Grand Prix na żużlu
Grand Prix na żużlu – coroczny cykl turniejów, organizowany przez Międzynarodową Federację Motocyklową (FIM) od 1995 roku, wyłaniający indywidualnego mistrza świata. Zastąpił on rozgrywane w latach 1936-1994 finały jednodniowe.
| ||
![]() | ||
![]() | ||
Państwo | Zawody międzynarodowe | |
Oficjalny skrót | ang. SGP pol. GP | |
Dyscyplina | Żużel | |
Organizator rozgrywek | FIM | |
Data założenia | 1995 | |
Partner TV | canal+ | |
Sponsor tytularny | Monster Energy | |
Rozgrywki | ||
Liczba drużyn | 15 stałych uczestników + 1 zawodnik z dziką kartą | |
Zwycięzca | Indywidualny Mistrz Świata | |
Zwycięzcy | ||
Pierwszy zwycięzca | ![]() | |
Obecny zwycięzca | ![]() | |
Najwięcej zwycięstw | ![]() | |
Strona internetowa |
HistoriaEdytuj
ZasadyEdytuj
Zasady turniejów cyklu Grand Prix zmieniają się na przestrzeni lat. W latach 1995-1997 rozgrywano tradycyjny turniej dwudziestobiegowy, w którym każdy z szesnastu zawodników spotykał się z każdym, następnie według klasyfikacji przejściowej zawodnicy przydzielani byli do czterech biegów finałowych – od tzw. finału D (o miejsca 13-16) odpowiednio do finału A (o miejsca 1-4).
W roku 1998 wprowadzono formułę wzorowaną na systemach knock-out, w której po dwóch słabych biegach zawodnik kończył rywalizację. Turniej składał się z 24 biegów, przystępowało do niego 24 zawodników, z których ośmiu było „rozstawionych”, nie brali więc udziału w biegach eliminacyjnych – początkowej fazie zawodów. Końcową kolejność ustalano w biegach finałowych – tzw. finale pocieszenia (o miejsca 5-8) oraz wielkim finale. System ten poddano drobnej modyfikacji w 2002 roku, rezygnując m.in. z „finału pocieszenia” i wprowadzając dwa biegi z udziałem rozstawionej ósemki w fazie eliminacyjnej – tabela biegowa składała się z 25 wyścigów.
Od sezonu 2005 powrócono do tradycyjnej formuły – turnieju dwudziestobiegowego, dla 16 zawodników, znanego z lat 1995-1997. Zamiast finałów A-D organizowało się półfinały, dla zawodników zajmujących w klasyfikacji przejściowej miejsca 1-8, z których po dwóch najlepszych zawodników awansowało do Wielkiego Finału (Big Final). System punktacji poddano zmianie: czołowa czwórka była premiowana z góry ustaloną liczbą punktów (25, 20, 18 i 16), pozostali zawodnicy otrzymywali tyle punktów ile zdobyli podczas pierwszych pięciu swoich startów (biegi 1-20; bez biegów półfinałowych).
Choć w sezonie 2007 całkowicie zmieniono system punktowania, same zasady przeprowadzania turnieju pozostały niezmienione. Zrezygnowano z premiowania czołowej czwórki punktami za samo miejsce w końcowej klasyfikacji poszczególnego turnieju. Jednocześnie zdecydowano, że do klasyfikacji generalnej będą liczone punkty ze wszystkich biegów, również w biegach półfinałowych i Wielkim Finale (Big Final). W biegu finałowym punkty będą jednak mnożone dwukrotnie (6, 4, 2 i 0 punktów). Możliwa jest zatem sytuacja, w której zwycięzcą turnieju nie będzie zdobywca największej liczby punktów. Od sezonu 2013 bieg finałowy nie jest już podwójnie punktowany. W sezonie 2014 wprowadzono stałe numery startowe dla uczestników cyklu, jednak aktualny mistrz świata może używać numeru 1.
Niezależnie od systemu, w którym rozgrywano turnieje Grand Prix, punkty zdobyte w turnieju przekłada się na punkty do klasyfikacji ogólnej cyklu. Suma punktów w klasyfikacji generalnej ze wszystkich turniejów Grand Prix, których liczba co roku waha się od 6 do 12, decyduje o medalach i tytule indywidualnego mistrza świata.
ZawodnicyEdytuj
Stawka zawodników, którzy uczestniczą w turniejach cyklu w danym roku jest stała, choć zmieniała się na przestrzenie lat.
W latach 1995-1997 ścigano się według dwudziestobiegówki: stałych uczestników było 17 (w tym dwóch rezerwowych) i jeden z dziką kartą (zawodnik z kraju organizatora).
W 1998 program zawodów był nowatorski, oparty na zasadzie knock-out. Ten system pozwalał na uczestniczenie aż 24 zawodników (21 stałych uczestników i trzy dzikie karty). Już w następnym roku jednak zwiększono liczbę stałych uczestników do 22, jednocześnie zmniejszając liczbę dzikich kart do 2. Mimo modyfikacji programu zawodów w 2002 (dodatkowe biegi eliminacyjne) liczba uczestników nie zmieniała się.
W 2005 ponownie powrócono do sprawdzonej dwudziestobiegówki (modyfikując jednak w porównaniu do lat 1995-1997 biegi finałowe). Liczba stałych uczestników wynosiła 15, stawkę uzupełniał jeden zawodnik z dziką kartą oraz dwóch rezerwowych (rezerwy toru; także z kraju organizatora). System ten funkcjonuje także w sezonie 2007.
MedaliściEdytuj
Klasyfikacja medalowaEdytuj
Według zawodnikówEdytuj
Pogrubioną czcionką – zostali zaznaczeni zawodnicy, którzy kontynuują karierę żużlową. Dodatkowo przy zawodnikach zakwalifikowanych do cyklu Grand Prix w sezonie 2021 postawiono gwiazdkę.
Lp. | Zawodnik | Państwo | Lata[a] | Złoto | Srebro | Brąz | Razem |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1. | Tony Rickardsson | Szwecja | 1995–2005 | 5 | 2 | 2 | 9 |
2. | Greg Hancock | Stany Zjednoczone | 1996–2016 | 4 | 2 | 3 | 9 |
3. | Jason Crump | Australia | 2001–2010 | 3 | 5 | 2 | 10 |
4. | Tai Woffinden * | Wielka Brytania | 2013–2020 | 3 | 2 | 1 | 6 |
5. | Nicki Pedersen | Dania | 2003–2015 | 3 | 1 | 3 | 7 |
6. | Bartosz Zmarzlik * | Polska | 2016–2020 | 2 | 1 | 1 | 4 |
7. | Tomasz Gollob | Polska | 1997–2010 | 1 | 2 | 4 | 7 |
8. | Billy Hamill | Stany Zjednoczone | 1996–2000 | 1 | 2 | – | 3 |
9. | Hans Nielsen | Dania | 1995–1999 | 1 | 1 | 1 | 3 |
10. | Mark Loram | Wielka Brytania | 2000 | 1 | – | – | 1 |
10. | Chris Holder | Australia | 2012 | 1 | – | – | 1 |
10. | Jason Doyle * | Australia | 2017 | 1 | – | – | 1 |
13. | Jarosław Hampel | Polska | 2010–2013 | – | 2 | 1 | 3 |
14. | Leigh Adams | Australia | 2005–2007 | – | 1 | 1 | 2 |
15. | Jimmy Nilsen | Szwecja | 1998 | – | 1 | – | 1 |
15. | Andreas Jonsson | Szwecja | 2011 | – | 1 | – | 1 |
15. | Krzysztof Kasprzak * | Polska | 2014 | – | 1 | – | 1 |
15. | Patryk Dudek | Polska | 2017 | – | 1 | – | 1 |
15. | Leon Madsen * | Dania | 2019 | – | 1 | – | 1 |
20. | Emil Sajfutdinow * | Rosja | 2009–2019 | – | – | 2 | 2 |
20. | Fredrik Lindgren * | Szwecja | 2018–2020 | – | – | 2 | 2 |
22. | Sam Ermolenko | Stany Zjednoczone | 1995 | – | – | 1 | 1 |
22. | Ryan Sullivan | Australia | 2002 | – | – | 1 | 1 |
22. | Niels Kristian Iversen | Dania | 2013 | – | – | 1 | 1 |
Według państwEdytuj
Lp. | Państwo | Złoto | Srebro | Brąz | Razem |
---|---|---|---|---|---|
1. | Australia | 5 | 6 | 4 | 15 |
2. | Stany Zjednoczone | 5 | 4 | 4 | 13 |
2. | Szwecja | 5 | 4 | 4 | 13 |
4. | Dania | 4 | 3 | 5 | 12 |
5. | Wielka Brytania | 4 | 2 | 1 | 7 |
6. | Polska | 3 | 7 | 6 | 16 |
7. | Rosja | – | – | 2 | 2 |
TurniejeEdytuj
Turnieje Grand Prix na żużlu organizowane są głównie w Europie, w państwach, gdzie sport żużlowy jest popularny. Dotychczas rozegrano 7 turniejów poza Europą – 4 w Australii i 3 w Nowej Zelandii.
Pogrubioną czcionką – zostały zaznaczone turnieje, które odbędą się w 2021 roku.
Lp. | Grand Prix | 95 | 96 | 97 | 98 | 99 | 00 | 01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1. | Polski | [b] | [b] | [b] | [b] | [b] | [b] | [c] | [c] | [c] | [c] | [c] | [d] | [c] | ||||||||||||||
2. | Austrii | |||||||||||||||||||||||||||
3. | Niemiec | [e] | [d] | [f] | ||||||||||||||||||||||||
4. | Szwecji | [d] | ||||||||||||||||||||||||||
5. | Danii | [d] | ||||||||||||||||||||||||||
6. | Wielkiej Brytanii | [d] | [f] | |||||||||||||||||||||||||
7. | Włoch | [f] | ||||||||||||||||||||||||||
8. | Czech | [d] | ||||||||||||||||||||||||||
9. | Europy | |||||||||||||||||||||||||||
10. | Norwegii | |||||||||||||||||||||||||||
11. | Słowenii | |||||||||||||||||||||||||||
12. | Skandynawii | [d] | ||||||||||||||||||||||||||
13. | Australii | |||||||||||||||||||||||||||
14. | Łotwy | |||||||||||||||||||||||||||
15. | Finał | [e] | ||||||||||||||||||||||||||
16. | Nordyckie | |||||||||||||||||||||||||||
17. | Chorwacji | |||||||||||||||||||||||||||
18. | Nowej Zelandii | |||||||||||||||||||||||||||
19. | Finlandii | |||||||||||||||||||||||||||
20. | Sztokholmu | |||||||||||||||||||||||||||
21. | Togliatti | |||||||||||||||||||||||||||
– | Rosji | [d] | ||||||||||||||||||||||||||
Lp. | Grand Prix | 95 | 96 | 97 | 98 | 99 | 00 | 01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
Miejsca rozgrywaniaEdytuj
Pogrubioną czcionką – zostały zaznaczone miejscowości, w których odbędą się zawody w 2021 roku.
Lp. | Miejscowość | 95 | 96 | 97 | 98 | 99 | 00 | 01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1. | Wrocław | [d] | ||||||||||||||||||||||||||
2. | Wiener Neustadt | |||||||||||||||||||||||||||
3. | Abensberg | |||||||||||||||||||||||||||
4. | Linköping | |||||||||||||||||||||||||||
5. | Vojens | [d] | ||||||||||||||||||||||||||
6. | Londyn | |||||||||||||||||||||||||||
7. | Lonigo | |||||||||||||||||||||||||||
8. | Pocking | |||||||||||||||||||||||||||
9. | Praga | [d] | ||||||||||||||||||||||||||
10. | Landshut | |||||||||||||||||||||||||||
11. | Bradford | |||||||||||||||||||||||||||
12. | Brandon | |||||||||||||||||||||||||||
13. | Bydgoszcz | [g] | ||||||||||||||||||||||||||
14. | Berlin | |||||||||||||||||||||||||||
15. | Cardiff | [d] | [f] | |||||||||||||||||||||||||
16. | Sztokholm | [h] | ||||||||||||||||||||||||||
17. | Hamar | |||||||||||||||||||||||||||
18. | Krško | |||||||||||||||||||||||||||
19. | Göteborg | |||||||||||||||||||||||||||
20. | Chorzów | |||||||||||||||||||||||||||
21. | Sydney | |||||||||||||||||||||||||||
22. | Avesta | [h] | ||||||||||||||||||||||||||
23. | Kopenhaga | |||||||||||||||||||||||||||
24. | Eskilstuna | |||||||||||||||||||||||||||
25. | Målilla | [d] | ||||||||||||||||||||||||||
26. | Dyneburg | [i] | ||||||||||||||||||||||||||
27. | Gelsenkirchen | [g] | ||||||||||||||||||||||||||
28. | Leszno | |||||||||||||||||||||||||||
29. | Terenzano | [f] | ||||||||||||||||||||||||||
30. | Toruń | [d] | ||||||||||||||||||||||||||
31. | Donji Kraljevec | |||||||||||||||||||||||||||
32. | Gorzów Wielkopolski | [d] | ||||||||||||||||||||||||||
33. | Auckland | |||||||||||||||||||||||||||
34. | Solna | |||||||||||||||||||||||||||
35. | Tampere | |||||||||||||||||||||||||||
36. | Warszawa | [d] | ||||||||||||||||||||||||||
37. | Horsens | |||||||||||||||||||||||||||
38. | Melbourne | |||||||||||||||||||||||||||
39. | Teterow | [d] | [f] | |||||||||||||||||||||||||
40. | Hallstavik | [d] | ||||||||||||||||||||||||||
41. | Togliatti | [d] | ||||||||||||||||||||||||||
– | Ryga | [i] | ||||||||||||||||||||||||||
Lp. | Miejscowość | 95 | 96 | 97 | 98 | 99 | 00 | 01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
UwagiEdytuj
- ↑ Lata, w których dany zawodnik zdobywał medale indywidualnych mistrzostw świata.
- ↑ a b c d e f Dwa turnieje.
- ↑ a b c d e f Trzy turnieje.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s W 2020 roku pierwotnie zaplanowane było 10 rund: GP Polski w Warszawie, GP Niemiec w Teterow, GP Czech w Pradze, GP Wielkiej Brytanii w Cardiff, GP Szwecji w Hallstavik, GP Polski we Wrocławiu, GP Skandynawii w Målilli, GP Rosji w Togliatti, GP Danii w Vojens oraz GP Polski w Toruniu, jednak z powodu pandemii COVID-19 poszczególne rundy były przekładane na inne terminy, odwoływane lub przenoszone na kolejny sezon. Ostatecznie odbyło się 8 rund: dwie we Wrocławiu, dwie w Gorzowie Wielkopolskim, dwie w Pradze oraz dwie w Toruniu.
- ↑ a b W 2008 roku, w związku z odwołaniem GP Niemiec, rozegrano w Polsce turniej pod nazwą Finał Grand Prix.
- ↑ a b c d e f Turniej odwołany z powodu pandemii COVID-19.
- ↑ a b W 2008 roku rozegrano dwa turnieje w Bydgoszczy. Drugi turniej rozegrano w związku z odwołaniem zawodów w Gelsenkirchen.
- ↑ a b W 2003 roku GP Szwecji awaryjnie przeniesiono ze Sztokholmu do Avesty.
- ↑ a b W 2014 roku GP Łotwy rozegrano w Dyneburgu w związku z odwołaniem zawodów w Rydze.
PrzypisyEdytuj
- ↑ 1995 (ang.). speedway.org. [dostęp 2011-05-04].
- ↑ 1996 (ang.). speedway.org. [dostęp 2011-05-04].
- ↑ 1997 (ang.). speedway.org. [dostęp 2011-05-04].
- ↑ 1998 (ang.). speedway.org. [dostęp 2011-05-04].
- ↑ 1999 (ang.). speedway.org. [dostęp 2011-05-04].
- ↑ 2000 (ang.). speedway.org. [dostęp 2011-05-04].
- ↑ 2001 (ang.). speedway.org. [dostęp 2011-05-04].
- ↑ 2002 (ang.). speedway.org. [dostęp 2011-05-04].
- ↑ 2003 (ang.). speedway.org. [dostęp 2011-05-04].
- ↑ KLASYFIKACJA KOŃCOWA GRAND PRIX 2004 (pol.). przegladzuzlowy.pl. [dostęp 2011-05-04].
- ↑ KLASYFIKACJA KOŃCOWA GRAND PRIX 2005 (pol.). przegladzuzlowy.pl. [dostęp 2011-05-04].
- ↑ KLASYFIKACJA KOŃCOWA GRAND PRIX 2006 (pol.). przegladzuzlowy.pl. [dostęp 2011-05-04].
- ↑ KLASYFIKACJA KOŃCOWA GRAND PRIX 2007 (pol.). przegladzuzlowy.pl. [dostęp 2011-05-04].
- ↑ KLASYFIKACJA KOŃCOWA GRAND PRIX 2008 (pol.). przegladzuzlowy.pl. [dostęp 2011-05-04].
- ↑ KLASYFIKACJA KOŃCOWA GRAND PRIX 2009 (pol.). przegladzuzlowy.pl. [dostęp 2011-05-04].
- ↑ KLASYFIKACJA GRAND PRIX 2010 (pol.). espeedway.pl. [dostęp 2011-05-04].
- ↑ Klasyfikacja SGP/IMŚ (pol.). sportowefakty.pl. [dostęp 2011-10-10].
- ↑ 2012 FIM SPEEDWAY WORLD CHAMPIONSHIP STANDINGS (ang.). speedwaygp.com. [dostęp 2012-10-06].
- ↑ Tai Woffinden mistrzem świata, Adrian Miedziński najlepszy na Motoarenie! (pol.). sportowefakty.pl. [dostęp 2013-10-05].
- ↑ Krzysztof Kasprzak najlepszy w Grand Prix Polski! Jarosław Hampel na podium! (pol.). sportowefakty.pl. [dostęp 2014-10-12].
- ↑ Peter Kildemand walczył do końca. Zobacz klasyfikację końcową cyklu GP (pol.). sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2015-10-24].
- ↑ Wielki sukces Zmarzlika, dramat Janowskiego. Zobacz klasyfikację generalną cyklu (pol.). sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2016-10-22].
- ↑ Wielki sezon Jasona Doyle’a. Zobacz klasyfikację końcową cyklu Grand Prix (pol.). sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2017-10-28].
- ↑ Tai Woffinden po raz trzeci! Zobacz klasyfikację końcową cyklu Grand Prix (pol.). sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2018-10-06].
- ↑ Żużel. Bartosz Zmarzlik mistrzem świata! Klasyfikacja końcowa cyklu Grand Prix (pol.). sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2019-10-06].
- ↑ Żużel. Zmarzlik mistrzem, Janowski tuż za podium! Klasyfikacja końcowa cyklu Grand Prix (pol.). sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2020-10-03].