Grań Baszt
Grań Baszt (słow. hrebeň Bášt, niem. Basteigrat, węg. Bástya-gerinc[1]) – boczna, ok. 5-kilometrowa grań tatrzańska, położona na terenie Słowacji. W wierzchołku Hlińskiej Turni (Hlinská veža) odchodzi od głównej grani odnogi Krywania w kierunku południowo-wschodnim do Szczyrbskiego Jeziora (Štrbské pleso). Grań rozdziela od siebie doliny: Młynicką (Mlynická dolina) i Mięguszowiecką (Mengusovská dolina). W kolejności od północy na południe w Grani Baszt znajdują się następujące szczyty, turnie i przełęcze[2][3]:
- Basztowa Przełęcz (Baštové sedlo, 2274 m), oddzielająca grań od Hlińskiej Turni,
- Wielka Capia Turnia pn.-zach. (Veľká Capia veža, 2333 m),
- Wyżnia Capia Przełączka (Vyšná capia štrbina, 2325 m),
- Wielka Capia Turnia pd.-wsch. (2330 m),
- Capia Przełączka (Capia štrbina, 2295 m),
- Mała Capia Turnia (Malá Capia veža, 2322 m),
- Capi Karb (2299 m),
- Capi Róg (2306 m),
- Wyżnia Basztowa Przełęcz (Vyšné Baštové sedlo, 2293 m),
- Zadnia Baszta (Zadná bašta, 2364 m),
- Diabla Przełęcz (Diablovo sedlo, 2319 m),
- Diabla Turnia (Zlatinská veža, 2356 m),
- Diabla Przełęcz Wyżnia (Zlatinská štrbina, 2343 m),
- Diablowina (Diablovina, 2379 m),
- Piekielnikowa Przełączka (Pekelníkova štrbina, 2353 m),
- Piekielnikowa Turnia (Pekelník, 2370 m),
- Czarcia Szczerbina (Čertova štrbina, 2341 m),
- Czarci Róg (Čertov hrb, 2350 m),
- Szatania Przełęcz (Satanovo sedlo, 2323 m),
- Szatan pn. (Satan), najwyższy szczyt grani o wysokości 2422 m,
- Szatania Szczerbina (Satanova štrbina, 2411 m),
- Szatan pd. (2422 m),
- Szatanie Wrótka (2383 m),
- Szatania Turnia (2390 m),
- Niżnie Szatanie Wrótka (2364 m),
- Szatania Kopka (2373 m),
- Szatani Karb (Satanov zárez, 2362 m),
- Szatania Turniczka (Satanova vežička, 2373 m)
- Przełęcz nad Czerwonym Żlebem (Sedlo nad Červeným žľabom, 2324 m),
- Pośrednia Baszta (Predná bašta, 2374 m),
- Przełęcz nad Szerokim Żlebem (Sedlo nad Širokým žľabom, 2206 m),
- Mała Baszta (Malá bašta, 2287 m),
- Przełęcz nad Skokiem (Sedlo nad Skokom, 2176 m),
- Skrajna Baszta (Patria, 2203 m),
- Basztowa Przehyba (Priehyba v Patrii),
- Złudna Baszta (Plece Patrie, 2007 m),
- Drygant (Drigant, 1487 m), grzbiet kończący grań w pobliżu Szczyrbskiego Jeziora.
W rejonie Grani Baszt występuje duże nasycenie „szatańskiego” nazewnictwa. Oprócz wymienionych powyżej nazw szczytów i przełęczy są też inne przykłady diabelskiego nazewnictwa: Dolinka Szatania, Diabli Żleb, Diabla Zatoka, Diabla Kopa, Szatani Żleb, Szatanie Stawki. Związane jest ono z legendami o ukrytych w Szatanim Żlebie cennych kruszcach[4]. Powtarzające się zjawisko spadania pojedynczych kamieni, związane ze znaczną kruchością skał, przypisywane było siłom nieczystym, zrzucającym głazy na poszukiwaczy diabelskich skarbów[4].
Grań Baszt od dawna stanowi naturalną granicę pomiędzy Spiszem i Liptowem. W zboczach Skrajnej Baszty przed 1530 wydobywano podobno rudy miedzi[5].
Taternictwo
edytujPrzez Grań Baszt nie przebiega żaden ze znakowanych szlaków turystycznych. Jest udostępniona do uprawiania taternictwa. Przejście grani z ominięciem Piekielnikowej Turni jest łatwe (trudności nie przekraczają I w skali tatrzańskiej) i zajmuje około 6 godz. Również większość dróg wspinaczkowych przez współczesnych taterników jest oceniana jako łatwa lub średnio trudna[2].
Pierwsze odnotowane przejścia Grani Baszt:
- od Skrajnej Baszty do Szataniej Przełęczy – Jan Gwalbert Pawlikowski, Maciej Sieczka ok. 1880 r.
- od Szataniej Przełęczy do Hlińskiej Turni – Günter Oskar Dyhrenfurth, Hermann Rumpelt 13 czerwca 1907 r.
- pierwsze przejścia zimowe – od Skrajnej Baszty do Zadniej Baszty – Alfréd Grósz, Zoltán Neupauer 8 lutego 1914 r.; od Hlińskiej Turni do Szatana – Georg Koromzay, Ernst Piovarcsy 4 kwietnia 1927 r.[6]
Przypisy
edytuj- ↑ Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych [online] [dostęp 2021-02-20] [zarchiwizowane z adresu 2006-09-24] .
- ↑ a b Władysław Cywiński. Grań Baszt. Przewodnik szczegółowy, tom 15. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2009, ISBN 978-83-7104-041-2.
- ↑ Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania [online] .
- ↑ a b Witold Henryk Paryski. Zofia Radwańska-Paryska. Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Józef Nyka. Tatry Słowackie. Przewodnik. wyd. 2, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 1998, ISBN 83-901580-8-6.
- ↑ Witold Henryk Paryski. Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część V. Cubrynka – Skrajna Baszta. Warszawa: Sport i Turystyka, 1954.