Gorzyca (województwo lubuskie)
Gorzyca (niem. Ober Görzig) – wieś w Polsce, położona w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, w gminie Międzyrzecz[4][5].
| wieś | |
 Pałac w Gorzycy, 2013 r. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
286[2] |
| Strefa numeracyjna |
95 |
| Kod pocztowy |
66-300[3] |
| Tablice rejestracyjne |
FMI |
| SIMC |
0183963 |
Położenie na mapie gminy Międzyrzecz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu międzyrzeckiego  | |
 52°27′48″N 15°29′31″E/52,463333 15,491944[1]
| |
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0183970 | Zamostowo | przysiółek |
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.
Historia edytuj
Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIII wieku. Wymieniona w dokumencie z 1259 pod łacińską nazwą „Goriere”, 1259 „Gorcere”, 1303 „Gorithsic”, 1312 „Goriz, Ghoriz”, 1390 „Gorzyc”, 1403 „Gorzicze”, 1418 „Gorzicza, Gorzice, Gorziczsko”, 1462 „Maior Gorzicza”, 1580 „Gorzica”, 1944 „Ober Görzig”[6].
W 1239 odnotowani zostali właściciele wsi Beniamin i Bogumił z Gorzycy przy okazji rozgraniczania Gorzycy z Popowem jakie miało miejsce za czasów panowania księcia wielkopolskiego Władysława Odonica. Wieś w 1303 wymieniona jako siedziba własnej parafii należąca do dekanatu Międzyrzecz. Miejscowość była wsią szlachecką i w 1449 leżała w powiecie poznańskim Korony Królestwa Polskiego[6].
Miejscowość wspominały liczne historyczne dokumenty prawne, własnościowe i podatkowe. Według dokumentu wystawionego przez Domarata z Pierzchna starostę geneneralnego Wielkopolski datowanego na lata 1377-1383 wieś, lub jej część, sprzedana została Nitartowi, którego później odnotowują liczne dokumenty sądowe z procesów o majętności z lokalną szlachtą. Procesy te później toczą także jego potomkowie. W 1430 Stanisław Nitart z Gorzycy toczy proces z młynarzem opatrznym Wojciechem z Głupoń. W latach 1417-18 odnotowany został także Bogusław dziedzic z Gorzycy, w 1418 Lubiekowski, w 1424 Adam Oganka z Gorzycy. W latach 1468-1517 właścicielem wsi był Maciej Gorzycki z Gorzycy, syn Sędziwoja Waty z Gorzycy. W 1540 Jan Wata Gorzycki sprzedał mansjonariuszom kolegiaty w Sierakowie 6 grzywien czynszu rocznego za 100 grzywien na połowie należącej do niego części Gorzycy. W 1508 miał miejsce pobór podatków z 8 łanów, z dwóch karczm po 6 groszy. W 1563 odbył się pobór z 4 łanów, karczmy dorocznej, od kowala oraz 6 komorników. W 1564 w Gorzycy było 8 łanów. W latach 1564-65 Gorzyca była wsią ziemiańska należącą do szlachty. Właściciele majętności w miejscowości płacili poradlne do zamku międzyrzeckiego. W 1580 płatnikami poboru byli Sebastian i Piotr Gorzyccy, którzy zapłacili z 5 łanów oraz od 18 zagrodników, 53 komorników, 3 kolonistów z czego każdy od 2 pługów, a także od pasterza wypasającego 50 owiec[6].
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Gorzyca nowa należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Międzyrzecz w rejencji poznańskiej[7]. Gorzyca nowa należała do okręgu rokitnickiego tego powiatu i stanowiła odrębny majątek, którego właścicielem był wówczas Żychliński[7]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 212 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 22 dymy (domostwa)[7]. Do majątku należał także folwark Brzozowy (1 dom, 8 osób)[7].
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są: kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki pod wezwaniem Najśw. Serca Pana Jezusa, szachulcowy, z 1736 roku oraz zespół pałacowy (pałac, spichlerz, dwie stajnie, gołębnik)[8].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 35196
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 322 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b c Chmielewski 1987 ↓.
- ↑ a b c d Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère) Jana Nepomucena Bobrowicza, 1846, s. 259.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 23. [dostęp 2013-01-27].
Bibliografia edytuj
- Stefan Chmielewski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. I, (A – H), zeszyt 3, hasło „Gorzyca”. Wrocław: Ossolineum, 1987, s. 551-554.