Wikipedia

Gospodarka społeczna

system przedsiębiorstw, organizacji i uregulowań prawnych, mających na celu wspieranie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym

Gospodarka społeczna (ang. social economy) – system przedsiębiorstw i organizacji oraz właściwych im uregulowań prawnych, mających na celu wspieranie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Obejmuje stowarzyszenia, fundacje, spółdzielnie, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, zakłady aktywności zawodowej, warsztaty terapii zajęciowej oraz inne formy organizacyjne, które angażują się w życie społeczności lokalnej.

Nadrzędną funkcją gospodarki społecznej jest przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. Do grup szczególnie zagrożonych wykluczeniem społecznym należą przede wszystkim osoby: długotrwale bezrobotne, bezdomne, uzależnione i izolowane.

Podmioty gospodarki społecznej prowadzą proces reintegracji społecznej i zawodowej m.in. w oparciu o:

  • spółdzielnie socjalne (wprowadzone w Polsce ustawą z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy);
  • centra integracji społecznej i zakłady aktywności zawodowej – podmioty te mogą być tworzone przez sektor publiczny i instytucje niepubliczne. W sensie ścisłym w tym pierwszym przypadku (a zatem kiedy jest to instytucja prowadzona przez administrację) trudno jednak mówić o przynależności do sektora ekonomii społecznej;
  • kluby integracji społecznej – mogą być tworzone przez ośrodki pomocy społecznej i organizacje pozarządowe, włączając do gospodarki rynkowej przyczyniają się one do podniesienia spójności społecznej i czynią to w tych obszarach marginalizacji, z którymi nie radzi sobie administracja publiczna.

Gospodarka społeczna jest niekiedy określana także jako: nowa gospodarka społeczna (ang. new social economy), gospodarka popularna/powszechna (ang. popular economy), gospodarka ubogich (ang. economy of the poor), gospodarka społeczności lokalnych (ang. economy of local communities), gospodarka obywatelska (ang. civic economy), gospodarka pracy (ang. labour economy), gospodarka współpracy (ang. cooperative economy)[1].

W literaturze przedmiotu gospodarka społeczna jest niekiedy omawiana łącznie z koncepcją „gospodarki solidarnej” lub „solidarnościowej” (ang. social and solidarity economy). Podejście takie stosują m.in. UNRISD[2] i Międzynarodowa Organizacja Pracy[3]. Termin gospodarka solidarna używany jest głównie we Francji, Ameryce Łacińskiej i Quebecu do rozróżnienia między „starymi” i „nowymi” mechanizmami i organizacjami gospodarki społecznej. Podkreśla się w ten sposób fakt, że niektóre starsze podmioty (np. w obszarze bankowości i ubezpieczeń) stały się już częścią głównego nurtu gospodarki kapitalistycznej. Tymczasem nowa gospodarka solidarnościowa dąży do przeciwdziałania czarnemu rynkowi i gospodarce reprezentowanej np. przez organizacje przestępcze, gangi lub mafię. Gospodarka solidarna obejmuje organizacje sprawiedliwego handlu, spółdzielnie pracownicze, związki zawodowe, ruchy open-source i otwartego dostępu, wspólnotową produkcję partnerską, etyczne organizacje zakupowe i lokalne waluty. Gospodarka solidarna obejmuje również inwestycje społeczne i innowacje społeczne[4].

W języku polskim „gospodarka społeczna” jest często błędnie określana także jako „ekonomia społeczna” co wynika z niepoprawnego tłumaczenia angielskiego zwrotu „social economy”[5]. Określenie „ekonomia społeczna” odnosi się bowiem do odrębnej subdyscypliny ekonomii określanej jako socjoekonomika (ang. social economics lub socioeconomics), a nie do odrębnego typu gospodarki jako przedmiotu badań ekonomii (gospodarki społecznej).

Przypisy edytuj

  1. ↑ Spicker P., Álvarez Leguizamón S., Gordon D., Poverty: An International Glossary, Zed Books, London 2007, s. 183–184; Klimczuk, Andrzej, Modele wielosektorowej polityki społecznej wobec ludzi starych i starości w kontekście zmiany technologicznej, „Zarządanie publiczne” 2/2015, s. 46.
  2. ↑ UNRISD, Programme Area: Social Dimensions of Sustainable Development, www.unrisd.org/sse.
  3. ↑ Di Meglio, Roberto, Coumba Diop, Martin Gasser. Social and Solidarity Economy: Our Common Road Towards Decent Work, International Training Centre of the ILO, Turin, Italy 2011.
  4. ↑ Klimczuk, Andrzej, Klimczuk-Kochańska, Magdalena, Social and Solidarity Economy, [w:] M. Odekon (red.), The SAGE Encyclopedia of World Poverty, 2nd Edition, SAGE Publications, Los Angeles 2015, s. 1413–1416.
  5. ↑ Zob. Omówienie trudności w tłumaczeniu terminów związanych z gospodarką i przedsiębiorczością społeczną na język polski: Agnieszka Rymsza, Wstęp do wydania polskiego, [w:] Johanna Mair, Jeffrey Robinson, Kai Hockerts (red.), Przedsiębiorczość społeczna, tłum. Katarzyna Dzięciołowicz, Dom Wydawniczy Elipsa; Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, Warszawa 2010, s. 9–12.

Bibliografia edytuj

  • Balon K., Gospodarka społeczna w Niemczech – wybrane aspekty, referat będący załącznikiem do: Raport Otwarcia projektu „W poszukiwaniu polskiego modelu ekonomii społecznej”, FISE, Warszawa 2006
  • Defourny J., Develtere P., Ekonomia społeczna: ogólnoświatowy trzeci sektor, [w:] Trzeci sektor dla zaawansowanych. Współczesne teorie trzeciego sektora – wybór tekstów, Stowarzyszenie Klon/Jawor: Warszawa, 2006
  • Ekonomia społeczna, Związek Lustracyjny Spółdzielni Pracy, Ministerstwo Polityki Społecznej, Warszawa, Kraków 2004
  • Forin A., Misztak-Kowalska M., Rozwój przedsiębiorstw ekonomii społecznej (PES) – metody wsparcia, referat będący załącznikiem do: Raport Otwarcia projektu „W poszukiwaniu polskiego modelu ekonomii społecznej”, FISE, Warszawa 2006
  • Golinowska S., Leś E., Nałęcz S., Praca dla grup specjalnego ryzyka na rynku pracy, [w:] W trosce o pracę. Raport o Rozwoju Społecznym Polska 2004, UNDP, Warszawa 2004
  • Guene Ch. [w:] A. v. Rienen, Social Banking in Europe. Final Thesis, Faculty of Economics and Business Administration, University of Maastricht, February 2003
  • Herbst J., Nałęcz S., Panorama podmiotów gospodarki społecznej i ekonomii społecznej, [w:] M. Grewiński, M. Rymsza (red.), Polityka aktywizacji w Polsce.Usługi reintegracji w sektorze gospodarki społecznej. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, Warszawa, 2011, s. 109–144
  • Izdebski H., Małek M., Formy prawne podejmowania i prowadzenia działalności służącej realizacji celów społecznie użytecznych poza sektorem finansów publicznych, w szczególności w zakresie aktywizacji osób bezrobotnych, w świetle idei ekonomii społecznej i obowiązującego stanu prawnego, opracowanie wykonane na zlecenie Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce, Warszawa 2005
  • Królikowska A., Finansowanie instytucji ekonomii społecznej, „Trzeci Sektor” nr 2 (wiosna), 2005
  • Kwaśnicki W., Gospodarka społeczna z perspektywy ekonomii liberalnej, „Trzeci Sektor” nr 2 (wiosna), 2005
  • Leadbeater Ch., The Rise of the Social Entrepreneur, Demos, London 1997
  • Leś E., Nowa ekonomia społeczna. Wybrane koncepcje, „Trzeci Sektor” nr 2 (wiosna), 2005
  • Nałęcz S., Polska gospodarka społeczna w ujęciu tradycyjnym – synteza,, [w:] Nałęcz S (red.), Gospodarka społeczna w Polsce. Wyniki badań 2005-2007, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 2008
  • Narodowa Strategia Integracji Społecznej dla Polski, dokument przygotowany przez Zespół Zadaniowy do Spraw Reintegracji Społecznej, powołany 14 kwietnia 2003 r. przez Prezesa Rady Ministrów
  • Pestoff V. A., Social Enterprises & Civil Democracy in Sweden: Enriching Work Environment and Empowering Citizens as Co-Producers, Stockholm University School of Business: Stockholm 1996
  • Roelants B., Defining the Social Economy?, [w:] Preparotary Dossier to the First European Social Economy Conferece in the EU Candidate Countries, Praha 2002
  • Rymsza M., Stara i nowa ekonomia społeczna. Polska na tle doświadczeń europejskich, „Trzeci Sektor” nr 2 (wiosna), 2005
  • Rymsza A., Bariery rozwoju przedsiębiorczości społecznej w Polsce w świetle kultury organizacyjnej III sektora, [w:] Raport Otwarcia projektu
  • Sadowski T., Ekonomia społeczna w Polsce – nowe perspektywy w przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu, 2005 (mimeo)
  • Social Enterprise. A Strategy for Success, Department of Trade and Industry, London 2002 (www.dti.gov.uk/socialenterprise/strategy.htm)
  • Towalski R., Rozwój sektora gospodarki społecznej w krajach Unii Europejskiej. Wnioski dla Polski, 2004 (mimeo)
  • Woolcock M., Social Capital and Economic Development: Towards a Theoretical Synthesis and Policy Framework, „Theory and Society” Vol.27, 1998

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gospodarka_społeczna&oldid=72698730”