Gniezno (stacja kolejowa)

Gniezno
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Miejscowość	Gniezno
Lokalizacja	Stare Miasto
Data otwarcia	Budynek pierwotny: 1870-1875; Stary budynek: 1968; Nowy budynek: 2014
Poprzednie nazwy	Gnesen
	Dane techniczne
Liczba peronów	4
Liczba krawędzi; peronowych	6
Kasy
	Linie kolejowe
	281 Oleśnica – Chojnice; 353 Poznań Wschód – Žielieznodorožnyj; Gniezno – Anastazewo (linia wąskotorowa);
	Położenie na mapie Gniezna Gniezno
	Położenie na mapie Polski Gniezno
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Gniezno
	Położenie na mapie powiatu gnieźnieńskiego Gniezno
	52°31′46″N 17°36′16″E/52,529444 17,604444
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Portal Transport szynowy

Gniezno – stacja kolejowa w Gnieźnie w województwie wielkopolskim, w Polsce na 50. km linii kolejowej liczącej 186,5 km z Poznania do Bydgoszczy przez Toruń. Jedna z największych i najbardziej rozbudowanych stacji w województwie wraz z kompleksem parowozowni. Jedna z czterech stacji kolejowych w mieście Gniezno: Gniezno, Gniezno Winiary oraz Gniezno Wąskotorowe i jedyna czynna dla ruchu pasażerskiego.

PasażerowieEdytuj

W roku 2017 wymiana pasażerska wyniosła 1,93 mln osób (5,3 tys. dziennie), co dało jej 45. miejsce w Polsce^[1].

W roku 2018 stacja obsługiwała 6,1 tys. pasażerów na dobę, co dawało jej 50. miejsce w kraju^[2] Wg danych Urzędu Transportu Kolejowego, łączna liczba pasażerów obsłużonych w 2018 wynosiła ponad 2,2 mln osób^[3].

W roku 2019 wymiana pasażerska wyniosła 2,41 mln osób (6,6 tys. dziennie), co dało jej 39. miejsce w Polsce^[1].

W roku 2020 wymiana pasażerska wyniosła 1,35 mln osób (3,7 tys. dziennie), co dało jej 48. miejsce w Polsce^[1].

W roku 2021 wymiana pasażerska wyniosła 1,53 mln osób (4,2 tys. dziennie), co dało jej 52. miejsce w Polsce^[1].

Historia^[4]Edytuj

Budynek pierwszego dworca kolejowego. Fotografia z 1896 roku wykonana ze strony parowozowni

Wnętrze odremontowanego dworca

Historia stacji kolejowej w Gnieźnie rozpoczyna się 30 listopada 1867 roku, kiedy podpisano umowę na budowę kolei z Poznania przez Gniezno i Inowrocław do Torunia z odgałęźnieniem do Bydgoszczy. Pierwsze prace ziemne wykonano we wrześniu 1868 roku w rejonie obecnej stacji kolejowej w Trzemesznie. Stacja kolejowa w Gnieźnie, będąca czwartą w drodze z Poznania, od samego początku traktowana była jako jedna z najważniejszych na linii - obok stacji w Poznaniu, Pobiedziskach, Inowrocławiu, a następnie w Bydgoszczy tylko tu zlokalizowano magazyn towarowy, lokomotywownię i stację wodną.

Po czteroletniej budowie, dnia 26 maja 1872 roku dokonano uroczystego otwarcia stacji, a nową linią przejechał pierwszy pociąg. Regularny ruch osobowy zainaugurowano jednak dopiero 1 lipca 1873 roku. Budowę drugiej linii kolejowej mającej połączyć Gniezno z Oleśnicą zatwierdzono 17 czerwca 1872 roku, a otwarto uroczyście 30 czerwca 1875 roku.

Stacja kolejowa Gniezno zlokalizowana została na 50. kilometrze linii z Poznania do Torunia, po południowej stronie miasta, na jego ówczesnych przedmieściach. Najważniejszym budynkiem całej stacji stał się potężny gmach dworca kolejowego, oprócz którego wzniesiono także magazyn towarowy, parowozownię (wielokrotnie przebudowywaną, w wyniku czego powstała największa w Europie 24-stanowiskowa hala wachlarzowa), stację wodną oraz budynek mieszkalny dla urzędników (Parowozownia Gniezno).

W latach 1908–1911 rozbudowano zaplecze techniczno-eksploatacyjno-ruchowe stacji. Dzięki doprowadzeniu elektryczności zainstalowano na stacji dźwig węglowy, a ponadto zbudowano perony wraz z tunelem.

Wraz z wybuchem II wojny światowej nad Gnieznem dokonywały się naloty. Już 4 września zniszczono koszary wojskowe, a w następnych dniach linie kolejowe. 6 września w wyniku bombardowania zniszczona została stacja, parowozownia oraz kilka parowozów. Jeszcze w okresie wojny dokonano ich odbudowy - w 1940 roku w wyniku obrad specjalnej komisji zatwierdzono plan „Otto”, który miał na celu odbudowę oraz przebudowę linii kolejowych, modernizację i rozbudowę stacji kolejowych oraz - w przypadku Gniezna - modernizację i rozbudowę parowozowni. Dzięki programowi „Otto” oprócz rozbudowy i modernizacji linii kolejowych oraz parowozowni dokonano budowy kładek drogowych, instalacji telekomunikacyjnych, przebudowy i elektryfikacji domów kolejowych, noclegowni, wagonowni.

Ponadto, w ramach programu „Otto”, w celu odciążenia stacji w Poznaniu postanowiono rozbudować dworzec towarowy w Gnieźnie.

W latach 1967–1968 wybudowano nowy dworzec kolejowy wraz z peronami. W latach 2012–2014 całkowitej przebudowie poddano budynek dworca i przyległe do niego tereny (zainstalowano monitoring i klimatyzację, zmodernizowano m.in. wiaty peronowe, a w miejsce toalet wybudowano parking), przystosowując je do potrzeb niepełnosprawnych, a w 2021 zmodernizowano plac przed dworcem, gdzie w ramach Zintegrowanego Centrum Przesiadkowego wzniesiono sześć wiat autobusowych^[5].

Dworzec znajduje się w centrum miasta Gniezna, w dzielnicy Stare Miasto. Dojechać do dworca można autobusami linii: 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 17, C MPK Gniezno. Z dworca tymi liniami dojedziemy na Winiary, Wierzbiczany, Grunwald, do centrum, na Pustachowę, ul. Poznańską czy Witkowską i Wrzesińską, a nawet do miejscowości: Cielimowo (C), Piekary, Żerniki, Obora (12), Pyszczyn (11), Pyszczynek (10).

Zobacz teżEdytuj

PrzypisyEdytuj

↑ ^a ^b ^c ^d Urząd TransportuU.T. Kolejowego Urząd TransportuU.T., Przewozy pasażerskie, Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).
↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r.. 2020-01-27. [dostęp 2020-01-30].
↑ Urząd TransportuU.T. Kolejowego Urząd TransportuU.T., Największe dworce kolejowe w Polsce, Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-08-27] (pol.).
↑ Miron Urbaniak, Zabytkowa stacja kolejowa Gniezno, wyd. 2010
↑ MARK, Fundusze europejskie dla Wielkopolski na skróty, w: Monitor Wielkopolski, 9/2021, s. 15, ISSN 1642-0918

BibliografiaEdytuj

Mirona Urbaniak Zabytkowa stacja kolejowa Gniezno
Tomasz Tomkowiak Tajemnice Gniezna.

Linki zewnętrzneEdytuj

Gniezno w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – www.atlaskolejowy.net
Gniezno w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl

Gniezno
Linia 281 Oleśnica – Chojnice (160,056 km)
Gębarzewo odległość: 6,661 km		Gniezno Winiary odległość: 4,87 km
Linia 353 Poznań Wschód – Žielieznodorožnyj (44,699 km)
Pierzyska odległość: 8,723 km		Jankowo Dolne odległość: 7,982 km
Linia Gniezno – Anastazewo (– km)
		Gniezno Wąskotorowe odległość: – km

[utk2-1] Urząd TransportuU.T. Kolejowego Urząd TransportuU.T., Przewozy pasażerskie, Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).

[utk1-2] Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r.. 2020-01-27. [dostęp 2020-01-30].

[3] Urząd TransportuU.T. Kolejowego Urząd TransportuU.T., Największe dworce kolejowe w Polsce, Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-08-27] (pol.).

[4] Miron Urbaniak, Zabytkowa stacja kolejowa Gniezno, wyd. 2010

[5] MARK, Fundusze europejskie dla Wielkopolski na skróty, w: Monitor Wielkopolski, 9/2021, s. 15, ISSN 1642-0918

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]