Gromada galaktyk 1E0657-558
Gromada galaktyk 1E0657-558 (Gromada Pocisk) – gromada galaktyk położona w gwiazdozbiorze Kila. Jej przesunięcie ku czerwieni wynosi z = 0,296, co odpowiada odległości od Ziemi wynoszącej ok. 3,5 miliarda lat świetlnych. Gromada powstała w wyniku kolizji dwóch gromad galaktyk, zderzających się ze sobą z prędkością 4700 km/s.
Gromada ta jest jedną z najgorętszych i najjaśniejszych w zakresie promieniowania rentgenowskiego spośród znanych gromad galaktyk. Temperatura gazu międzygwiazdowego wewnątrz gromady wynosi ok. 200 milionów K, co odpowiada promieniowaniu rentgenowskiemu (kolor czerwony na zdjęciu), poza nim gromada składa się z gwiazd skupionych w galaktykach.
Obserwacje tej gromady dają najlepszy znany do tej pory dowód na istnienie ciemnej materii we Wszechświecie[1][2][3], choć istnieją także alternatywne wyjaśnienia opierające się na barionowej ciemnej materii[4].
Zderzenie dwóch gromad galaktyk spowodowało powstanie gigantycznej fali uderzeniowej, która w wyniku ciśnienia gazu utworzyła stożek (po prawej), przybierający kształt pocisku, stąd angielska nazwa całej gromady – Gromada Pocisk (ang. Bullet cluster). Centra emisyjne dwóch gromad minęły się ok. 100 milionów lat przed momentem emisji obserwowanego obecnie promieniowania. Ciemna materia, jako że oddziałuje z materią widzialną tylko grawitacyjnie, unikając tarcia i działań aerodynamiki w gazie, oddala się szybciej (na zdjęciu kolor niebieski). Ciemna materia została wykryta pośrednio - poprzez porównanie rozkładu przestrzennego wielkości soczewkowania grawitacyjnego z rozkładem zwyczajnej materii, utożsamionej ze źródłami promieniowania rentgenowskiego.
Przypisy edytuj
- ↑ M. Markevitch, A. H. Gonzalez, D. Clowe, A. Vikhlinin, L. David, W. Forman, C. Jones, S. Murray, W. Tucker: Direct constraints on the dark matter self-interaction cross-section from the merging galaxy cluster 1E 0657-56. arXiv. [dostęp 2011-05-14]. (ang.).
- ↑ Douglas Clowe, Marusa Bradac, Anthony H. Gonzalez, Maxim Markevitch, Scott W. Randall, Christine Jones, Dennis Zaritsky: A direct empirical proof of the existence of dark matter. arXiv. [dostęp 2011-05-14]. (ang.).
- ↑ Kelen Tuttle: Dark Matter Observed. [dostęp 2011-05-14]. (ang.).
- ↑ Mordechaj Milgrom: Milgrom's perspective on the Bullet Cluster. [dostęp 2011-05-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-21)]. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Gromada galaktyk 1E0657-558 w bazie SIMBAD (ang.)
- Gromada galaktyk 1E0657-558 w NASA/IPAC Extragalactic Database (ang.)