Gnoma

Gnoma, gnom (z gr. gnōmē – rozum, mniemanie) w retoryce lub w literaturze – zwięzłe zdanie wyrażające głębszą myśl, zwykle o charakterze moralnym. Pierwotną formą gnomy były przysłowia. Zaabsorbowana przez retorykę i literaturę zyskała bardziej wyrafinowaną formę. W literaturze często ma postać rymowanego dystychu.

Gnoma była najbardziej pierwotną odmianą liryczną w poezji greckiej. Uprawiana była we wszystkich epokach literackich, również przez autorów polskich, np.:

Nauką i pieniędzmi drudzy cię zbogacą;

Mądrość musisz sam z siebie własną dobyć pracą.

(Adam Mickiewicz „Mądrość”)

Zobacz też

• epigramat
• aforyzm

Bibliografia

• Władysław Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Nowe wydanie, Muza SA, wyd. XXV, Warszawa 2000, ISBN 83-7200-861-2.
• Stanisław Sierotwiński, Słownik terminów literackich, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1970, wyd. III, bez ISBN.