Gracilizuch
Gracilizuch (Gracilisuchus) – rodzaj niewielkiego archozaura z kladu Suchia. Żył w środkowym triasie na terenie dzisiejszej Ameryki Południowej. Jego szczątki odnaleziono w formacji Chañares w Argentynie. Był lekko zbudowany i poruszał się przeważnie na tylnych kończynach. Miał stosunkowo bardzo dużą głowę i prawdopodobnie mógł z dużą siłą zaciskać szczęki. Polował na jaszczurki i inne niewielkie kręgowce[1], a przed większymi drapieżcami chroniły go dwa rzędu kostnych płytek ciągnące się wzdłuż kręgosłupa aż do końca ogona[2]. Czaszka gracilizucha mierzy około 8,5 cm, a przedkrzyżowa długość kręgosłupa wynosi około 28 cm[3].
| Gracilisuchus | |||
| Romer, 1972 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| (bez rangi) | archozaury | ||
| (bez rangi) | Crurotarsi | ||
| (bez rangi) | Suchia | ||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
gracilizuch | ||
| Gatunki | |||
| |||
Gracilisuchus został opisany w 1972 roku przez Alfreda Romera[2], który klasyfikował go w rodzinie Ornithosuchidae (uznawanej wówczas przez niektórych naukowców, choć nie Romera, za należącą do karnozaurów)[2][4]. Brinkman (1981) był pierwszym autorem, który zaproponował przynależność gracilizucha do krokodylej linii archozaurów[5], z czym przeważnie zgadzali się późniejsi autorzy[6]. Według analizy Bentona z 2004 roku jest on taksonem siostrzanym dla fitozaurów[7], natomiast w badaniach wykonanych przez Stephena Brusattego i współpracowników Gracilisuchus to takson siostrzany dla kladu Erpetosuchus + Crocodylomorpha[8]. W rewizji systematyki archozaurów przeprowadzonej przez Nesbitta, Gracilisuchus jest bazalnym przedstawicielem Suchia, znajdującym się w politomii z kladami Revueltosaurus + Aetosauria, Ticinosuchus + Paracrocodylomorpha i rodzajem Turfanosuchus. Pozycja gracilizucha u podstawy drzewa filogenetycznego Suchia jest istotna dla ustalenia pokrewieństwa wewnątrz krokodylej linii archozaurów[6]. W 2011 roku Lecuona i Desojo opisały osteologię okazu PVL 4597, obejmującego obręcz miedniczną i kości kończyn tylnych. Autorki zidentyfikowały dwie potencjalne synapomorfie gracilizucha i krokodylomorfów z grupy Sphenosuchia: budowa i kiepskie wykształcenie czwartego krętarza oraz słabe wykształcenie przedniej głowy kości udowej. Inne cechy, takie jak brak nieperforowanej panewki stawu biodrowego, przemawiają jednak za jego bardziej bazalną pozycją, choć i tak bliższą krokodylomorfom niż w analizie Nesbitta. Autorki stwierdzają jednak, że dokładne ustalenie pozycji filogenetycznej gracilizucha wymaga dalszych badań[3]. Z analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Butlera i współpracowników (2014) wynika bliskie pokrewieństwo gracilizucha z turfanozuchem i rodzajem Yonghesuchus; autorzy zaliczyli te trzy rodzaje do rodziny Gracilisuchidae, która według ich analizy należała do Suchia i była taksonem siostrzanym do kladu obejmującego ticinozucha i grupę Paracrocodylomorpha (obejmującą rauizuchy i krokodylomorfy)[9].
Przypisy edytuj
- ↑ Crocodylomorpha fossil record. University of Bristol. [dostęp 2011-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 czerwca 2009)]. (ang.).
- ↑ a b c Alfred S. Romer. The Chañares (Argentina) Triassic reptile fauna. XIII. An early ornithosuchid pseudosuchian, Gracilisuchus stipanicicorum, gen. et sp. nov. „Breviora”. 389, s. 1–24, 1972. (ang.).
- ↑ a b Agustina Lecuona, Julia B. Desojo. Hind limb osteology of Gracilisuchus stipanicicorum (Archosauria: Pseudosuchia). „Earth and Environmental Science Transactions of the Royal Society of Edinburgh”. 102 (2), s. 105–128, 2011. DOI: 10.1017/S1755691011000181. (ang.).
- ↑ Alfred S. Romer. The Chañares (Argentina) Triassic reptile fauna. XVI. Thecodont classification. „Breviora”. 395, s. 1–24, 1972. (ang.).
- ↑ Donald Brinkman. The origin of the crocodiloid tarsi and the interrelationships of thecodontian archosaurs. „Breviora”. 464, s. 1–23, 1981. (ang.).
- ↑ a b Sterling J. Nesbitt. The early evolution of archosaurs: relationships and the origin of major clades. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 352, s. 1–292, 2011. DOI: 10.1206/352.1. (ang.).
- ↑ Michael J. Benton: Origin and relationships of Dinosauria. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004, s. 7–19. ISBN 0-520-24209-2.
- ↑ Stephen L. Brusatte, Michael J. Benton, Julia B. Desojo, Max C. Langer. The higher-level phylogeny of Archosauria (Tetrapoda: Diapsida). „Journal of Systematic Palaeontology”. 8 (1), s. 3–47, 2010. DOI: 10.1080/14772010903537732. (ang.).
- ↑ Richard J Butler, Corwin Sullivan, Martín D Ezcurra, Jun Liu, Agustina Lecuona i Roland B Sookias. New clade of enigmatic early archosaurs yields insights into early pseudosuchian phylogeny and the biogeography of the archosaur radiation. „BMC Evolutionary Biology”, s. 14, 128. DOI: 10.1186/1471-2148-14-128. (ang.).