Koszelówka, Konstantynów, Polinów, Solinki, Wólka Polinowska, Wólka Nosowska, Witoldów, Wichowicze, Wandopol, Zakalinki i Zakanale[3].

W okresie międzywojennym gmina weszła w skład woj. lubelskiego, a po likwidacji powiatu konstantynowskiego z dniem 1 kwietnia 1932 roku została włączona do powiatu bialskiego[10]. Podczas okupacji gmina należała do dystryktu lubelskiego (w Generalnym Gubernatorstwie). W 1952 roku siedzibę gminy przeniesiono z Zakanala do Konstantynowa[3]. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina Zakanale składała się z 18 gromad[11].

Jednostka została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[12]. Z obszaru gminy utworzono Gromadzkie Rady Narodowe w Bublu Starym, Klonowicy, Komarnie, Konstantynowie, Pawłowie Nowym i Wólce Nosowskiej[13]. Po reaktywowaniu gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku gminy Zakanale nie przywrócono, utworzono jednak jej odpowiednik, gminę Konstantynów[14].

Przypisy edytuj

  1. Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. lubelskiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
  2. do 28 września 1954 roku
  3. a b c Akta gminy Zakanale – Archiwum Państwowe w Lublinie Oddział w Radzyniu Podlaskim. [dostęp 2008-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  4. Konstantynów był siedzibą gminy już w 1933 roku według publikacji Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
  5. Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
  6. Dz.P. Księstwa Warszawskiego tom I, s. 227–236
  7. Dz.P. Królestwa Polskiego tom 66, s. 279n.
  8. 1 stycznia 1870 wg kalendarza juliańskiego
  9. Postanowienie z 12 (24) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 461)
  10. Dz.U. z 1932 r. nr 6, poz. 33
  11. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  12. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  13. Dz.Urz. WRN w Lublinie Nr 15, poz. 64
  14. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312