Harta (gromada)
Harta – dawna gromada, czyli najmniejsza jednostka podziału terytorialnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1954–1972.
| gromada | |||
| 1954–1973 | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | |||
| Data powstania |
5 października 1954 | ||
| Data likwidacji |
1 stycznia 1973 | ||
| Siedziba | |||
| Powierzchnia (1969) |
25,67[1] km² | ||
| Populacja (1971) • liczba ludności |
| ||
| • gęstość |
83,9 os./km² | ||
| Szczegółowy podział administracyjny (1954) | |||
| |||
| Liczba reprezentantów | |||
| |||
Gromady, z gromadzkimi radami narodowymi (GRN) jako organami władzy najniższego stopnia na wsi, funkcjonowały od reformy reorganizującej administrację wiejską przeprowadzonej jesienią 1954[3] do momentu ich zniesienia z dniem 1 stycznia 1973[4], tym samym wypierając organizację gminną w latach 1954–1972[5][6].
Gromadę Harta z siedzibą GRN w Harcie utworzono – jako jedną z 8759 gromad na obszarze Polski[5] – w powiecie brzozowskim w woj. rzeszowskim na mocy uchwały nr 18/54 WRN w Rzeszowie z dnia 5 października 1954. W skład jednostki wszedł obszar dotychczasowej gromady[7] Harta ze zniesionej gminy Dynów w tymże powiecie[8]. Dla gromady ustalono 24 członków gromadzkiej rady narodowej[9], których wyboru dokonano w wyniku przeprowadzonych 5 grudnia tego roku wyborów do rad narodowych.
Inauguracyjne posiedzenie rady odbyło się 20 grudnia, a pierwszym przewodniczącym prezydium GRN został Andrzej Wąsowicz, wybrany później na to stanowisko ponownie po wyborach z 1958 oraz 1961 roku[10]. Pełnił on tę rolę do 1965 roku, a jego następcą został Andrzej Gudyka, który z kolei był przewodniczącym aż do końca działalności gromad w 1972 roku[a].
Pracy w Gromadzkiej Radzie Narodowej w Harcie była zorganizowana w chaotyczny sposób; podczas kontroli zwracano uwagę na słaby podział obowiązków oraz nieporządek w dokumentacji[10].
W gromadzie według danych ze spisu powszechnego z 1960 roku zamieszkiwało 2286 osób[13]; do czasu spisu powszechnego z 1970 roku, liczba ta spadła do 2159[14].
Gromada przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy gminnej. W jej wyniku, całość gromady Harta włączono w skład nowo utworzonej gminy Dynów[15].
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Obwieszczenie Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa — Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 27 listopada 1969 r. w sprawie założenia ewidencji gruntów. (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z 1969 r. nr 13, poz. 110)
- ↑ Rocznik statystyczny województwa rzeszowskiego 1972. Rzeszów: Wojewódzki Urząd Statystyczny, 1972, s. 65.
- ↑ Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. (Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191)
- ↑ Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. (Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312)
- ↑ a b Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1956.
- ↑ Mała Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959.
- ↑ Gromady istniały także po II wojnie światowej jako jednostka pomocnicza gmin.
- ↑ Uchwała Nr 18/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu brzozowskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 18 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z 1954 r. nr 11, poz. 41)
- ↑ Uchwała Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Brzozowie (punkt 1) z dnia 4 października 1954 r. w sprawie ustalenia liczby członków gromadzkich rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z 1954 r. nr 9, poz. 34)
- ↑ a b Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Harcie powiat Brzozów (sygn. 60/272/0). Archiwum Państwowe w Rzeszowie, Oddział w Sanoku. [dostęp 2023-06-08].
- ↑ Aleksander Stochmal: Harta, jaką znam. 2003, s. 19.
- ↑ Jan Wojdak. Rozpalali bunt — dziś cegielnie. „Nowiny Rzeszowskie”, s. 5, 1965-06-05. Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa”.
- ↑ Spis Powszechny z dnia 6 grudnia 1960 r.: wyniki ostateczne. Ludność: dodatkowe informacje dla powiatu: woj. rzeszowskie: pow. Brzozów. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1965, s. 16-17.
- ↑ Statystyczna charakterystyka miejscowości w gromadach: pow. Brzozów, woj. rzeszowskie. Rzeszów: Wojewódzki Urząd Statystyczny, 1971, s. 18.
- ↑ Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z 1972 r. nr 16, poz. 193)