Grodzisko (powiat leszczyński)
Grodzisko – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie leszczyńskim, w gminie Osieczna. Posiada jezioro Grodzisko, głównie wykorzystywane przez wędkarzy.
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
638[2] |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
64-113[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PLE |
| SIMC |
0373787 |
Położenie na mapie gminy Osieczna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu leszczyńskiego  | |
 51°53′23″N 16°43′03″E/51,889722 16,717500[1]
| |
Nazwa edytuj
Wieś zawdzięcza swoją nazwę prawdopodobnie od położonego w pobliżu miejscowości grodziska wklęsłego znajdującego się na półwyspie wcinającym się w Jezioro Łoniewskie, około dwa kilometry na północny wschód, które archeolodzy szacunkowo datują na IX-XI wiek. Obecnie teren grodziska należy do wsi Łoniewo[4].
Historia edytuj
Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od początku XV wieku. Wymieniona w 1415 pod obecną nazwą Grodzisko, 1429 Grodzysko, 1473 Grodziszko, 1513 Grodyssko. Okolice wsi były zasiedlone jednak wcześniej niż odnotowują to archiwalne zapisy co potwierdziły odkrycia archeologiczne[4].
Wieś była własnością szlachecką leżącą w dobrach Osieczna. W 1415 właściciel miejscowości Andrzej Gryżyński zapowiedział w swoich wsiach, w tym w Grodzisku, zapusty. W 1429 odnotowany został kolejny właściciel Maciej Borek (1418-1452) pochodzący z Osiecznej. W 1434 wspomniany został Przybysław z Grodziska. W 1462 synowie Macieja Borka Osieckiego - Mikołaj, Maciej oraz Piotr Borkowie podzielili się dobrami osieckimi. Mikołaj otrzymał m.in. wieś Grodzisko i ponownie jako właściciel odnotowany został w 1473. W 1478 miejscowość należała do powiatu kościańskiego Korony Królestwa Polskiego. W 1461 należała do parafii Świerczyna[4].
W 1475 Maciej Mokronoski, któremu przysądzono sumę 48 grzywien z Grodziska sprzedał swoje prawa do tej sumy Janowi, Mikołajowi, Andrzejowi i Wojciechowi braciom niedzielnym z Kuklinowa w powiecie pyzdrskim. W 1478 król Polski Kazimierz Jagiellończyk potwierdził, że Mikołaj Borek z Osiecznej zastawił Grodzisko podkomorzemu kaliskiemu Kasprowi Leszczyńskiemu. W 1496 król Polski Jan Olbracht potwierdził, że Kasper z Leszna przekazał wieś, dziedzictwo Mikołaja Borka z Osiecznej, swojemu bratu Rafałowi z Leszna kasztelanowi gnieźnieńskiemu i marszałkowi nadwornemu. Później w zamian za części w Lasocicach Rafał dał wieś Grodzisko Annie z Lasocic żonie Jana Siedlnickiego[4].
W 1509 Barbara córka Andrzeja z Osiecznej oraz żona Dobrogosta z Jezior dała małoletniemu Andrzejowi z Górki Miejskiej synowi Łukasza z Górki części swych dóbr w majętnościach Gostyń oraz Osieczna, w tym m.in. część Grodziska, a w zamian otrzymała części wsi w dobrach Górka Miejska. W 1513 Zofia wdowa po podkomorzym kaliskim Kasprze Leszczyńskim wraz ze swoim synem Rafałem i Janem zeznali, że kasztelan poznański Łukasz z Górki spłacił sumy ciążące na Grodzisku[4].
Wieś odnotowały także archiwalne zapisy z regestów podatkowych. W 1530 miał miejsce pobór podatków we wsi z 3 łanów. W 1563 pobór z 7 łanów, 1,5 łana należącego do sołtysa, karczmy dorocznej, od trzech komorników. W 1581 miał miejsce we wsi pobór z 9 i 3/4 łana, 6 zagrodników oraz 6 komorników[4].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa leszczyńskiego.
Zobacz też: Grodzisko, Grodzisko Dolne, Grodzisko Górne, Grodzisko Nowe
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 38861
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 344 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e f Chmielewski 1987 ↓, s. 692-693.
Bibliografia edytuj
- Stefan Chmielewski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. I (A – H), zeszyt 3, hasło „Grodzisko”. Wrocław: Ossolineum, 1987, s. 692-693.